Van de jongerenafdelingen van PvdA, GL, BIJ1 en PvdD mag het wel radicaler

Het lijkt soms alsof de standpunten van Haagse politici steeds verder uit elkaar drijven, maar als je naar de afgelopen jaren kijkt is er eensgezind keiharde pro-boomer-politiek gevoerd. Althans: het is voor jonge mensen lastig om een huis te vinden, klimaatdoelen worden continu niet gehaald en studeren kan alleen als je jezelf een molensteen van schuld om je nek hangt. Tijd voor actie door jongeren, zou je zeggen. 

En wie zijn er beter geschikt voor die actie dan de jongerenafdelingen van politieke partijen? Die afdelingen zijn er in principe om de belangen van jonge mensen te behartigen bij hun moederpartij. Aan de andere kant zitten hier ook de ambitieuze talentvolle politici in spé, die als geen ander baat hebben bij een innige band met de bonzen van de grotemensenpartij. Hoe rebels of revolutionair zijn deze clubs nou echt, en lukt het ze een beetje om hun moederpartij bij te sturen? In aanloop naar de verkiezingen spreken we met de (vice-)voorzitters ervan om ze te vragen wat ze nog zouden willen verbeteren aan hun partij.

Vandaag laten we vier linkse partijen aan het woord: PvdA, GroenLinks, BIJ1 en PvdD. Veroorzaken ze net zoveel opschudding binnen de partij als ROOD, de jongerenafdeling van de SP die we eerder spraken? 

VICE: Hoi Sabine, in hoeverre zijn jullie echt dwars? 
Sabine Scharwachter: In principe hebben we dezelfde idealen als groen links. Maar in de uitwerking kunnen we van elkaar verschillen. Op het gebied van klimaat denken wij bijvoorbeeld: het moet sneller en eerlijker gaan. Zo houden we GroenLinks scherp. Meestal spreken we GroenLinks intern aan, maar soms ook extern.

Zoals toen jullie Jesse Klaver gingen verbeteren op twitter? 
Na de bestorming van het Capitool ging het helemaal los op het nieuws en op twitter. Iedereen zat aan de buis gekluisterd om te volgen wat er daar gebeurde. In de tweet van Jesse stond iets van: we moeten naar elkaar luisteren. Ik snap dat je soms verbindend moet zijn, maar niet als een stel fascisten de democratie aanvalt. Op zo'n heftige gebeurtenis kun je niet zo slapjes reageren. Wij weten wel dat Jesse Klaver tegen fascisme is, maar dat zou op zo'n moment ook wel benoemd mogen worden. 

Later heeft Jesse Klaver ook nog een keer een raadslid op de vingers getikt dat op twitter een FvD-bijeenkomst vergeleek met een nazi-congres. Let hij wel goed op?
Toen ik dat zag heb ik wel meteen GroenLinks opgebeld van: yo, wat is dit weer? Nu lijkt het weer alsof Jesse niet anti-fascistisch is, en alsof hij uit het niets een lokaal raadslid helemaal afkraakt. Maar het bleek genuanceerder te liggen. Het was vooral framing van de Gelderlander, het was flauw om er zulk groot nieuws van te maken. De lokale afdeling Nijmegen heeft toen een statement uitgebracht, dat niet perfect was, maar waar we op zich blij mee waren (daarin schreven ze dat de nazi-vergelijking onnodig en ongepast was, maar dat er binnen de FvD wel degelijk wordt geflirt met racisme en antisemitisme, wat “ernstig en verwerpelijk” genoemd wordt, red.). We zitten er zeker bovenop. 

Zijn jullie wel eens bang dat GroenLinks jullie afstoot, zoals dat bij de SP gebeurde? 
Wij hebben de luxepositie dat we veel worden betrokken maar ook de ruimte hebben om kritisch te zijn als we dat nodig vinden. Dat is bijvoorbeeld bij de SP wel anders. Daarover heb ik absoluut niet te klagen. 

Waarover wel? 
Wij zijn bijvoorbeeld veel bezig met andere thema's. Institutioneel racisme is bijvoorbeeld een onderwerp waar onze achterban zich druk over maakt, en zeker na de Black Lives Matter-protesten van afgelopen zomer is het hoog op de agenda gekomen. Waarom gaat het telkens over klimaat, of over sociaal economische gelijkheid, en bungelt antiracisme er een beetje bij? Dat zou de kern van onze idealen moeten zijn. De jongere generatie denkt: racisme, het economische systeem en het klimaat zijn allerlei systemen, die dezelfde oorzaken hebben. Dat inzicht is wel aan het komen bij GroenLinks, maar je hebt ook een heleboel boomers in de partij, die bijvoorbeeld alleen maar op milieu zitten en de natuur willen behouden. Daarnaast hebben we typische jongerenthema's: het vergroten van de kansen van jongeren op een baan en een huis. 

