Dankzij deze tekenaar werden vijf groepsverkrachters opgepakt

Een schets van Vijay Jadhav, één van de vijf aangeklaagde verkrachters 

Op 23 augustus om half drie ’s nachts hoorde Nitin Yadav zijn telefoon rinkelen. Buiten stond een jeep van de politie van Mumbai in het schemerige licht van een straatlantaarn te wachten. Nitin gluurde door de voordeur om er zeker van te zijn dat de jeep van de politie was, en snelde daarna weer naar binnen om een shirt aan te trekken. Zijn vrouw Vaishali liep in haar nachtjapon achter hem aan, en stelde hem vragen waar hij ook geen antwoord op had.

Acht minuten later zat hij in een kamer met politiecommissaris Satyapal Singh en medecommissaris Sadanand Date. Een jonge fotojournaliste was slachtoffer geworden van groepsverkrachting in een verlaten textielfabriek in het zuiden van Mumbai, waar ze aan een opdracht voor een Engelstalig tijdschrift werkte. Haar mannelijke collega zat in een kamer van het politiebureau. Terwijl vijf mannen de fotojournaliste hadden verkracht, was hij vastgebonden met een riem en geslagen. Nitin, die tekenleraar is op een basisschool, had de taak gekregen de collega te interviewen en schetsen te maken die gebruikt zouden worden in de zoektocht naar de daders. Het misdrijf kwam enkele maanden na de brute busverkrachting in Delhi (de daders werden deze week ter dood veroordeeld), en is een van de vele verschrikkelijke voorbeelden van geweld tegen vrouwen in India. Zelfs in Mumbai – dat eerst bekend stond als relatief veilig voor vrouwen – bleek zoiets te kunnen gebeuren. “Ik was vastbesloten goed werk te leveren,” vertelde Nitin me later. “Dit was een zware zaak, en de dader moest zo snel mogelijk gepakt worden.”

Het kostte Nitin drie uur om de collega van het slachtoffer te ondervragen. Met behulp van wat hij zelf zijn “softwareboek” noemt – een verzameling schetsen van alle soorten hoofden, neuzen, monden, kapsels en snorren die hij door de jaren heen getekend heeft – maakte hij schetsen van drie van de vijf daders. De schetsen werden de volgende dag vrijgegeven door de politie. “Slachtoffers zijn doorgaans ernstig getraumatiseerd en kunnen zich geen details herinneren,” zei hij. “Maar bij deze zaak lag de vrouw op het moment dat de schetsen gemaakt werden in het ziekenhuis. Haar collega had de hele aanval zien gebeuren en hij heeft me kunnen helpen omdat hij, zeker als fotograaf, de details nog wist. Ik bladerde door mijn map, vroeg hem dingen aan te wijzen, en op basis van de informatie die hij me gaf paste ik de schetsen steeds aan.”

De politie begon met de verspreiding van Nitins eerste schets, van een man die Chand Hussain Sheikh bleek te heten. De inwoners van Jai Bhawani Nagar – een achter de verlaten textielfabriek gelegen verzameling huisjes met daken van blauw zeil – merkten op dat de schets veel leek op een vuilnisman die daar woonde. “We wisten meteen dat het om Chand ging. Blijkbaar is hij met de verkeerde mensen in aanraking gekomen,” vertelde Haseena Sheikh me. Ze woont in dezelfde sloppenwijk en hielp de politie door hen op Chand te wijzen.

Chand werd diezelfde dag nog gearresteerd en gaf de politie details over de andere vier verdachten. Binnen drie dagen zaten ze allemaal achter de tralies. Nitins schetsen dienden op televisie als illustratie bij de hevige maatschappelijke discussie over de positie van vrouwen in de Indiase samenleving, en werd zo een lokale beroemdheid.

Zo werd hij vorige week bijvoorbeeld gehuldigd door een leider van een rechtse partij, gaf hij op een basisschool een lezing over patriottisme en heeft hij interviews gegeven aan lokale kranten. Voor volgende week heeft hij een uitnodiging van de grootste organisator van het festival 'Ganesh Chaturthi' in Mumbai. “De mensen zeggen dat ik veel voor het land heb gedaan. Wanneer ik naar de foto’s kijk van de aangeklaagde mannen en ze met mijn schetsen vergelijk, kan ik het zelf eigenlijk ook bijna niet geloven,” vertelt hij.

Nitin – ver in de veertig, met vierkante snor en een voorliefde voor dikke, gouden kettingen – helpt de politie van Mumbai al ruim twintig jaar. Zijn vader werkte in een textielfabriek, maar toen die in de jaren tachtig deelnam aan een grote staking kwam de verantwoordelijkheid om geld te verdienen bij Nitin te liggen. Hij schilderde uithangborden, riksja-nummerplaten en portretten van dode mensen, tot hij een dag op het politiebureau moest zijn om daar een gigantische kaart van de stad te schilderen. “Een agent was op zoek naar informatie over een overvaller. Hij was alleen diens lengte en de kleur van zijn shirt te weten gekomen,” zei Nitin. “Dus vroeg ik of ik hem misschien kon helpen.”

Sindsdien is hij de tel kwijtgeraakt van het aantal zaken waar hij, doorgaans gratis, aan meegewerkt heeft. Een sepiakleurige foto van een jonge Nitin – verkleed als Chhatrapati Shivaji, de zeventiende-eeuwse koning van het Maratharijk – kijkt op hem neer als hij de stoffige map pakt met daarin de schetsen van honderden criminelen. De verzameling bestaat onder andere uit een man die afgelopen november een Spaanse vrouw in Mumbai beroofde en verkrachtte, een man die een achtjarige verkrachtte en man die een lokale politicus met een pistool heeft bedreigd. “Mensen onthouden alles, behalve de ogen van de dader. Het is daarom mijn taak om ze in de rest van de beschrijving te laten passen,” zei hij.

Zijn vrouw Vaishali wil graag dat de map met schetsen ‘s nachts opgeborgen wordt. “Ik wil ze niet zien,” zei ze. “Het is zo’n constante herinnering aan dat hij in de problemen kan komen.” Een aantal jaar geleden ontving Nitin een telefoontje van iemand die dreigde hem te vermoorden als hij door zou gaan met een zaak over een vermoorde advocaat. “Ik weet dat hij goed werk doet, maar uiteindelijk ben ik diegene die getroffen wordt als er iets met hem gebeurt,” zei ze.

Op dat moment stommelde een buurman het huis binnen, in zijn hand een exemplaar van een krant waar net een interview met Nitin in stond. Hij lachte nerveus, trots op het feit dat hij een beroemdheid kent. “Luister eens, God heeft me dit talent niet voor niets gegeven,” zei Nitin. “Maar de politie van Mumbai moet meer mensen zoals ik opleiden.”

@Mansi_Choksi