Vier corpsleden vertellen over het seksisme bij het corps

Twee weken geleden verscheen op Dumpert een video van het lustrumdiner van duizend mannelijke leden van het Amsterdamse studenten corps A.S.C./A.V.S.V. Een feestelijke gelegenheid zou je denken, maar tijdens het diner werden meerdere vrouwonvriendelijke speeches gehouden, terwijl het vrouwendiner in een zaal daarnaast plaatsvond. In de Dumpert-video en aan talkshowtafels, op de radio en in alle kranten ging het over de speeches waarin vrouwen “sperma-emmers” zijn en dat de heren “de nekken van vrouwen zullen breken”, om hun lul erin te steken.

Als reactie werd een brief geschreven, ondertekend door honderden – voornamelijk vrouwelijke – corpsleden. In de brief schreven ze: “Wij zijn klaar met dit seksisme. Wij horen de mannen al denken: ‘het is maar een grap.’ Volgens ons is de grap voorbij.”

Overal in de media ging het erover. Toch kwamen actieve corpsleden nauwelijks zelf aan het woord, omdat ze dat niet wilden of durfden. 

Maar hoe kijken zij naar wat er is gebeurd? Ik sprak met Fleur, Lodie, Lot en Kato – alle vier lid van het corps – en vroeg ze wat ze vinden van de vrouwonvriendelijke speeches. Ook vroeg ik ze naar hun ervaringen met seksisme bij het corps. De namen van de geïnterviewden zijn gefingeerd, omdat ze geen zin hebben in negatieve reacties en er waarschijnlijk niet positief op gereageerd zal worden dat ze met de media praten. De echte namen zijn bekend bij de redactie.

Fleur (22), gaat nu haar derde jaar in bij het Amsterdamse studentencorps 

Ik was aanwezig tijdens het lustrumdiner, maar ik zat bij het vrouwendiner. Ik had door dat er iets heel erg was misgegaan, omdat iemand zei dat er ‘botte dingen’ over ons bij het herendiner waren gezegd. Wat er precies was gebeurd, wist ik niet. De rest van de avond werd er niet echt over gesproken. Veel mensen, waaronder ik, pakken op zo’n moment toch een biertje en gaan door met hun avond.

Pas nadat het filmpje naar buiten was gebracht en de media erop sprong, realiseerde ik me wat er precies was gebeurd. Ik heb de brief ook ondertekend. Het was niet dat ik heel erg verrast was. Bij zo’n herendiner weet ik dat ze elkaar opjutten, ik verwachtte sowieso denigrerende opmerkingen over vrouwen. Het woord ‘hoer’, daar kijk ik niet van op, dat heb ik eerder op de vereniging gehoord, wat an sich natuurlijk al heel erg is. Maar ik schrok heel erg dat er werd gezegd dat ze de nekken van vrouwen zouden breken, onze nekken dus, om hun pik erin te steken. Toen ik het filmpje zag, een speech voor duizend man, dacht ik wel: jezus, dit is echt heel erg. Ik had gehoopt dat een senaatslid, iemand die zich ingezet heeft voor cultuurverandering, een goed voorbeeld zou geven. 

Het seksisme lijkt wel een blinde vlek bij de vereniging. Ik heb weleens mijn twijfels gedeeld over de seksistische normen. Vaak was het antwoord dan: “Laat het je avond niet verpesten, het is niet persoonlijk.” Maar het is wél persoonlijk. Veel studenten hebben behoefte aan een vereniging, het brengt studenten ook veel en is natuurlijk ook niet alleen maar negatief. Vandaar dat mensen het seksistisch gedrag op een bepaalde manier tolereren.

