Leven in de bossen om Europa binnen te komen

De Nederlandse fotograaf Mounir Raji werkt veel in de mode- en sportfotografie, maar maakte ook onderstaande serie over vluchtelingen die dromen van een beter leven in Europa. Deze vluchtelingen leven in het bos in Marokko en wachten op een moment waarop ze massaal over het vier kilometer lange hek kunnen klimmen. Achter dat hek ligt Ceuta, een Spaanse enclave op Afrikaans grondgebied. Ik sprak Mounir Raji over deze bizarre situatie.

VICE: Waar speelt dit zich precies af?
Mounir Raji: In Marokko, tussen Tanger en Ceuta. Het lijkt daar makkelijk om de hekken over te gaan en op Europees grondgebied te komen. Alleen zijn die hekken zeven meter hoog en zijn er legerposten.

Hoe gaat zo'n vluchtpoging in z'n werk?
In het gebied zitten zo'n duizend vluchtelingen, verdeeld over verschillende kampen van zo'n dertig man. Ieder kamp heeft een leider en alle leiders spreken met elkaar in het geheim af wanneer ze gaan. Als ze gaan, gaan ze allemaal tegelijk; zo'n duizend man die proberen het hek over te klimmen. De week dat wij er waren was er een poging van ongeveer 500 tot 800 mensen. We wisten er van tevoren niks vanaf, net zoals iedereen in het kamp. Alleen de kampleiders wisten het. Ik heb geen idee hoeveel mensen het hebben gehaald. Van één jongen die ik daar heb gesproken weet ik dat hij eroverheen is gekomen. Hij zit nu in een opvangcentrum in Spanje.

Hoe gaat het verder als ze eenmaal over het hek zijn?
Als ze op Europees grondgebied zijn moeten ze worden opgevangen. Vervolgens gaan ze een heel proces in en maken ze soms kans op een verblijfsvergunning.

Hoe kwam je bij deze serie?
Ik wilde samen met een vriend van me een serie maken over een groot onderwerp. Mijn ouders zijn Marokkaans en ik herinnerde me een verhaal van een vriend van mijn vader over deze vluchtelingen. Hij vertelde dat er een weg liep langs de bossen waar deze mensen zich verscholen, en dat ze soms uit de bossen kwamen als je er met de auto langsreed.

Hoe overleven die mensen in die bossen, terwijl ze aan het wachten zijn op voorbijrijdende auto's?
Ze wonen in een soort tentenkampen en bedelen om in leven te blijven. 's Ochtends vroeg gaan ze aan de kant van de weg staan in de hoop dat er auto's stoppen. Veel auto's stoppen ook; de mensen in Marokko zijn erg behulpzaam. De mensen weten dat die vluchtelingen daar zitten en dat ze het zwaar hebben. Sommige mensen die op weg zijn naar Ceuta om boodschappen te doen vragen zelfs een lijstje van dingen die ze nodig hebben. Je hebt ook mensen die brood brengen, of restjes eten, of geld. Daar leven ze dan van.

Worden ze daar opgejaagd door de politie?
Het is eigenlijk een soort kat-en-muisspel. De politie wil ze daar niet hebben en heeft de opdracht om ze daar weg te halen. De vluchtelingen in de tentenkampen staan daarom zo vroeg mogelijk op, in de hoop de politie voor te zijn. Die komt gemiddeld één keer per week rond een uur of zes om al die tentenkampen te slopen en te pakken wie ze pakken kunnen. De ene keer slopen ze het kamp wel, de andere keer niet. In het kamp is altijd iemand wakker om de wacht te houden. Als ze allemaal zijn opgestaan lopen ze door het bos richting de weg. Daar wachten ze dan op passerende auto's. Als de politie langsrijdt rennen ze snel weer het bos in.

Wat willen deze mensen precies?
Een beter leven – ook al weten ze niet wat hen te wachten staat. Thuis hadden ze geen kans op een toekomst, in Europa hopen ze die wel te hebben. Ik ontmoette ooit een jongen die al drie jaar in Duitsland had gewoond, maar nadat hij was opgepakt teruggebracht was naar Nigeria. Hij is de dag daarna meteen opnieuw vertrokken. Er waren ook mannen die hun kinderen hadden achtergelaten en in Europa geld hoopten te verdienen om hun gezinnen te onderhouden. Eén man woonde al vier jaar in de bossen. Ik vroeg me af hoe slecht het bij hen thuis moet zijn om dit er voor over te hebben.

Mounir Raji wordt vertegenwoordigd door House of Orange en hier kun je meer van zijn werk bekijken.