We vroegen jongeren die voor het eerst stemden of ze zich nu volwassen voelen

Volg Kiezen met VICE elke dag en mis niks.

Er zijn ongeveer 850.000 jongeren in Nederland die vandaag voor de eerste keer mogen stemmen. Als ze allemaal hun bed uit kunnen komen, de weg naar het stembureau vinden en gewapend met een rood potlood het stembiljet te lijf gaan, zijn ze samen verantwoordelijk voor bijna tien zetels.

Toen ik op mijn negentiende voor het eerst stemde, voelde dat als een enorme stap richting volwassenheid. Ik was nerveus, kleurde per ongeluk het rondje van nummer twee in plaats van die van de lijsttrekker in, en vond het stembiljet onhandig en groot. Achteraf deed dat er niet meer toe, want ik had voor het eerst officieel mijn mening laten horen – dat voelde goed.

We vroegen ons af hoe het voor de nieuwe lichting jonge stemmers zou voelen. We gingen naar het Berlage Lyceum en ROC de Donge in Amsterdam, en vroegen een aantal jonge mensen naar hun eerste keer.

Broadly: Hoi Luna. Heb je al gestemd?
Luna: Ja, ik heb op D66 gestemd.

Hoe voelde het?
Goed! Alsof je het heft in eigen handen neemt. Ik voel me heel volwassen.

Wat vind je belangrijk in de partijprogramma's?
Kunst en cultuur en het milieu. Verder heb ik ook een beetje vanuit mijn hart gestemd. Ik wilde een goed gevoel hebben bij de persoon op wie ik stem. Ik ben het echt niet eens met sommige standpunten van linkse partijen. Bij D66 valt er voor mij veel samen, daarom was dat de beste keuze.

Weet je wat je vrienden gaan stemmen? Hebben jullie het er samen over gehad?
Ja, we hebben gisteren besproken wat iedereen gaat stemmen. Bijna allemaal GroenLinks. Een vriendin zei dat ze Pechtold niet echt had gehoord over het vluchtelingenbeleid. Daar had ze wel gelijk in, maar ik wilde niet alleen vanwege dat punt gaan twijfelen.

Heb je op een vrouw gestemd?
Nee. Ik heb niet goed onderzoek gedaan naar de vrouwen in de lijst. D66 is voor mij Pechtold. Mijn moeder zegt altijd dat ik op een vrouw moet stemmen, maar ik zag die namen op de lijst en besefte me dat ik niet genoeg van de vrouwen wist om er erop te stemmen. Ik vind het wel belangrijk dat de partij waar ik op stem met vrouwenzaken bezig is.

Wat zou je ervan vinden als mensen onder de 18 ook mochten stemmen?
Dat lijkt me niet goed. Want dan ben je nog niet klaar om in te zien hoe serieus de zaak is. Soms zie je op het journaal van die grapjassen die zeggen dat ze op de PVV of 50PLUS gaan stemmen. Dan vraag ik me af of ze wel doorhebben hoe serieus dit is.

Broadly: Hee Britt, heb je al gestemd en waarop?
Britt: Ik ga zo nog stemmen, op D66.

Heb je daar lang over nagedacht?
Nee, niet heel lang. Ik ben nog maar kort politiek betrokken, omdat ik nu pas mag stemmen. Ik ben ook nog maar net begonnen met debatten kijken en me er echt in te interesseren. Wat ik goed vind aan D66 is dat het een pragmatische partij is. Ze kijken per probleem hoe ze het oplossen, in plaats van ze op te lossen vanuit een ideologie.

Hoe voelt het om voor de eerste keer te stemmen?
Machtig! Het voelt wel leuk, ik denk niet dat ik zo politiek betrokken zou zijn als ik niet zou mogen stemmen.

Wordt je stem beïnvloed door je ouders?
Ja, dat denk ik wel. Zij stemmen ook D66. Los van hen had ik daar ook op gestemd, maar het heeft me wel zekerder gemaakt van mijn stem.

Ga je op een vrouw stemmen en vind je het belangrijk dat een partij bezig is met vrouwenzaken?
Dat weet ik nog niet. Misschien ga ik wel gewoon voor Pechtold. Het is wel goed als je op een vrouw stemt, dus misschien ga ik dat wel doen. Ik ben niet echt een feminist ofzo, dus ik houd me er niet heel erg mee bezig. Ik hoorde dat ze net zoveel vrouwen als mannen in de Tweede Kamer willen, maar ik vind eigenlijk dat je gewoon moet kijken naar wie de beste kwaliteiten heeft.

Weet je wat je vrienden gaan stemmen en wordt er veel over gediscussieerd?
Ja, ze stemmen vooral D66 en GroenLinks. Er zijn best wel discussies. Sommigen vinden Jesse Klaver geweldig, anderen vinden hem een lul. Niet echt inhoudelijk dus.

Ga je het bolletje netjes inkleuren?
Nee, ik ben echt slordig. Gewoon snel inkleuren en wegwezen.