Hoe zit dat met huizen, heeft de “grachtengordelpartij” wel oog voor de noden van jonge mensen?
Ik denk niet zozeer dat GroenLinks niks doet voor mensen die niet in een grachtenpand wonen. Maar ik denk dat het probleem vooral is dat mensen die niet in een grachtengordelpand wonen zich niet vertegenwoordigd voelen door de partij. GroenLinks houdt nog steeds het imago van een witte, theoretisch opgeleide partij te zijn. Daar zijn wij ook kritisch op. Zo hadden we liever gezien dat de diversiteit van de kandidatenlijst ook terug te zien was in de top tien.

Is er ook een communistische stroming bij GroenLinks, zoals bij de SP?
Ik denk niet dat DWARS of GroenLinks bij het communisme in de buurt komen. Zover zijn we nog niet. We blijven een pragmatische partij. Maar ik snap niet dat ze bij de SP moeilijk doen over communistische jongeren: hun hele partij is gebaseerd op communistische theorie. Ik denk ook dat er veel misvattingen bestaan over het communisme. Iedereen linkt communisme natuurlijk aan het staatskapitalisme van China of het autoritaire regime van de SovjetUnie, maar in theorie is het een democratische ideologie. 

VICE: Hoi Wala, wat spreekt jou aan in BIJ1? 
Wala Nura Al-Saadi: BIJ1 is de enige partij die prioriteit geeft aan antiracisme. En ze hebben een intersectionele blik op racisme: het is verbonden met andere problemen in de samenleving. Of het nu gaat om de woningmarkt, of de arbeidsmarkt, het klimaat, al die thema's zijn niet los te zien van racisme. 

Is BIJ1 radicaal genoeg voor jullie? 
Euhm, goede vraag. Daar verschillen de meningen wel over binnen Radicaal. Sommige mensen vinden dat BIJ1 niet radicaal genoeg is op bijvoorbeeld het vlak van defensie en politie. Maar over het algemeen staan we wel op één lijn met BIJ1. 

BIJ1 wil onder andere de bewapening van agenten inperken en de krijgsmacht flink inkrimpen en omvormen naar een civiele hulporganisatie. Hoe zien ze dat radicaler voor zich? 
Er zijn een paar jongeren bij ons die vinden dat ze helemaal moeten worden afgeschaft. Hetzelfde geldt voor gevangenissen. 

Ik las dat de politie niet altijd blij is met hoe jullie over hen denken: een aantal agenten deed zelfs aangifte nadat jullie een meme hadden geplaatst over de politie. Hoe vallen dit soort dingen bij de partijleiding? 
BIJ1 is daar natuurlijk ook op afgerekend, Sylvana heeft er kort op gereageerd, en we hebben het intern een beetje besproken. Maar wij zijn onafhankelijk van BIJ1 en kunnen zulke standpunten innemen. En wat betreft die aangifte, volgens mij is daar nog niet veel uitgekomen. Ons standpunt daarover is ook heel helder: als de politie zich nou net zo druk zou maken over het racisme binnen hun eigen organisatie als om onze satirische meme, dan was die meme niet eens nodig geweest. 

Ik zag ook een meme waarin jullie linkse jongeren die zich niet meer thuis voelden bij andere organisaties zoals Rood, de Jonge Socialisten en DWARS welkom heetten. Zijn er al veel mensen overgelopen?  
Ik weet wel van dat hele gebeuren dat de SP afstand namen van hun jongeren, dat er heel veel jongeren van de SP naar Radicaal kwamen. In ieder geval twee mensen uit ons kernteam kwamen van Rood. 

Mensen zijn dus op zoek naar een nog linksere optie? 
Er verandert niks, met de zittende partijen. Heel veel jongeren zien denk ik in dat het tijd is voor een radicaler geluid. 

VICE: Hoi Xenia, ten eerste: waarom heten jullie eigenlijk PINK!?
Xenia Minnaert: Een pink is een puberkoe. Dus geen kalf meer, maar ook geen volwassen koe. De partij voor de dieren had in het begin het logo van een koe, dus vandaar. 

Waarin verschillen jullie van de “volwassen” PvdD? 
Tot een tijdje terug waren wij tegen het koningshuis en zij nog voor. Maar nu zijn zij ook tegen het koningshuis, al is dat niet vanuit ons gekomen. Ze waren eerst voor een hervorming, maar nu staat in het verkiezingsprogramma dat het ook echt weg moet. 

