De trailer van Lucifer, om je even voor te bereiden.Deze herfst verraste de Vlaamse regisseur Gust van den Berghe (29) met een nieuwe manier van het gebruikmaken van het bioscoopscherm: voor Lucifer schoot hij alleen maar toffe cirkelvormige beelden. En waarom niet? Waarom níet?Spelen met ratio wordt vaker gedaan – denk aan het Instagramformaat van 1 bij 1 in de film Mommy van Xavier Dolan – maar Gust en zijn cameraman Hans Bruch jr. bedachten een nieuwe manier om het klassieke verhaal van Lucifer te vertellen, over de engel die door God de hemel uitgesmeten wordt – en in dit geval in een dorp in Mexico terechtkomt. Gust liet zich inspireren door oude ronde schilderijen met bijvoorbeeld een herrezen Jezus. Om dit te filmen knutselden hij en Hans een cameraopstelling in elkaar en gaven het een nieuwe naam mee, de 'tondoscope'. Het resultaat was de afgelopen maanden op verschillende festivals te zien, en Gust won er ook een prijs mee. Lucifer is vanaf 18 februari 2015 in de Belgische bioscopen te zien.
Advertentie
Ik belde hem op en vroeg hoe dat nu is, een film maken zonder hoeken.VICE: Ha Gust, hoe zit het precies met die tondoscope? Waarom hebben we dit nodig in ons leven?
Gust van den Berghe: Mijn cameraman en ik dachten na over hoe we het idee van een paradijs of een gesloten wereld konden laten zien op een audiovisuele manier. Je begint natuurlijk met een verhaal, en dan kijk je hoe je het gaat vertellen. Het eurekamoment kwam uit een gesprek met Hans – ik projecteerde iets en hield er een kartonnen bord met een gaatje voor. In eerste instantie wilden we eigenlijk zelf circulair projecteren, maar dan krijg je hem nergens vertoond [in de bioscoop].Ik zag ook dat je behalve ronde beelden ook gebruikt maakt van spiegelshots. Heb je dat zelf in elkaar geknutseld?
Ja, zo eigenlijk. Ik ben praktisch ingesteld. Dit bedacht ik ook in een gesprek met Hans: ik had een wijnglas op tafel staan – zo'n ouderwets coupeglas dat je gebruikt voor champagnepiramides. Hij draaide dat glas om, kapte de top eraf, en toen maakten we er met een chroomlaag een spiegel van. Dat glas was het allereerste prototype lens.
Gust van den Berghe: Mijn cameraman en ik dachten na over hoe we het idee van een paradijs of een gesloten wereld konden laten zien op een audiovisuele manier. Je begint natuurlijk met een verhaal, en dan kijk je hoe je het gaat vertellen. Het eurekamoment kwam uit een gesprek met Hans – ik projecteerde iets en hield er een kartonnen bord met een gaatje voor. In eerste instantie wilden we eigenlijk zelf circulair projecteren, maar dan krijg je hem nergens vertoond [in de bioscoop].Ik zag ook dat je behalve ronde beelden ook gebruikt maakt van spiegelshots. Heb je dat zelf in elkaar geknutseld?
Ja, zo eigenlijk. Ik ben praktisch ingesteld. Dit bedacht ik ook in een gesprek met Hans: ik had een wijnglas op tafel staan – zo'n ouderwets coupeglas dat je gebruikt voor champagnepiramides. Hij draaide dat glas om, kapte de top eraf, en toen maakten we er met een chroomlaag een spiegel van. Dat glas was het allereerste prototype lens.
Zo ziet een man die een bioscoopfilm met alleen cirkelvormige beelden maakte eruit (die in op links).
Was het moeilijk om mensen te overtuigen toen je zei "Hoi, ik wil een hele film maken, maar alleen in een cirkel schieten"?
Ik heb dat niet eens heel veel mensen verteld. Wel tegen mijn producer. Die zei: "Oké, maar we krijgen het niet verkocht, dit is commerciële zelfmoord." Het was zwaarder dan ik had verwacht. Anderzijds worden de argumenten om in een cirkel te schieten dan ook sterker, dus je verdeelt het in believersen unbelievers.
Ik heb dat niet eens heel veel mensen verteld. Wel tegen mijn producer. Die zei: "Oké, maar we krijgen het niet verkocht, dit is commerciële zelfmoord." Het was zwaarder dan ik had verwacht. Anderzijds worden de argumenten om in een cirkel te schieten dan ook sterker, dus je verdeelt het in believersen unbelievers.
Advertentie
Lucifer won een prijs op een Ests filmfestival en draaide op vijf andere festivals, dus het heeft uiteindelijk erkenning gekregen.