Broadly: Guillio en Joey, Waar hebben jullie net op gestemd?
Guillio: Ik heb GroenLinks gestemd.
Joey: Ik CDA.

Hebben jullie daar samen wel eens een discussie over gehad?
Guillio: Nee, totaal niet.
Joey: Iedereen heeft een eigen mening.
Guillio: Die respecteren we ook van elkaar.

Hebben jullie lang nagedacht over jullie stemkeuze?
Guillio: Dat hangt ervan af wat je lang nadenken vindt. Ik zat eerst over D66 na te denken, maar heb toch voor GroenLinks gekozen.
Joey: Ik heb heel veel stemwijzers gedaan, ik vond die stellingen lastig. De CDA kwam bovenaan bij mij, dus zo kwam het er een beetje uitrollen.

Hebben jullie op een vrouw gestemd?
Guillio: Nee, ik heb op Jesse Klaver gestemd, maar ik vind vrouwenrechten wel belangrijk. Gelijke kansen voor iedereen.
Joey: Ik heb op Sybrand… hoe heet-ie ook alweer… gewoon de eerste persoon gestemd.

Hoe voelt het om voor de eerste keer te stemmen?
Joey: Nou, gewoon.
Guillio: Het was niet zo speciaal. Het is wel leuk dat je mag stemmen. Maar het is niet een heel bijzonder gevoel. Maar de bel is net gegaan, dus we moeten gaan.

Broadly: Hoi Zindzi, Weet je al wat je gaat stemmen?
Zindzi: Nee, ik ben een beetje laat en ik moet me er nog wat in verdiepen. Ik vind arbeid, onderwijs en zorg belangrijk, dus dat neem ik mee in mijn keuze.

Tussen welke partijen twijfel je nog?
Ik heb zo'n test gedaan en daar kwam Partij voor de Dieren uit. Misschien ga ik daar wel op stemmen. Het is naar mijn idee de neutraalste partij, en ik vind dat ze de meest realistische stellingen hebben. Dat vind ik heel belangrijk.

Vind je vrouwenzaken wel belangrijk in een partij?
Niet per se. Ik vind dat iedereen gelijk moet zijn.

Moeten er daarom ook net zoveel mannen als vrouwen in de Tweede Kamer zitten?
O nee, daar houd ik me helemaal niet mee bezig.

Voel je je volwassen nu je voor het eerst mag stemmen?
Nee, totaal niet, omdat ik me er helemaal niet in heb verdiept en het me ook niet echt interesseert. Ik voel heel veel druk, hoofdpijn. Ik vind het wel een verplichting, omdat ik vind dat we betrokken moeten zijn. Ik wil wel dat mijn stem gehoord wordt.

Denk je dat je ook in het hokje nog staat te twijfelen?
Ja, ik ben wel een twijfelaar. Zoals ik al zei: elke partij heeft wel stellingen waar ik het mee eens ben, maar ik kijk vooral naar realistische stellingen. Partij voor de Dieren staat nu op nummer een, maar misschien is dat over een uur wel anders.

Broadly: Ha Pien, Hoe voelt het om voor de eerste keer te stemmen?
Pien: Dat voelde wel heel leuk. Eerst wist ik niet wat ik moest doen, dat was wel spannend. Ik vind het heel belangrijk dat wij als achttienjarigen stemmen, anders is het niet representatief. Al die oude mensen stemmen wel, maar hoe lang leven zij nou nog? Het voelde ook wel volwassen om te doen. Het is wel goed dat je op je achttiende meer zeggenschap krijgt en je meer betrokken voelt.

Waarop heb je gestemd?
Op Jesse Klaver. Ik twijfelde tussen GroenLinks en D66.

Heb je ook nog getwijfeld in het hokje?
Nee, ik was geen zwevende stemmer. Ik heb de kieswijzer gedaan en kwam op D66 en GroenLinks uit. Toen koos ik voor GroenLinks. Ik dacht eerst dat D66 de studiefinanciering terug wilde halen, maar dat bleek niet helemaal zo te zijn.

Is je stem ook beïnvloed door je ouders?
Vroeger stemden mijn ouders VVD en nu hebben zij ook links gestemd. Mijn moeder stemt GroenLinks en mijn vader D66, maar ze hebben me niet echt beïnvloed.

Heb jij je ouders dan misschien beïnvloed?
Dat zou wel leuk zijn! Maar nee, dat denk ik ook niet.

Waar heb je tijdens het kiezen naar gekeken?
We leven in een consumptiemaatschappij en ik vind dat we meer moeten denken aan duurzaamheid. Als we zo door blijven gaan gaat het uiteindelijk mis. Het is belangrijk dat er een partij in de coalitie zit die daar aan denkt.

Weet je wat je vrienden stemmen?
Mijn vrienden hier op school riepen net: wel links stemmen, niet zoals je ouders. Wat dus niet waar is, want mijn ouders stemmen geen VVD. Veel van mijn vrienden stemmen links, maar gisteren was ik met een paar die VVD gaan stemmen. Ik dacht dat dat kwam doordat hun ouders daarop stemmen. Toen ik ernaar vroeg, waren ze niet erg duidelijk. Ze zeiden dat ze dan minder belasting hoefden te betalen, maar dat hoeven zij sowieso nog niet zoveel.

