Poetin wil geen oorlog en laat zien wie er de baas is in Oekraïne

Het was zo makkelijk om Vladimir Poetin te haten. De afgelopen twee maanden sloeg hij de oorlogstrom, loog hij over de aanwezigheid van Russische troepen, en toonde Rusland zich weer van een propagandistische botheid waar Poetins meer openlijk dictatoriale voorgangers nog iets van konden leren. Maar in de afgelopen 48 uur heeft hij een ommekeer gemaakt. Hij steunt opeens de Oekraïense presidentsverkiezingen en trekt voorlopig zijn steun in voor het onafhankelijkheidsreferendum van de seperatisten. Ook zegt hij dat Russische troepen zich terugtrekken van de Oekraïense grens.

“Wij doen een beroep op de volksvertegenwoordigers van Zuidoost-Oekraïne […] om het referendum dat gepland stond voor 11 mei uit te stellen,” aldus de Russische president.

Poetin zaaide gisteren grote verwarring door zijn twijfels uit te spreken over het referendum dat in het oosten van Oekraïne voor aanstaande zondag gepland stond. Daar waren de seperatisten al bezig met plannen voor een onafhankelijke, pro-Russische staat. Weg van de Oekraïense ‘fascisten’ die de macht in Kiev hadden overgenomen.

Maar Poetin wil nu 'ruimte voor een dialoog'.

Daarnaast heeft hij zich verrassend gematigd uitgelaten over de aanstaande verkiezingen in Oekraïne, op 25 mei. Het plan is dat het hele land op die dag een nieuwe president kiest. Poetin noemde dat een stap in de goede richting.

“Ik geloof dat een open, eerlijke en gelijkwaardige dialoog de enige langetermijnoplossing voor Oekraïne is.”

Waarom deze ommezwaai? De New York Times citeert analisten die zeggen dat Poetin zich bang begon te maken over de escalatie van het geweld in Oekraïne. Hetzelfde gebeurde in Joegoslavië in de vroege jaren negentig. Toen daar verschillende bevolkingsgroepen elkaar eenmaal begonnen uit te moorden, lukte het geen enkele organisatie meer om het geweld te stoppen.

Een tweede reden is misschien nog veel logischer. Poetin heeft steeds gezegd dat hij zou ingrijpen als de veiligheid van Russische burgers niet meer gegarandeerd kon worden. Nu het er steeds meer op begon te lijken dat Rusland een ouderwetse grondoorlog moest gaan voeren om dat voor elkaar te krijgen, heeft Poetin zijn retoriek aangepast. Het zou simpele bluf kunnen zijn geweest – hij heeft helemaal geen zin in een bloedige oorlog met het buurland en ook niet in de internationale sancties die daarop zouden volgen. Hij heeft de Krim zonder slag of stoot ingenomen, zijn invloed in de regio even laten gelden – en voorlopig laat hij het daarbij.

Want als één ding duidelijk is, dan is het wel dat Poetin degene is die het in deze hele crisis voor het zeggen heeft. De zachte retoriek van gisteren was verbazend, maar het is weer Poetin die aan de knoppen van Oekraïne draait. President Obama, Bondskanselier Merkel en de Oekraïense interim-president Toertsjinov hebben nauwelijks iets in te brengen. Poetin bepaalt hoe gespannen de situatie is.

Onze correspondent Henry Langston is nog steeds op de grond om die spanning te meten. VICE News ging poolshoogte nemen bij het inmiddels gesloten vliegveld van Donetsk, en volgde de militante separatisten terwijl zij zich gewapend met raketwerpers legerden voor een militaire kazerne.