Na het diner zeiden veel mannen: ‘Ik was het niet met de speech eens, dus ik deed niet mee en zweeg.’ Maar zwijgen is niet genoeg. We moeten het schapengedrag aanpakken, een vereniging creëren waar mensen eerder opstaan dan meelopen. Waarom leren we tijdens de groentijd niet hoe je voor jezelf en een ander opkomt?  Ik ben wel sceptisch over die verandering. De motivatie is er wel bij veel mensen, maar erover praten is niet drastisch genoeg. Je moet het hele systeem omgooien, het seksisme zit veel te hardnekkig ingebakken. Nu is het wachten op het volgende exces, want er is een structureel probleem. Het cultuurtje is veel te grof, er heerst te veel stoerdoenerij. Tuurlijk is het voor de media makkelijk om het corps te bashen, en tuurlijk bestaat seksisme en machocultuur overal, maar dat wat er gebeurd is, is genoeg reden om heel kritisch naar deze cultuur te kijken.

Lot (21),  gaat nu haar vierde jaar in bij het Utrechtse studentencorps

Het seksisme kwam aan het licht in Amsterdam, maar ik ben ervan overtuigd dat het net zo goed bij andere corpora had kunnen zijn. Ik vond het filmpje op Dumpert bijna lachwekkend. Ik dacht: zijn jullie nou echt zo dom? Als schapen doen ze elkaar na. Je mag toch hopen dat hun moeder hen iets heeft bijgebracht, maar op zo’n moment lijkt het alsof ze al hun kennis weggooien. 

Ik heb heel veel respect voor de brief die de vrouwen hebben geschreven. Wel jammer dat niemand openlijk met de media heeft gepraat, het is belangrijk dat zoiets een gezicht krijgt, maar mensen zijn bang om een bepaald beeld van zichzelf neer te zetten. Ik vind het bijzonder hoe verschillend er in mijn omgeving op werd gereageerd. Sommige vrouwen zijn enorm geschrokken van het filmpje, vinden het echt heel heftig. Anderen vinden de brief die is geschreven door de vrouwen overdreven, noemen wat er is gebeurd, ook ‘een beetje part of the deal.’ Dat slaat nergens op. Zolang we dit soort vrouwonvriendelijk gedrag blijven tolereren, wordt het alleen maar erger. Vrouwen moeten zich uitspreken en mannen moeten, heel simpel, dit soort gedrag gewoon niet vertonen. Het lijkt zo makkelijk om het gewoon niet te doen, maar dat is blijkbaar makkelijker gezegd dan gedaan. 

In Utrecht zijn we gescheiden van de mannen, dus ik zie dat soort gedrag niet, maar ik hoor weleens dat er zieke dingen over ons worden gezegd. Weet je wat ik bizar vind? Dat die mannen zo bezig zijn met ons, op onze avonden gaat het nauwelijks over hen. Veel mannen doen raar als er geen vrouwen bij zijn, dat haantjesgedrag komt dan nog meer naar boven. Ik vind het rot dat mannen zo weinig ruimte voelen om over hun gevoel te praten, dat het vooral gaat over ‘hoeveel vrouwen je neukt.’

 Lodie (23), is derdejaars bij het het Amsterdamse studentencorps  

Ik was die avond bij het herendiner en vond de speeches heel shockerend. Juist omdat een van die jongens, de senator, verantwoordelijk was voor de cultuurverandering en ik hem best wel goed ken. Ik zat naast een jaargenoot en zei: “Wat is dit voor een idioot gedrag?” Ik zag een jongen “hoer” meeroepen, terwijl ik nog een paar dagen geleden met hem en zijn moeder had geluncht. Ik dacht: this is not you.  Ik deed niet mee met het taalgebruik en schaamde me als ik dacht aan de meisjes in de andere zaal die praatten over saamhorigheid. Mijn jaargenoot en ik zijn buiten een sigaret gaan roken. Eigenlijk had ik gewoon naar huis moeten gaan, maar ik dacht ook: ik zit daar met een paar duizend jongens, hoeveel impact heeft het als ik wegga als individu? 

Tijdens de speeches vroeg ik me af waarom niemand iets deed. Het voelde minder als mijn verantwoordelijkheid, omdat er mensen waren met meer verantwoordelijkheid: ouderejaars, het oud-senaat, en verschillende commissies. Naderhand dacht ik wel: waarom heb ik het niet gedaan? Ik vraag me af of de jongens het daadwerkelijk erg vinden wat ze hebben gedaan, of het alleen erg vinden dat ze zijn gepakt. Als het niet was gefilmd en naar buiten was gebracht, was er niets veranderd. Aan de andere kant ben ik hoopvol, omdat er ook mannendisputen zijn die het heftig vonden en die nu gesprekken voeren over hoe het anders kan.

