Waarom de gestolen koffer met een dode hond zo'n populair verhaal blijft

Begin dit jaar werd er in de misdaadpodcast My Favourite Murder een ‘waargebeurd verhaal’ verteld dat, je raadt het al, helemaal niet waargebeurd was. In het deel waarin fans hun eigen ‘waargebeurde verhalen’ vertellen, liet luisteraar Chelsea een verhaal horen over een vriendin die in Los Angeles woonde – en toevallig ook Chelsea heet – en op een dag op de golden retriever van haar baas moest passen. Eenmaal bij hem thuis, kwam ze erachter dat de hond dood was. Chelsea had geen auto, dus deed ze het lichaam van de hond op instructies van haar baas in een rolkoffer, en nam ze de bus om het dier te laten cremeren. Toen ze in de bus wilde stappen kon ze de koffer in eerste instantie niet hoog genoeg optillen, maar gelukkig was er een aardige man die haar daarbij hielp. Omdat het nogal zwaar was vroeg hij wat erin zat, waarop Chelsea verklaarde dat ze bezig was met verhuizen. De man stompte haar in haar maag, graaide de koffer uit haar handen en rende weg – niet wetende dat hij zojuist een dode golden retriever had gejat.

Mocht dit verhaal je bekend voorkomen, dan kan dat. De 19 miljoen luisteraars van deze podcast kregen namelijk een broodjeaapverhaal te horen van minstens 33 jaar oud.

Zelf heb ik het verhaal ook al een paar keer eerder gehoord – alleen speelde het zich niet af in LA, maar in Londen. En het slachtoffer (zogenaamd een vriend van de zus van een vriend) ging niet met de bus, maar was met de koffer aan het zeulen bij de taxistandplaats achter station Waterloo.

Toen ik wat rondvroeg (op werk, social media, mijn familie en iedereen die ik de afgelopen twee weken zag), hoorde ik uiteenlopende versies van het verhaal – en sommigen dachten nog steeds dat het echt was gebeurd. Een vriend, Stu, had het van zijn moeder gehoord, die het weer in Cyprus in een café had opgevangen, en een ex-collega hoorde het op een date. Steph hoorde het van een ex-vriendje, die zwoer dat een van zijn vrienden van zijn huisdier was bestolen, en Becky hoorde het een paar jaar geleden op werk.

Mijn voormalige huisgenoot George hoorde het van de kapper van zijn vrouw, die zeker wist dat het haar beste vriendin was overkomen. In deze versie werd de hond in de metro meegenomen. “Terwijl ze de koffer in de lift probeerde te krijgen, werd ze geholpen door een behulpzame man. En toen rende hij er ineens vandoor.”

In de kern is dit allemaal het exact hetzelfde verhaal dat bij My Favourite Murder werd verteld, maar dan met verschillende details. De ene keer is het een golden retriever, de andere keer een Duitse herder, en soms gebeurde het in Chicago, dan weer in Londen of New York.

In 2008 bracht de Britse krant Metro het gerucht als nieuws. Rip Sandy, de dode hond die gestolen zou zijn bij station Victoria. Maar rip ook de geloofwaardigheid van de anonieme politiewoordvoerder die erin werd geciteerd (“Je moet goed op je hoede blijven!”) en ‘getuige’ Liam Carling, die over het incident vertelde alsof hij het daadwerkelijk had meegemaakt.

Het ‘nieuwsbericht’ van Metro was in werkelijkheid voor het eerst verschenen in de New York Post in 1987, waar de legendarische roddelcolumnist Cindy Adams had geschreven over een oudere vrouw en haar Deense dog die gejat werd. Twee jaar later werd het ook genoemd in een artikel van folklore-onderzoeker Jan Harold Brunvand, die over het algemeen gezien wordt als sleutelfiguur in de verspreiding van dit broodjeaapverhaal. Hij schreef dat het zeker terugging tot 1986, toen hij het al twee keer gehoord had. Je kunt je dus ook afvragen wat er precies ‘echt’ was aan het verhaal van Adams. Misschien had ze gewoon gedaan wat ze elke dag al deed: geruchten overtypen.

