Faisel gelooft nog in Morsi en de Moslimbroederschap

Door H. Elrasam, via Wikimedia Commons

Faisel (dit is voor zijn veiligheid niet zijn echte naam) vergeet vaak dat hij hagelkorrels in zijn hoofd vast heeft zitten. Hij voelt de kogeltjes soms kloppen als hij voetbalt en ze houden hem zo nu en dan uit zijn slaap. Hij ligt nu vooral wakker van het feit dat hij er geen professionele medische hulp voor kan zoeken.

“Als ik naar het ziekenhuis ga word ik zeker weten gearresteerd,” vertelde de lange, dunne, lichtgele vijfentwintigjarige me met een gedempte stem als ik hem op een avond in een klein buurtcafé ontmoet.

Hij heeft een goede reden om zich zorgen te maken: er bestaan gevallen waarbij ziekenhuispersoneel gewonde aanhangers van de Moslimbroederschap heeft verraden – een lot dat Faisel graag ontloopt. Hij was duidelijk gespannen tijdens ons gesprek: hij keek herhaaldelijk naar de andere klanten in het café en masseerde nerveus zijn handen als er gewapende manschappen voorbij kwamen.

Op 14 augustus raakte Faisel voor de eerste keer gewond. Dat gebeurde toen de politie een Rabaa ontruimde, een moskee die diende als bolwerk voor aanhangers van de afgezette islamitische president Mohammed Morsi. Twee maanden later werd hij nog drie keer neergeschoten bij demonstraties tijdens de herdenking van de oorlog tegen Israël van 1973. Hij probeerde toen samen met honderden andere Moslimbroederschapaanhangers het Tahrirplein te bereiken.

Een bevriende arts en medesympathisant van president Morsi heeft zich over zijn verwondingen ontfermd en veertien scherven en kogels uit zijn armen en schouders verwijderd. Maar de kogel die in zijn kaakbeen vastzit, een tweede net onder zijn haarlijn en een derde bij zijn linker oogkas vereisen een meer gecompliceerde behandeling die zijn vriend niet kan uitvoeren.

Ik kwam Faisel tegen kort voordat hij voor de eerste keer neergeschoten werd. Ik deed toen verslag van gruwelijke botsingen tussen demonstranten en politie in een welvarende wijk van Caïro. De politie had een kamp van enkele honderden aanhangers van Morsi ontruimd. De aanhangers waren woedend, richtten vernielingen aan en baanden zich een weg door een politielinie heen. Hierbij werden verschillende agenten vermoord, hun uitrusting buitgemaakt en een politiebus in brand gestoken. Ze waren van plan om een nieuw kamp midden op een rotonde van een van de belangrijkste kruispunten van Caïro te bouwen.

Dat kon niet goed aflopen. De botsingen tussen Morsi-supporters en politie maakte van de lokale moskee een geïmproviseerd lijkenhuis.

De straten waren gevuld met traangas en dikke rook van brandend rubber. Te midden van die chaos verloor ik Faisel uit het oog. Omdat ik het ergste vreesde, controleerde ik alle grofweg twintig lijken die op dat moment het lijkenhuis waren binnengebracht. Het begon daar al snel behoorlijk te stinken, omdat de airco in de brandende middaghitte was uitgevallen. Een paar van de lichamen waren nauwelijks herkenbaar, maar Faisel zat er niet bij. Op de straten van Cairo hoor je veel theorieën over lichamen die worden verborgen om het stijgende dodental te verbergen, en ik vroeg me af of er iets vergelijkbaars met mijn kennis was gebeurd.

Maar Faisel, in tegenstelling tot ten minste zevenhonderd andere Morsi-aanhangers en ongeveer vijftig politieagenten, overleefde die dag. Zijn lichaam werd doorzeefd met birdshots (clusters van hagel afgevuurd uit de jachtgeweren die veel Egyptische misdadigers gebruiken) en een kogel die volgens hem werd afgevuurd vanaf het balkon van een woonhuis.