Het is een heel moeilijk om verandering teweeg te brengen, omdat de vereniging is gebouwd op vrouwenhaat. Mannen moeten elkaar onderling meer op elkaars gedrag aanspreken. Het zou helpen als een jongen die veel aanzien heeft binnen de vereniging zegt: het is niet nice wat je doet. Als een meisje het zegt, denkt zo’n jongen toch snel: ja, boeiend. Ik denk dat mannen dit gedrag vertonen uit onzekerheid en het is een makkelijke manier om stoer en grappig gevonden te worden door andere jongens. Ik heb vaak meegemaakt dat mannen laatdunkend over vrouwen praten en dingen zeggen als “hoer”, “slet” en “goor wijf”. Als ik er iets van zeg is het vaak: “Maar jij bent woke en links.” 

Ik kijk positief terug op mijn lidmaatschap. Het klinkt cliché, maar ik heb vrienden voor het leven.  Toch heb ik kanttekeningen bij het corps. Sommige vriendschappen ben ik wel opnieuw gaan evalueren. Wil ik vrienden zijn met iemand die zo denkt? Maar er zitten ook goede mensen bij het corps, zoals de rector Heleen de vos. Zij heeft het ongelooflijk goed gedaan, ik vind het heel jammer dat zij door de fouten van anderen is opgestapt.

Kato (26), is zesde jaars bij het Rotterdamse corps

Ik schrok toen ik het filmpje zag, maar ik herkende het gedrag ook meteen. Ik heb ook heel vaak gehoord ‘dat het maar een grapje is’. Maar het is niet grappig dat mannen vaak heel denigrerend over vrouwen praten en vrouwonvriendelijke liedjes zingen. Veel mensen vroegen wie die jongens van die speeches kenden, en wat voor jongens dat zijn. Iemand zei dat hij “normaal wel lachen is” en dat hij zich wel kon voorstellen dat hij zich had laten meeslepen. Dat vond ik heel tekenend, hoe kan je zeggen dat hij zich had laten meeslepen? Hij heeft de speech zelf geschreven en is daar zelf gaan staan. Dan is er nooit iemand schuldig, want iedereen laat zich dan meeslepen. Vervolgens krijgt ‘het corps’ in de media de schuld en zeggen mensen: “Dit is niet fair, want ik heb het niet gedaan.” Ik denk dan: maar hoe gaan we het dan oplossen als niemand schuldig is?

Toen ik zelf net lid was, dacht ik ook dat vrouwonvriendelijke opmerkingen maar ‘grapjes’ waren. Mensen zijn één op één meestal heel aardig. Door de tijd heen, realiseerde ik me dat iemand gezellig met mij kan praten, maar wel verkeerde opvattingen over vrouwen kan hebben. Als je zelf geen lid bent, is het moeilijk te begrijpen, omdat het ook vaak gezellig is. Ik heb het superleuk gehad en zou zo weer lid worden, maar ik sta niet achter wat er is gebeurd. Toch hoor ik dat weinig terug van andere leden. Het lijkt erop dat hoe meer kritiek er van de buitenwereld op het corps komt, hoe meer leden zoiets hebben van: we beschermen elkaar, want de rest is tegen ons. Ik wil ook anoniem in dit stuk, omdat al mijn vrienden nog steeds lid zijn. 

In mijn eerste jaar was onze vereniging nog ongemengd. Ik was heel erg tegen fuseren, want ik vond het leuk om met alleen maar meisjes te zijn.  In de beginjaren was het seksisme juist erger. Mannen zeiden over ons, we willen niet met die koeien, omdat we dik en lelijk zouden zijn. Er wordt weleens gezegd dat vrouwen dit ook bij mannen doen, maar ik heb nooit een vrouw horen zeggen dat een gast een koe of hoer is. Maar uiteindelijk denk ik dat op lange termijn een gemengde vereniging beter is, omdat er meer sociale controle is als er vrouwen bij zijn.