Shelley in Wonderland is een hoopvolle film over een 62-jarige die haar podium opeist

In een van de eerste scènes van Shelley in Wonderland zien we Shelley (62) door de felverlichte gangen van een theater in Las Vegas dwalen. Ze kijkt met grote ogen om zich heen en begint voorzichtig een praatje met twee vrouwen die al zijn uitgedost met een sjerp en een kroon. “I’m Miss Utah”, zegt ze wat onwenning. Voor Shelley lijkt het idee van een missverkiezing voor oudere vrouwen aan het begin nog net zo wonderlijk als voor de kijker.

Filmmaker Sophie Dros is dol op vreemde en uitzinnige werelden. Eerder volgde ze een man die relaties onderhoudt met poppen (My Silicone Love) en een breedsprakige baron die zijn tijd doorbrengt op luxe cruiseschepen, waar hij andere passagiers bestookt met zijn fantastische verhalen (King of the Cruise). 

Voor Shelley in Wonderland stortte ze zich in wereld van Amerikaanse zestigers, zeventigers, tachtigers en zelfs negentigjarigen die ieder jaar meedoen aan de Ms. Senior-verkiezing in Las Vegas. Het levert beelden op die we in Nederland misschien wel het beste kennen van de realityserie Toddlers & Tiara’s: veel lampen, glitter, angstaanjagend witte tanden en glimmende sjerpen, maar in dit geval ook meer rimpels en meer gemoedelijkheid. Deelnemer Shelley, de hoofdpersoon van de film, doet voor de eerste keer mee. Tijdens de voorbereidingen op de verkiezing vertelt ze haar indrukwekkende levensverhaal (veel echtgenoten, trouwpartijen in de kerk en heel veel kinderen) en schraapt ze de moed bijeen om “I have a dream” te zingen op het podium. 

VICE sprak Sophie Dros over haar film, over de onzichtbaarheid van het ouder worden en over haar enorme bejaarde vriendinnengroep op Facebook. “Ze gaan wel zeker teleurgesteld zijn als ze de documentaire zien, ben ik bang.” 

VICE: Hoi Sophie. Je documentaire volgt Shelley, die meedoet aan de Miss Senior-verkiezingen in Las Vegas. Hoe kwam je er eigenlijk achter dat dit evenement bestond?
Sophie Dros: Goeie vraag – ik heb vaak met onderwerpen dat het jaren geleden is dat ik ze ergens voorbij heb zien komen. Ik heb een keer een fotoreportage over de Miss Senior-verkiezingen gezien, geloof ik. Dus toen ben ik gaan googlen. In eerste instantie dacht ik: zou dit ook in Nederland bestaan? Ik heb zelfs nog de Miss-verkiezing in Nederland gemaild met de vraag of we dat niet moeten organiseren, een missverkiezing voor ouderen. Maar daar heb ik niets op terug gehoord. Daarna mailde ik Miss Senior in Los Angeles met de vraag of ik daar mocht komen filmen, en die waren eigenlijk meteen heel enthousiast. 

En hoe kwam je Shelley op het spoor?
Ik heb de organisatie gevraagd: mag ik alle vrouwen die meedoen dit jaar vragen een biografie en wat foto’s naar me te sturen? Wat scheelt is dat ze voor de verkiezing sowieso al een biografietje moeten opstellen. Ik heb alle biografieën gelezen. In die van Shelley las ik dat ze acht kinderen heeft en achtentwintig kleinkinderen, dat ze in Utah woont en aangesloten was bij de LDS (The Church of Jesus of the Latter-Day Saints, red.). Dat contrast met een missverkiezing intrigeerde me. Ik was eigenlijk direct heel erg aangetrokken tot haar. We hebben een paar keer geskyped, ik heb helemaal geen andere vrouwen gesproken. Ik vond het voor mijn film ook mooi dat zij iemand was die je niet in die wereld zou verwachten, die zelf ook helemaal nieuw daarin was. Dat was ook echt zo. Toen we aankwamen in Las Vegas zag ik al die andere vrouwen daar zitten en ik dacht “oh wow, Shelley past hier zo niet tussen.” 

Die andere vrouwen waren meer gepolijst?
Dat denk ik ja. Veel van die andere vrouwen hadden waarschijnlijk vroeger ook al meegedaan aan missverkiezingen, van die echte missen. Shelly had dat helemaal niet. Er was een enorm contrast tussen die missverkiezingswereld en Shelly’s leven, dat zich had voornamelijk had afgespeeld in een woestijn in Utah. 

Waarom wilde ze er eigenlijk zo graag heen, in haar eentje?
Hoe ik denk dat het bij haar was, en ik hoop dat je dat in de film ook een beetje voelt: is dat ze haar hele leven heeft ze gegeven aan anderen. Aan het geloof, aan mannen, aan haar kinderen en kleinkinderen. En nu is ze op het punt dat ze iets voor zichzelf wil gaan doen. En dit was blijkbaar iets wat ze zelf heel graag wilde doen, juist omdat het zo ver van haar af stond. Vooral dat liedje zingen, “I have a dream”, van ABBA, in een glitterjurk, op een podium in Las Vegas.