Dat is heel fijn, maar voor mij gaat het erom dat een film de bioscoopzaal haalt. Lucifer werkt niet op een scherm in een huiskamer of op een laptop of een telefoon – het draait om een fysieke ervaring die je in een zaal moet waarnemen. Ik hou ervan dat het wonder nog in de zaal kan verschijnen.Wat kon je niet meer doen, qua opbouw van het verhaal?
Nou, de grootste problemen waren extern, zoals het weer, de mensen, de tijd, vermoeidheid, dingen die niet functioneren, en het beeld zelf komt vroeg of laat wel tot zijn recht. Die spiegel [van de tondoscope] kregen we pas toen de set al stond; dat werd dan in een kist opgestuurd en we stonden eromheen alsof het de heilige graal was. Ik heb niet het gevoel gehad dat iets niet kon omdat we in een cirkel werken. Het gaat er soms ook om iets te suggereren, buiten beeld. De cirkelvorm is voor mij een hulpmiddel om een verhaal te vertellen, maar waar het mij om gaat is dat je het ook vergeet. Een toeschouwer stapt in die cirkel. Ik vergeet het zelf ook als ik naar mijn film kijk. Als alles goed zit dan maakt het lettertype of de druk niet uit.
Dat is heel fijn, maar voor mij gaat het erom dat een film de bioscoopzaal haalt. Lucifer werkt niet op een scherm in een huiskamer of op een laptop of een telefoon – het draait om een fysieke ervaring die je in een zaal moet waarnemen. Ik hou ervan dat het wonder nog in de zaal kan verschijnen.Wat kon je niet meer doen, qua opbouw van het verhaal?
Nou, de grootste problemen waren extern, zoals het weer, de mensen, de tijd, vermoeidheid, dingen die niet functioneren, en het beeld zelf komt vroeg of laat wel tot zijn recht. Die spiegel [van de tondoscope] kregen we pas toen de set al stond; dat werd dan in een kist opgestuurd en we stonden eromheen alsof het de heilige graal was. Ik heb niet het gevoel gehad dat iets niet kon omdat we in een cirkel werken. Het gaat er soms ook om iets te suggereren, buiten beeld. De cirkelvorm is voor mij een hulpmiddel om een verhaal te vertellen, maar waar het mij om gaat is dat je het ook vergeet. Een toeschouwer stapt in die cirkel. Ik vergeet het zelf ook als ik naar mijn film kijk. Als alles goed zit dan maakt het lettertype of de druk niet uit.
Gust en kornuiten hebben het champagneglasconcept inmiddels verbeterd. Boven dit spiegelende object wordt een camera geplaatst, wat bijvoorbeeld dit beeld van een berglandschap oplevert:
En wat gaat er nu gebeuren met de tondoscope?
Het is een prototype, en we lenen hem uit. Niet dat daar grote vraag naar is, maar het is fascinerend om het toegankelijk te maken. Ik voel dat daar een draagvlak voor is, zeker bij jonge makers. Dan krijgen ze de doos opgestuurd en kunnen ze met mijn knutseldingen een filmpje maken.Dus eigenlijk hoe James Cameron eerst de 3D-film weer terugbracht en daarna vervolgens zijn gepatenteerde 3D-techniek aan iedereen uithuurt.
Het is het omgekeerde van 3D – daar stappen de personages uit beeld, en hier stappen wij erin. Maar als niemand er iets mee doet vind ik dat helemaal niet erg. Het zal erg mooi op mijn schouw staan.Heeft je volgende project wel hoeken?
Ja. Ik moet het kunnen uitleggen om het gefinancierd te krijgen. Mijn vorige films werden gemaakt met studentenbudgetten, en daar moet je op een bepaalde moment vanaf stappen. Anders krijg je die stempel en dat wil ik niet. Ik wil er ook graag van leven.
Het is een prototype, en we lenen hem uit. Niet dat daar grote vraag naar is, maar het is fascinerend om het toegankelijk te maken. Ik voel dat daar een draagvlak voor is, zeker bij jonge makers. Dan krijgen ze de doos opgestuurd en kunnen ze met mijn knutseldingen een filmpje maken.Dus eigenlijk hoe James Cameron eerst de 3D-film weer terugbracht en daarna vervolgens zijn gepatenteerde 3D-techniek aan iedereen uithuurt.
Het is het omgekeerde van 3D – daar stappen de personages uit beeld, en hier stappen wij erin. Maar als niemand er iets mee doet vind ik dat helemaal niet erg. Het zal erg mooi op mijn schouw staan.Heeft je volgende project wel hoeken?
Ja. Ik moet het kunnen uitleggen om het gefinancierd te krijgen. Mijn vorige films werden gemaakt met studentenbudgetten, en daar moet je op een bepaalde moment vanaf stappen. Anders krijg je die stempel en dat wil ik niet. Ik wil er ook graag van leven.