Stevie Jackson van Belle and Sebastian rangschikt de negen albums van de band

Dit artikel verscheen eerder op Noisey US.

De afgelopen twintig jaar maakt de Schotse band Belle and Sebastian prachtige, nostalgische liedjes. De frontman van de band, Stuart Murdoch, schrijft liedjes die lijken op hartverwarmende verhaaltjes, vol kleine details. De zevenkoppige band heeft negen albums vol zachte, melancholische pop-rock. Ondanks dat er op sonisch gebied veel verschil zit tussen hun eerste album, Tigermilk uit 1996, en hun laatste album, Girls in Peacetime Want to Dance uit 2015, heeft Belle and Sebastian altijd een hart en een oor gehad voor goed uitgevoerde popliedjes.

Hierdoor is het zelfs voor doorgewinterde fans lastig om de negen albums te rangschikken. Je kunt je dus vast voorstellen dat het voor Stevie Jackson, gitarist en lid van de band sinds hij Murdoch ontmoette in 1996, een zware taak is. Hij zegt dat zijn ranglijst volledig subjectief is en ook niet per se definitief. “Ik ben niet zo van de lijstjes. Je moet begrijpen dat deze ranglijst gebaseerd is op hoe ik me nu voel. Ik hou van al onze albums.”

Stevie Jackson: De reden dat ik deze onderaan heb staan, komt denk ik omdat ik het nog moet herontdekken. Ik kan het me gewoon niet zo goed herinneren, en ik heb het in geen jaren gedraaid. Ik heb er niet zo veel gevoelens bij. Ik draai onze eigen albums eigenlijk nooit, ik weet niet of mensen die cd’s uitbrengen dat überhaupt doen. Mijn meningen zijn dus voornamelijk gebaseerd op hoe ik me toen voelde. Was het een fijne ervaring en waren we blij met het resultaat? Wel gek dat ik deze als laatste heb, want ik vond het erg leuk om Dear Catastrophe Waitress te maken. Het was een geweldige ervaring om met [producer] Trevor Horn te werken. Ik hoop niet dat hij dit leest, want ik voel me er nu ineens schuldig over. Het was gewoon het eerste wat me te binnen schoot. Ik kan verder niks negatiefs bedenken.

Na een paar albums die veel te lang duurden om te maken en een beetje alle kanten op gingen, was het echt een opluchting om een baas te hebben als Trevor Horn, iemand die echt de touwtjes in handen had. Ik was altijd gefrustreerd als goede nummers niet op een album terechtkwamen, maar bij deze denk ik dat de beste nummers erop zijn gekomen. Sorry dat ik dit album nu de hemel in prijs. Het is voor mij ook een verrassing dat ik deze op de laatste plek heb gezet.

Noisey: Een van de bekendste liedjes waar jij aan hebt meegeschreven staat op dit album: Step Into My Office, Baby.
Stuart Murdoch schrijft alles in z’n eentje. Nu werkt hij wel meer samen, maar tot die tijd hadden we nooit echt samen in een ruimte gezeten om een liedje te schrijven. Bij dit liedje wel. Ik kwam aan en liet hem horen waar ik mee bezig was geweest. Een paar dagen ervoor hadden we een discussie over problemen met je baas en vriendinnen. We grapten dat als je er een potje van maakt, je vaak hoort: “Step into my office,” en die zin bleef hangen. Ik had een kladblok en schreef in stilte een couplet. In diezelfde tijd schreef Stuart er acht. Om maar aan te geven wat het verschil is tussen ons. Hij gaf ze aan mij en ik koos degene die ik leuk vond.

Stuart Murdoch schrijft in het boekje bij dit album dat het “een moeilijk album om te maken was.” Waarom?
Ik weet het niet. Het kwam er niet goed uit, we hadden op dat moment gewoon geen album moeten maken. We werkten niet goed samen. Ik wilde helemaal geen plaat opnemen, maar ging er toch in mee. Dit was lange tijd mijn minst favoriete album, omdat ik me zo rottig voelde tijdens het opnemen. Ik haatte die tijd. We waren stuurloos en er waren intriges in de band. Dit was aan het einde van de jaren negentig, dus we hadden een eindeloze hoeveelheid studiotijd en budgetten die tegenwoordig niet meer bestaan. Het leek alsof we voor eeuwig in de studio zaten en het een enorme tijdsverspilling was. Toch kwam er uiteindelijk een album uit…

