We zijn een jaar verwijderd van wereldwijde rellen, aldus complexe systemen-theoretici

Wat is de voornaamste reden dat mensen rellen? Er zijn natuurlijk heel veel terechte motivaties om in opstand te komen - armoede, oppressie, onrecht, etc - maar de grootste reden is primairder dan alle voorgaande. Honger. Als er één factor is die sociale onrust aanwakkert dan is het het duurder of schaars worden van voedsel. Dat zegt een groep complexe systemen theoretici tenminste, en dat klinkt best aannemelijk.

In een artikel uit 2011, deden de onderzoekers van het Complex Systems Institute een model uit de doeken waarin ze nauwkeurig uitlegden waarom de globale onrust in 2008 en 2011 ontstonden. De voornaamste reden bleek de stijgende voedselprijs. Het model stelde een drempelwaarde vast voor wereldwijde voedselprijzen, die bij overschrijding zou leiden tot globale onlust.

De MIT Technology Review legt uit hoe het model werkt: "Het bewijs komt van twee bronnen. De eerste is data die verzameld is door de VN waarin de voedselprijs tegen de tijd wordt geplot, de zogenaamde voedsel-prijs index van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN. De tweede zijn de data van rellen over de hele wereld, ongeacht de oorzaak." Als de data op een grafiek wordt geplot ziet het er zo uit:

Simpel. De zwarte lijn is de voedselprijs, de rode lijnen de rellen. In andere woorden: zodra de voedsel-prijs index boven de 210 stijgt, is de tijd rijp voor rellen. Het instituut beweert natuurlijk niet dat elke keer dat die magische grens wordt overschreden er automatisch rellen plaatsvinden, ze zeggen alleen dat de kans op onrust dan veel groter wordt. Voor miljarden mensen op aarde neemt eten 80% van de vaste kosten in (voor rijke stinkerds zoals jij en ik is dat rond de 15%). Als de prijzen ineens sterk stijgen, kunnen mensen geen eten meer kopen. En als je niet kan eten - of nog erger, als je familie niet kan eten - dan vecht je.

Maar hoe nauwkeurig is dit model? Een anekdote in het rapport geeft een idee. Ze schrijven dat ze op 13 december 2010 een overheidsrapport indienden waarin ze de consequenties analyseerden van de wereldwijde financiële crisis, en dan vooral het risico op sociale en politieke onrust als resultaat van de voedselprijs. Vier dagen later stak Mohamed Bouazizi zichzelf uit protest in brand in Tunesië. En we weten allemaal waar dat toe leidde.

Op het moment zweeft de index rond de 213, waar die al maanden staat - net over de aangegeven drempel. De mislukte maïsoogst in de VS, een van 's werelds grootste maïsproducenten, houdt de prijzen hoog.

"Extreme droogte in de Verenigde Staten dreigen een wereldwijde ramp te veroorzaken," vertelde Yaneer Bar-Yam, een van de schrijvers van het artikel, aan Al Jazeera. "Als mensen zichzelf en hun familie niet kunnen voeden, dan ontstaat er sociale ontwrichting. We staan nu op het randje van een crisis, de derde in de afgelopen vijf jaar, en waarschijnlijk de ergste tot nu toe. De kans is groot dat we weer voedselrellen zullen zien die erger zullen zijn de Arabische Lente."

Toch zijn de kosten van voedsel nog niet gestegen tot de rampzalige niveau's van vorig jaar. Toen de rellen/revoluties begonnen, zagen we de index voorbij de 220 zoeven en zelfs voorbij de 240. Dit jaar blijft tot nu toe stabiel rond de 212 - op het randje van gevaar. Maar de experts verwachten dat de prijzen zullen blijven stijgen. Nog voordat de extreme weersomstandigheden de voedselprijzen dit jaar op hun kop zetten, voorspelde het rapport al dat de volgende grote stijging in augustus 2013 zou plaatsvinden - en dus ook de volgende grote rellen. Als ze gelijk hebben, zijn we dus minder dan een jaar verwijderd van een uitbraak van wereldwijde onrust.

De realiteit is echter dat zulke voorspellingen onmogelijk te maken zijn. In een wereld waarin het klimaat steeds harder verandert, zijn extreme weersomstandigheden zoals de droogte die nu 60% van de VS in zijn greep heeft en de recordhitte waar het vee aan bezweek nu de norm. Twee jaar geleden verwoestte een hittegolf de graanoogst in Rusland waardoor de wereldwijde voedselmarkt op zijn kop lag. Sommigen beweren zelfs dat de ware moeder van de Arabische Lente de opwarming van de aarde is.

En het wordt alleen maar erger. Klimaatsverandering zal zorgen voor meer van dit soort voedselrampen. "De gemiddelde prijs van belangrijke voedselbronnen zoals maïs zou de komende 20 jaar wel eens kunnen verdubbelen," aldus een nieuw rapport van Oxfam. In het rapport wordt uiteengezet hoe de armen nog gevoeliger gaan worden voor veranderende voedselprijzen dan eerder werd gedacht.

Honger komt eraan. En rellen zullen volgen.

Volg Brian op @bcmerchant en Motherboard op Facebook.