We spraken Anuna de Wever over klimaatactivisme tijdens de coronacrisis

Begin vorig jaar organiseerde de 19-jarige Anuna de Wever voor het eerst een klimaatmars. Inmiddels is de ‘Belgische Greta Thunberg’ een van de boegbeelden van Fridays for Future, de scholierenbeweging die in 2019 tienduizenden mensen de straat op kreeg om te staken voor het klimaat.

Met massa’s mensen de straten opgaan is nu even niet zo handig. In plaats daarvan schreven de activisten een open brief aan de EU en wereldleiders. De boodschap: we kunnen de klimaatcrisis niet oplossen zonder deze ook echt als crisis te behandelen. De brief is inmiddels door ruim 100.000 mensen ondertekend, waaronder 320 wetenschappers.

Wij spraken Anuna over de brief, haar stage bij het Europees parlement en - er is geen ontkomen aan - de coronacrisis.

VICE: Hoi Anuna. In een eerder interview zei je dat we eerst de coronacrisis onder controle moeten krijgen, en dan pas na moeten gaan denken over de juiste wederopbouw. Is nu het moment om weer over het klimaat te beginnen?
Anuna: Politici zijn nu volop bezig met praten over de wederopbouw en dan vooral over de economie. Tijdens de EU-top van vorig weekend zijn bijna geen groene voorwaarden gesteld waar bedrijven en EU-lidstaten aan moeten voldoen. Dat betekent dat ze gewoon verder gaan zoals daarvoor, als een maatschappij die verslaafd is aan fossiele brandstoffen. Het is dus super belangrijk om het nu, nu we weer aan het heropbouwen zijn, anders aan te pakken.

In de brief roepen jullie de EU en wereldleiders op om de klimaatcrisis ook echt als crisis te behandelen. Wat houdt dat in?
Het excuus dat er geen platform of draagvlak is om maatregelen door te voeren: dat is niet zo. Voor covid hebben we extreme maatregelen genomen en dat zullen we ook moeten doen met de klimaatcrisis. Momenteel gebeurt dat absoluut niet.

Welke concrete maatregelen moeten genomen worden?
Wij als tieners gaan niet zeggen wat we moeten doen. Wij hebben die expertise niet. Wat we wel zeggen is: unite behind the science, laten we achter de wetenschap gaan staan. Er zijn heel veel rapporten, zoals het IPCC-rapport, die aantonen waar we staan en wat we moeten doen. En het belangrijkste is toch wel het stoppen met het subsidiëren van fossiele brandstoffen. We steken miljoenen euros in beleid dat gaat over groene maatregelen en groene wederopbouw, maar we steken ook nog steeds miljarden euros in fossiele brandstoffen. Dat is super tegenstrijdig.

De coronacrisis laat zien dat EU-leiders wel degelijk vergaande maatregelen kunnen nemen in tijden van crisis. Waarom gebeurt dat nog altijd niet voor de klimaatcrisis, denk je?
Ik denk dat er twee dingen zijn. Het eerste is dat mensen geïnformeerd zijn over de coronacrisis. Het enige wat ze zien in het nieuws is de coronacrisis en wetenschappers die uitleggen wat dat inhoudt. Mensen weten: dit is ernstig, we moeten inderdaad in lockdown, we moeten onze verantwoordelijkheid nemen. Daarnaast is de klimaatcrisis voor veel mensen in Europa een ver-van-hun-bed show. Het is een vijand die er langzaam aankomt. Met de coronacrisis is het zo: je wordt vandaag besmet en binnen twee weken kun je dood zijn. Het is een dodelijk virus. Maar klimaat is eigenlijk een dodelijker virus dan corona. Mensen in de Global South - in Afrika, Azië en Latijns-Amerika -  ervaren nu al heftige gevolgen van de klimaatcrisis. Als mensen zich realiseren dat de klimaatcrisis eigenlijk een mensenrechtencrisis is, denk ik dat dat ze ook meer gemotiveerd zouden zijn om iets te doen.

Je loopt nu stage bij het Europees parlement. Hoe is het om rond te lopen tussen al die politici waar je, als activist, zoveel kritiek op hebt?
Als ik in meetings zit met politici die het klimaatprobleem minimaliseren, dan is dat heel moeilijk om naar te luisteren. Ik merk ook dat heel veel collega’s hun drive om daarvoor te vechten deels verloren zijn, omdat ze elke dag omringd zijn door mensen die het minimaliseren. Die zeggen dat het wel goed komt. Daardoor verlies je het gevoel van urgentie. Dat is ook waarom ik denk dat heel veel politici niet op de juiste weg zijn, omdat ze elke dag in zo’n omgeving zitten die dat niet toelaat.

Dus jij wilt later niet de politiek in?
Ik zei vroeger altijd: ik wil secretaris-generaal van de VN worden. Maar momenteel maakt het me niet uit wie of wat ik word. Ik wil gewoon het allermeeste impact hebben. Er is wel een kans dat ik in de politiek beland, omdat ik systematisch dingen wil veranderen. Daarom ben ik ook naar het Europees parlement gegaan, omdat ik het belangrijk vind dat veel meer jonge mensen rond de tafel zitten. De beslissingen die nu worden gemaakt beïnvloeden de rest van ons leven.

Spijbelen voor het klimaat ging natuurlijk niet toen de scholen dicht waren. De straat opgaan met tienduizenden mensen, zoals vorig jaar gebeurde, zat er ook even niet in. Gaan jullie binnenkort weer de straat op om actie te voeren?
Nee. In mijn land, België, maar ook globaal zijn de besmettingen enorm aan het stijgen. Momenteel moeten we de coronacrisis onder controle krijgen. Ik denk dat we voordat er een vaccin is niet de straat opgaan.

Wel zijn we online heel actief. We staken elke week online en we organiseren webinars om mensen te informeren. Ook hebben we onlangs Ursula von der Leyen [de voorzitter van de Europese Commissie, red.] ontmoet en we gaan misschien binnenkort Angela Merkel ontmoeten. Die leiders ontmoeten is misschien wel het belangrijkste, omdat je ze dan in de ogen kunt kijken en ze kunnen toegeven dat ze inderdaad niet on track zijn. Ze weten het zelf. Ze weten dat ze met de toekomst aan het fucken zijn.

Als er een tweede golf komt, belandt de klimaatcrisis dan weer onderaan de agenda?
Nee. Klimaat gaat nu sowieso hoog op de agenda blijven. En dat moet ook. Want als we nu niet de economie op een duurzame manier heropbouwen, dan pompen we al dat geld in niks. En, as a reminder, wij zijn ook de generatie die dat allemaal mag gaan betalen. Hoe meer dat in de kijker wordt gezet, hoe meer mensen denken: we moeten het nu echt slimmer aanpakken, zodat het post-corona tijdperk er anders uitziet dan daarvoor.

Dankjewel.