Dat vond ik wel heel bijzonder. Want waarom ook niet? Op een bepaalde leeftijd verdwijn je steeds meer naar de achtergrond, je wordt onzichtbaar. En dat wilde zij gewoon niet. Ook als voorbeeld voor haar dochters en kleindochters: je hoeft niet te verdwijnen, je leven houdt niet per se op. 

Hoe was de sfeer onder de deelnemende vrouwen eigenlijk? Waren ze competitief?
Nee, helemaal niet eigenlijk. Van tevoren had ik daar geen idee over, het enige wat ik wist over die pageantwereld waren verhalen over mensen die jeukpoeder in elkaars bh doen enzo. Maar toen ik daar kwam was ik verbaasd over hoe weinig rivaliteit er was op Miss Seniorverkiezing. Daarom heb ik er ook voor gekozen dat je helemaal niet ziet wie er wint. Die vrouwen zijn er helemaal niet voor de wedstrijd. Ze zijn er om daar te staan, om glitterjurken te dragen en champagne te drinken. Ze hebben samen de grootste lol.

Het gaat er vriendelijker aan toe dan bij Toddlers & Tiara’s.
Ja, zeker. Wat ook een leuk detail is: die prijsuitreiking gáát maar door. Er worden wel vijfentwintig prijzen uitgedeeld, uiteindelijk gaat bijna iedereen wel met een prijs naar huis. Dat heb ik niet meer in de documentaire kunnen stoppen, want het was een film op zich. En anders dan bij gewone missverkiezingen, mag iedereen zo vaak meedoen als-ie wil. Dus al die vrouwen komen jaarlijks terug, iedereen wint wel eens een keer. 

De wereld van Shelley staat voor ons best ver, haar leven is ontzettend Amerikaans. Ook zo’n pageantcultuur hebben we in Nederland niet. Waarom heb je juist dat als onderwerp gekozen?`
Ik vind dat zelf altijd heel erg leuk om werelden te filmen waar je anders nooit binnen zou komen. En ik hou erg van groteske verhalen die zich in Amerika afspelen, ik vind dat wel charmant. Nederlanders zijn toch wat netter, die houden alles klein. Het zegt al genoeg dat zo’n Senior Missverkiezing hier niet bestaat, eigenlijk. Als ik eerlijk ben is het wel lastig om als Nederlandse documentairemaker geïnteresseerd te zijn in Amerikaanse onderwerpen – daar krijg je lastig subsidie voor. Het is een lastige fascinatie die ik heb, laat ik het zo zeggen. 

In een krantenartikel las ik “de Miss Senior-pageant laat zien dat ouder worden niets is om bang voor te zijn”. Kwam je interesse ook daar vandaan?
Jazeker. Ik heb eerder de documentaire King of the Cruise gemaakt, die ging over een baron die ontzettend bang was voor het ouder worden en de onzichtbaarheid die daarbij komt kijken, en die daarom heel druk bezig is met zichtbaar blijven. Daardoor ben ik anders gaan kijken naar ouderen. Ik ben veel meer gaan nadenken over ouder worden en hoe bizar het eigenlijk is dat je min of meer verdwijnt. Je wordt minder betrokken bij gesprekken, mensen nemen je minder serieus. En dan begint al vroeg: als je tegen de dertig loopt merk je al dat tieners en kinderen langs je heen kijken. Je bent dan al niet meer interessant voor hen. 

Dat klinkt beangstigend. Heb je bij het maken van deze film ook andere dingen geleerd over ouder worden? 
Jawel. De documentaire is bijvoorbeeld veel feministischer geworden dan ik had gedacht. Tijdens het filmen van de missverkiezing merkte ik: je mag de ruimte innemen waar je behoefte aan hebt. Dat is echt wat ik daar vond. Het was zo vet dat al die vrouwen daar mee bezig waren. Ik was bang dat het best wel oppervlakkig zou zijn en alleen maar over beauty zou gaan. Maar ik vond het enorm inspirerend. Ik dacht echt: ja man, zo wil ik ook oud worden. Niet per se in Las Vegas op een podium, maar wel op die manier. 

Denk je eigenlijk dat Shelley nog een keer mee gaat doen?
Ik denk het wel. Bijna iedereen die deelneemt aan de missverkiezing blijft tot de dood terugkomen. Het is echt een heel hechte community. Ook als ik iets op Facebook post over de film, dan reageren ze er allemaal op. Ik heb nu een heel grote groep bejaarde Facebookvriendinnen. Ze zijn ook heel erg benieuwd naar de documentaire, en vragen me om beelden van hun solo-optredens. Ze weten nog niet dat de film voornamelijk over Shelley gaat.

Ben je bang dat ze teleurgesteld gaan zijn?
Ja. Ja, ze gaan zeker teleurgesteld zijn dat ik zoveel van Shelley gefilmd heb, en zo weinig van hen. Shelley was ook best wel verbaasd dat we haar volgden in plaats van de andere vrouwen. “Zij zijn toch veel interessanter?” zei ze dan. En dat vonden die andere vrouwen eigenlijk ook, dat zij zelf veel interessanter waren, haha.

Dank je!

De documentaire Shelley in Wonderland, geregisseerd door Sophie Dros en geproduceerd door HALAL, is dit weekend online te bekijken via de website van het Nederlands Film Festival en wordt dinsdag 12 oktober uitgezonden om 22:55 op NPO 2.