Was het een mooi ingekleurd rondje?
Ik ben niet zo goed in tekenen en precisie, dus ik denk niet dat het heel mooi is geworden.

Broadly: Hoi Alex, Op wie heb je gestemd?
Alex: Ik heb nog niet gestemd, maar ik ga zo op GroenLinks stemmen. Ik heb met mijn ouders overlegd en we vonden dat het best handig was om met zijn allen op één partij te stemmen. Zij zijn het ook eens met verandering en dat ze voor de jeugd opkomen, dus we vonden GroenLinks een goede keuze.

Is je stem ook beïnvloed door je ouders?
Nou, mijn zus stemt op D66. Mijn ouders vonden dat we zelf moesten kiezen, maar ze hebben wel goede dingen gezegd over GroenLinks die ik nog niet wist, dus ze hebben me wel geholpen.

Waar heb je op gelet bij het maken van je keuze?
Ze moeten open minded zijn en alles van meerdere kanten belichten. Dus ze moeten naar ouderen kijken, maar ook naar jongeren. We zitten nu in een vergrijzing, maar we hebben ook veel jongeren uit het buitenland die hier aan de slag willen.

Weet je wat je vrienden stemmen?
D66 en GroenLinks, wel in de buurt van wat ik kies. We hebben het er wel over gehad, bijvoorbeeld tijdens maatschappijleer. Iedereen heeft zijn eigen mening, dus er waren best veel discussies in de klas, maar uiteindelijk maak je zelf een beslissing.

Kijk je of de partij iets voor de vrouwenzaak doet?
Ja, ik heb meegelopen met mijn vriendin in de Women's March. De mensen die meeliepen, hadden duidelijke standpunten over de positie van de vrouw. Ik ben zelf een man, maar ik vind het heel belangrijk dat iedereen gelijk wordt behandeld.

En wat als bijvoorbeeld de PVV de grootste wordt?
Ik zou het erg vinden als zo'n groep mensen aan de macht komt, maar ik denk niet dat het mij heel direct zou beïnvloeden.

Hoe voelt het nou, zo'n eerste keer?
Heel apart. Je werkt vanaf je zestiende, je betaalt voor veel dingen. Nu krijg je de kans om je mening daarover te geven en alles een beetje te beïnvloeden. Als alles goed gaat, voel je je ook trots.

Ga je het bolletje netjes inkleuren?
Ja, ik ben heel precies, dus het wordt heel mooi.

Broadly: Hé vrouwen, waar hebben jullie net op gestemd?
Mashal: Wij hebben allebei op DENK gestemd, omdat wij vinden dat hun standpunten persoonlijk bij ons passen.

Hoe voelt het om voor de eerste keer te mogen stemmen?
Maria: Het was wel wennen, want ik wist niet hoe het moest. Ik heb het gevraagd aan mensen die er ervaring mee hadden. Het was leuk, ik voelde me volwassen.

Hebben jullie lang getwijfeld?
Mashal: Ik had de stemwijzer gedaan en daar kwam de SP uit. Toen ik hun standpunten bekeek, bleken ze goede punten te hebben, maar in de peilingen stonden ze heel laag.
Maria: Ik kwam bij de stemwijzer op de PvdA uit, zij hadden goede ideeën over onderwijs en gezondheid, maar DENK past toch meer bij me.
Mashal: Ja, persoonlijk past DENK beter bij ons.

Waarom past dat beter? Maria: Ik denk dat alle allochtonen op DENK gaan stemmen. Turkse mensen sowieso. Ze komen op voor moslims.

Wat hebben jullie verder meegenomen in je keuze?
Maria: Onderwijs vind ik belangrijk.
Mashal: En het moet echt iemand zijn die het land kan regeren. Ik heb het debat gisteren bekeken en die man van de PvdA kwam echt niet uit zijn woorden. Hij was geen prater.
Maria: Dat Kuzu niet mee deed was heel jammer. Ik miste hem in het debat. Ik vond het ook heel erg dat Geert Wilders het alleen maar over Turken en Marokkanen had.
Maria: Hij heeft niet echt standpunten. Hij zoekt een zondebok. Als één iemand iets slechts doet, is niet meteen het hele volk slecht. Je hebt slechte en goede mensen.

Wat zouden jullie ervan vinden als de PVV de grootste wordt?
Mashal: Als hij wint denk ik niet dat hij een coalitie kan vormen, want partijen willen niet met hem samenwerken. Ik denk ook niet dat de dingen die hij wil er door zullen komen.
Maria: Hij gaat echt niks bereiken.

Weet je wat je vrienden stemmen?
Maria: De meesten gaan op DENK stemmen.
Mashal: Maar ook D66 en GroenLinks. Een klasgenoot van ons wil GroenLinks stemmen, maar ik heb hem uitgelegd dat GroenLinks verdoofd slachten wil invoeren. Moslims en joden willen traditioneel kunnen slachten.