Waarom is dit dan niet je minst favoriete album? Waren er momenten dat je dacht dat er iets bijzonders gemaakt werd?
Er waren absoluut geen speciale momenten. Nee, grapje. Er waren flitsen. We hadden tien liedjes en ik geloof dat er daar maar vijf van op het album terechtkwamen, en nog eens vijf die uit het lange studioproces kwamen. Ik herinner me dat Don’t Leave the Light On, Baby een goed moment was en een positief statement voor ons op dat moment. Aan The Wrong Girl heb ik ook goede herinneringen. Ik heb ook wel veel dingen verdrongen, denk ik.

Een jaar of vier geleden werden onze eerste albums geremastered door het label Jeepster voor vinyl, en ik en [toetsenist] Chris Geddes zeiden dat we alles wel wilden luisteren om de masters te beoordelen. Toen ik Fold Your Hands opnieuw hoorde, was het een openbaring. Ik was verbaasd, omdat ik de eerste vier albums luisterde en Fold Your Hands het beste klonk. Het is een goed voorbeeld dat een album gekleurd wordt door het maakproces.

We hadden een soort sabbatical vanaf eind 2006 tot begin 2010, drie jaar ongeveer. We deden andere dingen, en Stuart schreef liedjes voor God Help The Girl. Het voelde een beetje als een reünie om dit album te maken. Het was een vrolijk album om te maken en het ging allemaal heel efficiënt. Het was niet de meest opvallende ervaring, maar het was erg goed.

Het album werkt omdat het niet te lang is. Het is beknopt. Tijdens het opnemen van The Life Pursuit hadden we veel discussies over de tracklist en de volgorde van de liedjes bij het opnemen en daarom besloot ik me daar bij dit album buiten te laten. Ik denk dat er een paar liedjes niet op zijn gekomen die er wel op hadden gekund en dat het daardoor een sterker album was geweest. Toch vind ik het een sterk album. I Didn’t See It Coming is een klassieker, en een ander lied dat ik steeds meer begin te waarderen en wat we steeds vaker spelen is Little Lou, Ugly Jack, Prophet John. Wat een lied is dat!

Little Lou, Ugly Jack, Prophet John is interessant want het is een duet met Norah Jones. Zij en Carey Mulligan, die op het titellied zingt, zijn gastartiesten op het album. Dat was onontgonnen terrein voor de band.
Het was fantastisch. Ze waren allebei fantastisch. Er waren wat verschillen, Carey kwam bijvoorbeeld langs toen het lied al opgenomen was en zong het toen in. Met Norah Jones was het anders, dat liedje werd live opgenomen, een beetje zoals liedjes van Frank Sinatra vroeger. Het was ontzettend leuk. Ik weet nog dat ik dacht: wat een stem. Geen wonder dat ze zoveel albums verkoopt.

Storytelling was interessant. Zoals ik eerder zei: het proces van Fold Your Hand werkte niet goed en ik wilde alleen maar stoppen, maar Storytelling was prettig. Het was geen groot succes, omdat het een soundtrack was die niet echt gebruikt werd in de film waar-ie voor bedoeld was, op een paar liedjes na. Toch was het voor de groep een hele positieve ervaring. Een periode van heropbouwen, en het was fijn om iets anders te doen. Ook al werden sommige van onze liedjes niet gebruikt, was het feit dat we dit maakten goed. We werden er sterker van, alsof we herboren waren. Het werd allemaal weer leuk.

Het was ook het eerste album zonder bassist Stuart David. Hoe veranderde dat de dynamiek in de band?
Wat je moet begrijpen is dat Stuart David er ook al niet was bij Fold Your Hands. Hij zat nog wel in de band, maar hij kwam nooit opdagen, dus het was niet alsof we hem ineens misten. Ik merkte in elk geval geen verschil. Maar wat wel anders was aan de dynamiek was dat voor veel mensen, en in het bijzonder voor Sarah Martin, Storytelling een grote stap was op het gebied van materiaal bedenken. Zij had een prachtig lied geschreven voor Fold Your Hands, maar op Storytelling ontpopte ze zich echt als een ware kracht. Ze schreef wat van de hoofdthema’s en een paar liedjes. Echt goed.

