“De gevaarlijkste drug ter wereld” groeit in Roemenië gewoon langs de kant van de weg

Drugs en ik hebben het nooit goed met elkaar kunnen vinden. Zelfs van een beetje blowen word ik al ziek. Toen ik een keer een joint rookte, eindigde ik opgesloten in een donkere gangkast, waar ik urenlang in de foetushouding naar een cv-ketel staarde.

Gezien mijn ongemakkelijke verstandhouding met drugs, is mijn fascinatie voor de daturaplant misschien een beetje vreemd. Waarschijnlijk heb je weleens gehoord van scopolamine, wat vaak "de gevaarlijkste drug ter wereld" wordt genoemd. Scopolamine wordt geëxtraheerd uit daturazaden. De zaden zijn extreem potent, en als je een snelle blik op druggerelateerde forums werpt, kom je een hele rits aan posts tegen over bad trips op daturazaad. Er staan letterlijk duizenden verhalen online over mensen die compleet doorgedraaid zijn na het nemen van een paar daturazaadjes. Veel van hen konden zich dagenlang niks meer herinneren. Het spul is daarnaast zo giftig dat je er dood aan kan gaan. Sommige mensen hebben het zelfs gebruikt om zelfmoord te plegen.

Ondanks de gevaren groeit datura Roemenië gewoon langs de kant van de weg. Het groeit overal; van verlaten parkeerplaatsen tot keurige achtertuintjes en gemeenteparken. Ik vond zelfs een daturaplant middenin het centrum van Boekarest, vlak naast het onlangs gerenoveerde Culturele Instituut. De aanwezige bewaker vertelde me dat hij wist wat de plant was, en dat hij op de hoogte was van de werking ervan.

"Ik heb het gesnoeid, maar die verdomde plant is zo hardnekkig. Het groeit zelfs in grind en tussen stoeptegels," zei hij.

Volgens Iosif Gaboş-Grecu, een psychiater die bij de psychiatrische kliniek Târgu Mureş werkt, kan het innemen van zaadjes van de doornappel (datura stramonium) extreme hallucinaties veroorzaken die dagenlang kunnen aanhouden. Hij vertelde over een geval waarbij een "duidelijk psychotisch" kind in het ziekenhuis belandde nadat hij een paar zaden had ingeslikt. Iosif zei dat het de eerste keer was dat hij zoiets extreems had gezien.

"Het is een behoorlijk bekende zaak," vertelde de psychiater, terwijl hij door een paar dossiers bladerde. "Het kind liep met een vriendje door het park en at een handjevol zaden. Niet veel later zakte hij in elkaar. Hij werd in kritieke toestand naar het ziekenhuis gebracht. Het vergif in de plant kan psychische aandoeningen, hallucinaties en blindheid veroorzaken. De visuele hallucinaties zijn daarnaast heel intens en angstaanjagend. De jongen begreep niet wat er gebeurde – hij zag monsters, had moeite met ademhalen en was erg geagiteerd. Mensen kunnen zichzelf niet onder controle houden wanneer ze in zo'n staat verkeren. Ze kunnen gemakkelijk gevaarlijk worden zonder het zelf te beseffen. Het zou me niet eens verbazen als ze iemand zouden vermoorden. Dat jongetje is ternauwernood aan de dood ontsnapt," zei hij.

Toch wordt het spul nog recreatief gebruikt. Een jongen die Alexander heet, vertelde me over zijn ervaring met datura. "Nadat je het neemt, val je in een diepe slaap, maar wanneer je wakker wordt droom je nog steeds. Het kan zowel een droom als een nachtmerrie kan zijn. Je weet niet of je wakker bent of slaapt; je zou gemakkelijk voor een auto of van een dak af kunnen springen," legt Alexander uit.

