Radiologen hebben de jongste mummie aller tijden ontdekt

In 1907 werd een kleine doodskist uit de zesde/zevende eeuw voor Christus opgegraven bij Gizeh, een voorstad van Caïro. Het houten kistje werd aangekocht door het Fitzwilliam Museum in Cambridge in Engeland, en jarenlang dachten experts dat het wellicht lichaamsresten of organen bevatte, aangezien die vroeger werden verwijderd tijdens het balsemen van het lichaam van een overledene. Maar het gaat niet zomaar om lichaamsdelen, zo onthulde een recente CT-scan. Het bleek te gaan om niets minder dan een gemummificeerde foetus. Na een uitvoerig onderzoek met röntgenapparatuur, waardoor het vermoeden ontstond dat er een klein skelet in de kist zat, probeerde het Fitzwilliam Museum definitief uitsluitsel te verkrijgen door een CT-scan te maken. Radiologen hielpen met het analyseren van de resultaten. De afmetingen van de botten en de mate waarin ze versteend waren, wezen erop dat de baby niet langer dan achttien tot zestien weken in de baarmoeder kan hebben gezeten. Het is goed mogelijk dat deze moeder een miskraam heeft gehad, omdat er niets opmerkelijks kon worden ontdekt aan het skelet. Het geslacht kon niet worden vastgesteld, maar de scan onthulde wel tien vingers en tenen, de langere botten van de ledematen en de zachte schedel en het bekken, die in elkaar zijn gezakt. Uit de scan viel ook op te maken dat het lichaampje recht was gelegd en dat de armpjes over de borst zijn gevouwen.

Deze details, en de rijkelijk versierde binnenkant van de kist, duiden erop dat er voorzichtig er met het kind werd omgegaan. “De technologie die we hebben gebruikt was niet zo ingrijpend voor het materiaal. Deze vondst verschaft ons inzicht in hoe de oude Egyptische maatschappij keek naar ongeboren kinderen,” schrijft Julie Dawson, Hoofd Conservatie, in het persbericht dat het museum over de vondst naar buiten bracht. “De voorzichtige nazorg laat duidelijk zien hoe er over het mensenleven werd gedacht, zelfs in het prilste begin.” Met mummies is ook wel eens minder zorgvuldig omgegaan dan nu het geval was. Vroeger vermaalde men zelfs nog wel eens mummies om verf van te maken. Het blootleggen van de mummie zou vandaag de dag als “totaal onethisch” worden gezien, schrijft Dawson in een email aan The Creators Project. Dankzij de CT-scan kon de foetus onberoerd blijven. Wanneer een mummie wordt bewaard in een museale omgeving, vervolgt Dawson, is het tegenwoordig vooral belangrijk om de temperatuur en luchtvochtigheid te blijven controleren. “We proberen ze zo goed mogelijk te bewaren door een zo gunstig mogelijke omgeving te creëren,” legt ze uit. “We conserveren ze wel, maar dat draait dan vooral om minimale interventies, zoals het vastmaken van losse verbanden.”

Eerder werden er al meer ontwikkelde foetussen gevonden in de tombe van Toetanchamon, die werden geschat op rond de vijfentwintig en zevenendertig weken. Van deze foetus wordt gezegd dat het het jongste exemplaar is dat ooit is aangetroffen, al wordt daar nog hevig over gedebatteerd. Sommigen zeggen namelijk dat deze gemummificeerde foetus van het Egypt Centre aan de Swansea University met zo’n twaalf tot zestien weken nog jonger is, maar vanwege de onbekende herkomst en de neppe hiërogliefen op de doodskist blijft dit vooralsnog onduidelijk. Maar of het nou de jongste of de op één na jongste is – de vondst biedt interessante inzichten over de eervolle manier waarop Egyptenaren omgingen met hun doden.