Ik denk dat dit het beste voorbeeld is van een andere koers in de band. Er werden ineens elementen van dance en disco gebruikt.
Wel, ik zat in New York op het moment dat we met dit album begonnen. Ik zat op dat moment in een discoband, Disco Shark, en er was een gevoel in de band dat we wat meer uptempo liedjes moesten doen. Het is grappig omdat dit ons disco-album is, maar als je terugkijkt naar de liedjes, zit er helemaal niet zoveel disco in. Wel een beetje, maar het is meer het gevoel van uptempo-heid. Het was zeker een ander proces om te maken, iets wat we nooit eerder zo hadden gedaan. We namen het op met Ben Allen en er was echt een gevoel van samenwerking. Hij noemde het steeds ‘ons album’, dat geeft je misschien een idee van hoe het ging.

Ben Allen is een anders soort producer dan de mensen waar jullie daarvoor mee werkten. Hij heeft gewerkt met mensen als Animal Collective, maar ook Christina Aguilera en Cee Lo Green.
We omarmden het echt. Toen zijn naam naar voren kwam, wilden we graag met hem werken omdat hij popmuziek maakt. Maar zijn achtergrond is hiphop, hij groeide op in Atlanta. We dachten: dat is weer eens wat anders. En dat bleek ook.

Denk je dat je mening over dit album over vijf jaar anders is?
Het verandert al. Gek genoeg, toen we het maakten en de volgorde van de liedjes bepaalden, hadden we het gevoel dat het een heel lang album was. Het was een uur. Ik reed een keer rond terwijl ik ernaar luisterde en ik dacht: oh, het is goed. Het werkt. Dit album is episch. Het is lang, maar het is goed en het werkt. Maar in de zomer gingen we naar Amerika en ik luisterde er weer naar in het vliegtuig. Na vijf liedjes dacht ik: geweldig! Dit is ons beste album! Maar na het zesde liedje dacht ik ineens: o shit, het is veel te lang. Ik moest stoppen met luisteren omdat het niet goed voelde. Ik denk dat het korter had gekund. Ik denk dat onze eerdere albums beter werkten, omdat we die maakten met vinyl in ons achterhoofd. Dan heb je maar veertig minuten om mee te werken. Met onze latere albums kun je zeggen: er staat een liedje teveel op.

Ik denk dat deze, van alle onze albums, degene is die echt wat toevoegt als je het hele ding afspeelt. De individuele tracks komen niet zo hard aan, het werkt echt beter als een heel album. Het luistert lekker weg van begin tot eind.

Dit is het eerste album waarop je ook liedjes schrijft en zingt. Je hebt weleens gezegd dat je het idee van je eigen liedjes op een album haatte.
Ik snap nu goed waar Stuart vandaan kwam. Ik denk dat er een idee bestond dat Stuart een statement had gemaakt met de eerste twee albums. Hij had nog een boel goede liedjes, maar hij dacht dat Belle and Sebastian alleen lang kon blijven bestaan als de andere leden ook bijdroegen. Dat begreep ik toen nog niet. Het duurde lang om een liedje als Seymour Stein te schrijven. Dat vond ik wel een goed lied.

De eerste twee albums nemen je echt mee een wereld in. De liedjes waren zo specifiek, bijna alsof ze afkomstig waren van karakters die Belle en Sebastian heten. Er zat veel autobiografisch in, maar ze waren ook heel verhalend. Voor mijn gevoel kan je een parallel trekken met het derde album van The Band. Ook al is Stage Fright mijn favoriet, moesten ze toch weg van de verwachtingen die ze hadden voor The Band en Music From Big Pink.

Je was nerveus over de nieuwe richting van de band, maar hoe was het om je eigen liedjes te schrijven voor dit album?
Hoe ik mij manoeuvreerde rond die eerder genoemde eigen wereld in de liedjes van Stuart, was door mijn liedjes expres heel zelfbewust over de groep zelf te maken. Het was een bijzondere tijd voor ons en Seymour Stein was gewoon een idee in mijn hoofd. Het ving die periode op een manier. Ik schreef over de groep, en mijn ervaringen als deel van de groep. Hetzelfde met Chickfactor, dat gaat over onze eerste trip naar Amerika. Op een bepaalde manier probeerde ik wat context te geven over de groep, bovenop alle andere liedjes. Ik kon niet in die wereld van de Belle en Sebastian van Stuart komen. Hij zei het zelf heel goed: Er zijn twee Belle and Sebastians. De mythische karakters uit de liedjes en de muzikanten in de band. Twee totaal verschillende werelden.