Faisel was zwak van het bloedverlies en in zijn oren hoorde hij nog steeds een piep van het lawaai van eerdere gevechten met het leger. Hij zwalkte terug door de lege zijstraten en langs militaire controleposten. Toen hij eindelijk thuiskwam, stortte hij in. Hij sliep achttien uur.

Faisel's familie keurt zijn politiek activisme af. Maar ze waren zo bang de politie op een avond aan de deur zou kloppen om te vertellen dat hij dood was, dat zijn familie hem hielp om uit Cairo te vertrekken.

Hij hield zich twee weken lang gedeisd en herstelde in een verre kustplaats van een groot deel van zijn verwondingen. In een paranoïde bui werd hij zo bang dat de veiligheidsdiensten hem konden opsporen, dat hij zijn telefoon weggooide. Toen hem werd verteld dat de politie extra oplet bij mannen met lange baarden – omdat ze die associëren met ultraconservatieve Islam – schoor hij ook zijn baard af. Hij zou vanaf dat moment ook lange mouwen dragen om de wonden van de hagelkorrel te verbergen.

Faisel is een hele kleine speler in de Anti-Coup Alliantie. De alliantie steunt Morsi en organiseert wekelijkse protesten waarin ze oproepen tot herstel van de afgezette president. Faisel is nooit formeel toegetreden tot de Moslimbroederschap. Toen ik hem in april voor het eerst ontmoette gaf hij nog weinig blijk van sympathie voor de inmiddels verboden organisatie. Ik herinner me dat hij zei  “Morsi is nutteloos.” Dat is allemaal veranderd na de door het volk gesteunde militaire staatsgreep.

“Morsi is een democraat”, zegt hij nu. Hij kauwt het bekendste punt van de broederschap na. Hij wil niet met me praten over de mislukkingen van de verguisde president en ontkent dat hij zijn bewind in eerste instantie bekritiseerd heeft.

Tijdens Morsi’s bewind van een jaar werden de islamitische aanslagen op christenen steeds heftiger. Het absolute hoogtepunt daarvan vond middenin de chaos van afgelopen zomer plaats. Toen ik Faisel daar naar vroeg verdween zijn zelfverzekerdheid ineens. Zijn gezicht trok wit weg. Hij liep weg voor een lange plaspauze en toen hij terugkwam vuurde hij een nieuwe complottheorie op me af. De veiligheidsdiensten waren verantwoordelijk, zei hij: “Ze staken kerken in brand, zodat als iedereen die kant op keek, ze ons hier in de kampen allemaal konden vermoorden.”

Het is een bekend verhaal in een land met een zwak voor bizarre complottheorieën. Faisel gaat graag om met niet-moslims, maar veel van zijn landgenoten zijn niet zo accepterend. “Christenen zijn verraders van Egypte”, vertelde student Hossam Ali me op die verschrikkelijke dag in augustus, toen ik verwoed opzoek was naar Faisel.

Veel aanhangers van Morsi hadden destijds het gevoel dat het slechts een maand of twee zou duren voor de president opnieuw geïnstalleerd zou worden. “Ze kunnen ons niet tegenhouden,” vertelde een lid van het broederschap me in september zelfverzekerd bij een protest. Maar Faisel is niet zo zeker van zijn zaak.

Een steeds kleiner wordende groep is nog bereid om voor Morsi’s terugkeer te vechten. Faisels beste vriend Mahmoud werd door zijn dienstplicht ingelijfd in het leger, een paar dagen nadat hij lichtgewond was geraakt bij de ontruiming van een kamp met aanhangers van Morsi. Het aantal demonstranten dat op vrijdag na het middaggebed komt opdagen wordt steeds kleiner en treuriger, en dat maakt Faisel pijnlijk bewust van zijn zwakke positie.

Desondanks houdt hij vol dat hij geen andere president zal accepteren. “Regen of hitte, ik blijf strijden voor mijn president,” zegt hij.