Want als er iemand op grote voet leeft, is het natuurlijk de koning.
Ja, dat is niet helemaal eerlijk. 

Waar hebben jullie de PvdD wel weten bij te sturen?
Wij hebben moties ingediend, daar zijn wel dingen uitgekomen. Zo wilden wij graag een plan over anoniem solliciteren in het programma, waarmee je discriminatie op de arbeidsmarkt voorkomt. Daar waren ze niet per se tegen, maar dat stond er eerst niet in. We hebben heel veel kritische leden die vaak met elkaar sparren over hoe alles beter kan. En dat komt dan op zo'n manier tot uiting. 

Waar gaat het nog meer over? 
De kritiek? Over van alles. Als je bij PINK! zit merk je dat je overal kritiek op kunt hebben. 

Partij van de Dieren is al best links, maar zijn jullie nog linkser? 
Wij zijn vooral iets uitgesprokener denk ik. We hebben nog niet die ervaring dat heel veel dingen realistisch niet haalbaar zijn, dus we zijn nog een stukje idealistischer. Het is niet dat we de PVDD niet ambitieus genoeg vinden: wij willen gewoon nog net een stapje verder. 

Maar je weet niet of dat realistisch is? 
Ja, dat vraag ik me soms wel af. We hebben bijvoorbeeld discussies over dat we helemaal van de vee-industrie af willen. Maar ik vraag me af of we daar honderd procent vanaf kunnen komen, in het huidige systeem. De meeste leden van PINK! vinden wel dat we daar helemaal vanaf moeten, maar het is behoorlijk ambitieus. 

Zouden de dieren zelf niet eens in opstand moeten komen? 
Dat zou mooi zijn, maar ik denk dat ze daar niet de mogelijkheid toe hebben. Dus doen wij het voor ze. 

VICE: Hoi Andrej, hoe vind je dat de PvdA het doet de laatste tijd?
Andrej van Hout: Ik moet zeggen dat er een hele omslag is gekomen bij de PvdA de laatste tijd. Eerst gingen ze mee met het neoliberale beleid, maar nu kijken ze meer naar hun roots en komen ze op voor mensen in de samenleving. Ik denk dat ze hun prioriteiten beter op orde hebben dan voorheen.

Ben je niet bang dat het weer fout gaat als ze straks gaan regeren? Of vond je het sociaal leenstelsel dat destijds met steun van de PvdA is ingevoerd wel een goed idee?
Als je het specifiek over het sociaal leenstelsel hebt, dan was het idee: waarom zou de bakker moeten betalen voor de opleiding van de advocaat, als die later toch veel meer gaat verdienen. Mijn ouders hadden het niet zo breed, en mijn aanvullende beurs ging omhoog toen het leenstelsel werd ingevoerd. Dus voor studenten die minder te besteden hadden die kregen wel een fatsoenlijk bedrag om hun studie te kunnen betalen, terwijl de aanvullende beurs eerder net niet genoeg was. Dus ik vond die verschuiving wel goed. Maar je merkt nu dat heel veel jongeren uit gezinnen met middeninkomens buiten de boot vallen en ontzettend veel schuld maken. Het werkte minder positief dan gedacht. Dus nu willen ze weer een basisbeurs.

Was het destijds geen logischer oplossing geweest om gewoon die aanvullende beurs te verhogen?
Ja, maar de PvdA zat toen in het kabinet met de VVD, en die vonden überhaupt dat alles een lening moest zijn. Wij als Jonge Socialisten hebben er, samen met DWARS stevig voor gelobbyd dat de PvdA en GroenLinks dit keer niet los van elkaar in het kabinet moeten gaan. En daar hebben Asscher en Klaver zich allebei over uitgesproken. We hebben ook een sterke invloed gehad op de lijst. Die is heel jong, er staan een heleboel twintigers in de top twintig. Dat is echt historisch.

Socialisme is populairder aan het worden onder de jeugd, heb ik de indruk. Maar geldt dat ook voor jullie sociaaldemocratie?
Ik quote nu even iemand waarmee ik het niet altijd eens ben. Sander Schimmelpenninck zei: een groot deel van Nederland is sociaaldemocraat, maar de PvdA vertaalde dat eerder niet genoeg in hun programma. Nu hebben ze begrepen dat ze meer aan die sociaaldemocratie moeten vasthouden, zodat mensen weten waar de PvdA voor staat. 

Bedankt allemaal, en veel succes!