Dit album is gek om over te praten, want ik vond het in die tijd echt niet goed. Het was vreemd, omdat ik er teleurgesteld over was, omdat ik de liedjes geweldig vond, maar de productie was een beetje vlak. Niet dynamisch genoeg. Achteraf gezien denk ik dat Stuart Murdoch zijn tijd zo ver vooruit was, de liedjes zo sterk dat de problemen die ik had met de productie precies is waarom mensen er nu tot aangetrokken worden. De liedjes spreken voor zichzelf. Het werkt.

Om eerlijk te zijn, dacht ik toen we klaar waren: nou, we moeten een beter album maken dan deze. Maar de jaren daarna werden onze albums minder en minder. Ik was teleurgesteld, want ik wist dat we beter konden. Het is een marathon, geen sprint. Ik denk dat we geweldige albums hebben gemaakt. Deze is uiteindelijk de favoriet geworden omdat de dingen erna niet zo goed waren.

Ik kan wel begrijpen dat je The Boy with the Arab Strap het best vindt kloppen van begin tot eind, maar dit album werkt echt goed van nummer naar nummer.
Dit is het enige album waarbij de volgorde van de liedjes op voorhand bekend was. Het verschil was alleen dat het zou eindigen met Sunday Gang, maar dat werd nooit opgenomen. Stuart schreef op het laatste moment Judy and the Dream of Horses. Hij had alles in een kladblok. Dat was een goede manier om het te doen, omdat we maar een week de tijd hadden om het op te nemen en we ons geen zorgen hoefden te maken over de volgorde.

Ik denk dat het daarom het lievelingsalbum is van veel mensen. Conceptueel gezien is het strak en duidelijk. We speelden If You’re Feeling Sinister integraal toen het album twintig jaar bestond, en het horen terwijl je het speelt is zo ontzettend leuk.

Dit is gewoon een goed album. Ik was gefrustreerd toen we na 2001 weer aan de slag gingen, omdat we toen ineens strijkers op het podium hadden en er ineens hele orkesten op onze albums stonden. Dat is prima, maar ik hou er niet van. Af en toe werkt het, maar je moet niet overdrijven. Ik vond het heerlijk om The Life Pursuit op te nemen, omdat het gewoon alleen met de groep was.

Op dat punt speelden we al een aantal jaren live. Toen we begonnen waren we heel stil en de muziek draaide om mensen binnen te krijgen. Toen we populair werden, traden we in steeds grotere zalen op en werkte dat stille niet meer. We moesten leren om te projecteren en The Life Pursuit voelde als het summum daarvan. Het is uptempo en gaat alle kanten op.

Deze staat op één, waarschijnlijk omdat het de eerste is. Het is als een eerste liefde. Het is allemaal subjectief, maar ik had in bands gezeten en muziek opgenomen, maar dit was de eerste keer dat ik zoiets deed en het echt begon te duizelen. Ik weet nog dat Stuart binnenkwam met de plaat op vinyl. We draaiden hem in mijn flat en ik dacht: fuck, dit is echt heel goed. Ik denk dat je op veel eerste albums snelheid en enthousiasme hoort. Met The State I Am In was ik echt vergeten dat het zo snel was. Toen we het live speelden leek het wel een op hol geslagen trein. Hetzelfde met She’s Losing It, en nog een paar liedjes. Je hart racet als je het speelt, en ook als je ernaar luistert. Zo hoort het!

In minder dan een week stond het erop. We deden een paar takes, dan verder met de volgende, en toen kwam het ook nog eens meteen uit. Ik zeg dit al jaren, maar dit is dus hoe je een album maakt. Aan de andere kant kun je jezelf ook niet blijven herhalen. Het is een raadseltje, maar ik denk dat er iets te zeggen is voor het hebben van energie en er gewoon voor te gaan. Ik ben daar dol op. De elektronische liedjes zijn elektronischer, het is fragiel en zacht. Er is iets met dit album. Het heeft magie.