"Ik was twee dagen aan het trippen nadat ik het spul nam. Ik dook de bosjes in om mijn vriendin te zoeken; ik dacht dat het een trein was. De 48 uur erna at ik alles wat ik zag dat een beetje glanzend was – zelfs zonnebrandcrème. Dan zat ik aan tafel met mijn vrienden, en deed ik af en toe wat zonnebrandcrème op mijn hand en at het op. Later kwam ik erachter dat de jongens die mij de zaden hadden gegeven, dat hadden gedaan zodat ze me konden beroven. Ze hadden alles meegenomen – mijn rugtas, sandalen, alles."

Een vriend van Alexander, die Andrew heet, verdween een paar dagen nadat hij datura had geprobeerd. Zijn ouders vonden hem compleet uitgedroogd terug. Hij was ervan overtuigd dat hij schipbreuk had geleden en op een onbewoond eiland gestrand was.

"Hij zag eruit als een zombie. Ze moesten hem zo snel mogelijk naar de intensive care brengen," vertelde Alexander me. "Vreemd genoeg lachte en knikte hij toen ik vroeg of hij datura nog een keer zou willen proberen." Gelukkig waren de meeste mensen die ik sprak die zulke extreme ervaringen hebben gehad te bang om het nog een keer te proberen.

Datura is waarschijnlijk door ontdekkingsreizigers van Zuid-Amerika naar Europa gebracht, samen met gewassen als mais, tomaten en aardappels (waar datura aan verwant is). Historisch gezien had de plant veel functies. De Azteken gebruikten datura inoxia tijdens hun inwijdingsrituelen. Degenen die de hallucinaties overleefden "keerden terug als man"; de rest keerde helemaal niet terug. Alexander Şuţu, een beroemde negentiende-eeuwse Roemeense psychiater, gebruikte het om zijn patiënten te kalmeren. Roemeense schrijvers gebruikten het zelfs als een slaapmiddel.

"In sommige gebiden in Roemenië noemen ze het "bolundariţă" – wat zoveel betekent als "datgene wat je gestoord maakt," vertelde professor Vasile Cristea, directeur van de botanische tuin in Cluj-Napoca. Tegenwoordig wordt de spierverslapper atropine er uit geëxtraheerd.

"Atropine wordt gebruikt in oogmedicatie, omdat het je pupillen verwijdt. Maar het bevat daarnaast ook alkaloïden, die als ze incorrect worden gebruikt kunnen leiden tot heftige reacties. Het verhoogt je hartslag, verzwakt je spieren, veroorzaakt verwarring, hallucinaties en bloedarmoede. Maar in een kleine dosis is het een erg handig kalmeringsmiddel, en kan het gebruikt worden als een antispasmodicum," legde de professor uit.

De Roemeense psychiater Gabriel Cicu vindt niet dat scopolamine de titel van "meest gevaarlijke drug ter wereld" verdient.

"Dat is gewoon Amerikaanse marketing," zei hij, voordat hij uitlegde dat liefhebbers van dit soort tripmiddelen een abnormaliteit zijn in de drugscene. "Er zijn bepaalde mensen die op zoek zijn naar een buitenlichamelijke ervaring en een verhoogde staat van bewustzijn. Dit soort trips zijn meer een hobby van de naturisten onder ons: ze willen één worden met de omgeving. Het zijn echt alleen dat soort moderne hippies die van datura houden. Zo vaak zie je dit soort types niet."

Hij zegt ook dat datura niet zo veel verschilt van andere drugs als het gaat om misbruik: "Mensen zijn niet op zoek naar een bad trip. Natuurlijk kan datura daarvoor zorgen, maar dat is niet waar mensen naar op zoek zijn. Misschien is het geen goede vergelijking, maar daturamisbruik lijkt een beetje op een heroïne-overdosis: een ongewone situatie waarbij dingen uit de hand lopen als gevolg van onverantwoordelijkheid. Vergeef me de overdrijving, maar ik denk dat je datura kan zien als de Roemeense ayahuasca. Voor sommigen is het heel extreem, maar voor degenen die het nemen is het dat totaal niet," zegt Cicu. "Soms gaan dingen gewoon mis."