Maar heeft er dan nooit écht een dode hond in een koffer gezeten, waar iedereen het inmiddels al 33 jaar over heeft? Waarschijnlijk niet, zegt Dr David Clarke, docent aan het Centrum voor Hedendaagse Legendes aan de Sheffield Hallam-universiteit. Hij denkt dat de roddel sinds de jaren tachtig gewoon van is doorgegeven. “Als je zulke verhalen van een totale vreemdeling hoort, geloof je het waarschijnlijk niet zo snel – maar als je het van vrienden hoort, dan is het een heel ander verhaal,” zegt hij.

Dr. Leanne Calvert, een folklore-deskundige en geschiedenisdocent aan de Hertfordshire-universiteit, is het daarmee eens. Zij denkt dat het verhaal met name in stedelijke gebieden bleef voortbestaan “omdat je het op kunt vatten als sociaal commentaar op onredelijke bazen, hoge werkdruk, misdaad en wantrouwen – typisch dingen die je in een stad aantreft. Zou jij in een stad als Londen ooit een vreemdeling je koffer laten dragen? Veel mensen vertrouwen dat niet zo snel.”

Mark Norman, de presentator van Folklore Podcast, zegt dat de broodjes aap die zich het makkelijkst verspreiden verhalen zijn die een soort waarschuwing vormen. “Mensen delen dat soort geruchten vrijwel meteen, omdat ze denken dat ze daar anderen een hoop ellende mee besparen, of zelfs hun leven ermee redden.” Dat verklaart ook waarom je ouders altijd kettingmailtjes of berichtjes over telefoonscams doorsturen die duidelijk nep zijn: ze zijn gewoon ongerust.

Clarke voegt toe dat dit soort verhalen vooral makkelijk verspreid raken in periodes waarin mensen bezorgd of bang zijn. “Na 9/11 ging er een verhaal rond over iemand die een portemonnee van de grond had geraapt die iemand anders had laten vallen. Nadat diegene de portemonnee weer had teruggeven aan de eigenaar, kreeg hij als beloning een waarschuwing: tijdens Halloween zou je het winkelcentrum beter maar kunnen vermijden, omdat er een terroristische aanslag gaat plaatsvinden.” Dat broodjeaapverhaal is in werkelijkheid meer dan honderd jaar oud en al lang onderuitgehaald door factchecksite Snopes.com. Twee jaar geleden ging er in Australië een soortgelijk verhaal over een kwijtgeraakte portemonnee rond van een “moslimmeisje” nadat er een auto was geëxplodeerd. Als zelfs de Daily Mail waarschuwt dat er niks van klopt, dan weet je dat er waarschijnlijk niet eens een kern van waarheid in zit.

“Dit verhaal werd zelfs al verteld tijdens de Eerste Wereldoorlog,” zegt Clarke. In dit geval was de portemonnee van een Duitser, die vervolgens waarschuwde voor een bomaanval tijdens Halloween. Het is een gerucht dat in tijden van oorlog en terrorisme de xenofobie alleen nog maar verder aanwakkert, en mensen nog banger maakt dan ze al zijn – waarna ze het uit bezorgdheid ook zelf weer gaan doorvertellen.

Dit soort broodjeaapverhalen blijven uiteindelijk vooral zo lang in het collectieve geheugen hangen omdat er in grote steden een hoop narigheid gebeurt. Mensen raken paranoïde en niemand vertrouwt vreemden. Iemand die een dode hond steelt is ook bij lange na niet het heftigste verhaal dat ik dit jaar heb gehoord – laat staan in de twaalf jaar die ik al in Londen woon.

Als we iets kunnen leren van dit verhaal, is het wel dat we alles met een korrel zout zouden moeten nemen. Vertrouw niet zomaar elke willekeurige vreemdeling in de metro, geloof niet alles van meisjes die Chelsey heten, wantrouw je eigen vrienden – en geloof al helemaal niet alles wat je in een podcast hoort.

Dit verhaal verscheen oorspronkelijk op VICE UK.