Ik was per ongeluk geen lesbie meer

Op het dakterras van hun appartement in Williamsburg steekt Marco de grill aan en drinkt Sadie in haar korte strakke jurk een biertje, de benen over elkaar. “Schat, hebben we nog genoeg kolen?” vraagt ze op een hoog toontje.

“Komt goed,” lijkt Marco tegen het vuurtje te antwoorden.

Zijn haar is kort geknipt, en zijn stem is lager geworden door de hormonentherapie.

Het vuurtje brandt al aardig en de kip ligt op de grill. Marco komt bij ons aan tafel zitten.

“Mannen worden als stront behandeld,” zegt hij. “Ik bedoel, ik weet dat er met vrouwen ook niet altijd even goed wordt omgegaan. Maar als je een man bent, stoten mensen altijd en overal tegen je aan. Je moet deuren openhouden, maar niemand zegt dankjewel. En je krijgt echt nooit complimenten.”

“Ja,” bevestigt Sadie, “vrouwen zeggen altijd tegen elkaar, 'Oh schat je ziet er goed uit! Je jurk is echt geweldig! Ben je naar de kapper geweest?' Mannen nooit.”

“Ja,” zegt Marco, die nog een slokje bier neemt. “Niks meer van dat alles.”

“En ik schrok aan het begin echt van de handdruk,” voegt hij toe. “Vrouwen schudden elkaar zo de hand.”

Hij staat op en geeft me ter demonstratie op een rustige manier een hand.

“Maar mannen,” gaat hij verder, “doen het zo.”

Hij grijpt mijn hand, trekt ‘m naar hem toe en drukt mijn vingers samen met een gestoorde glimlach op z’n gezicht. We lachen allemaal om deze overdreven, en misschien beetje belachelijke demonstratie. Die stiekem eigenlijk toch wel in de buurt komt van de realiteit.

Het waren de kleine dingen waar hij gek van werd, legt hij uit, maar hij raakt eraan gewend. Sadie probeert er ook aan te wennen.

Sadie noemt zichzelf een gefaalde lesbienne. Ze heeft in haar leven met drie vrouwen seks gehad, en alle drie verkeren ze momenteel in verschillende stadia van man-worden. Zo ook haar huidige partner, met wie ze al tweeënhalf jaar samen is. Toen Sadie verliefd werd op Marco, was hij een vrouw genaamd Erica.

Toen ze 25 was en een aardig goed idee had wie ze was en comfortabel was met haar lesbische identiteit, kreeg ze een toegewijde heteroseksuele relatie met een man. En niet met zomaar een man: eentje die zichzelf wil distantiëren van de lesbische identiteit die hij ooit had, en Sadie daarin meeneemt. Zij en Marco verkeren in een grijs gebied tussen hun identiteiten; ze zijn geen gemiddeld heteroseksueel stel, maar ook geen lesbisch koppel meer.

Sadie en Erica voorheen.

“Als ik eraan terugdenk waarom ik verliefd was geworden op Erica, zou dat eigenlijk niet hebben geleid tot een duurzame relatie. Ze was een beetje het type rockster. Ze speelde elektrische gitaar in haar ondergoed. Ze was lekker,” zegt Sadie.

Erica was sterk en een beetje grof. Dat vond Sadie eerst ook zo leuk aan haar. Nu ziet ze in dat ze, hoewel ze deze badboy-karaktertrekjes sexy en intrigerend vond, het waarschijnlijk uiteindelijk toch was gaan vervelen.

Toen Erica begonnen was met testosteron slikken was Sadie bang dat ze agressiever zou worden, een veel voorkomende bijwerking.

“Toen ze een man werd, werd ze milder.” Sadie denkt dat veel van Erica’s woede voortkwam uit het gevoel dat ze in het verkeerde lichaam zat. Toen ze veranderde, voelde ze zich rustiger en werd ze een vrediger persoon.

Als kind hoopte Erica al dat ze tot jongen kon opgroeien, maar toen ze in plaats daarvan een vrouw werd, werd ze depressief en boos. Meisjes op haar katholieke school in New York pestten haar omdat ze een tomboy was met kort haar.

Toen Erica eerst begon over haar verwarring en de mogelijkheid van een sekseverandering, waren zij en Sadie pas een paar maanden aan het daten, maar ze kenden elkaar al drie jaar. Voor Sadie, die Erica al goed kende, kwam het nieuws ook niet als een verrassing. Ze wist dat Erica allang tegenstrijdige gevoelens had, en als kind al de diagnose 'geslachtsidentiteitsstoornis' had gekregen.

De eerste stap in Erica’s transformatie naar Marco was het afknippen van haar haar. Dit was niet zo makkelijk als dat ’t lijkt. “Het was alsof ik het masker wat ik al jaren droeg afdeed,” zegt Marco. “Ik was eindelijk naakt, en ik werd voor ’t eerst weer gepest sinds toen ik nog een kind was.”

Sadie en Marco herinneren zich beiden nog situaties waar ze samen uit waren en een vreemdeling zich hardop afvroeg of Marco nou een man of een vrouw was. Dit soort opmerkingen konden een avond goed verpesten.

“Het was vreemd,” zegt Sadie. “Ik was gewend geraakt aan het uitgaan als een lesbisch stel, maar ik was niet comfortabel als we uitgingen als een duidelijk transseksueel stel. Mensen keken.”

Maar als je nu naar Marco kijkt, zou je niet weten dat hij ooit een vrouw is geweest; hij is niet erg groot, maar zijn schouders en kaak zijn hoekig en zijn stem is lager.

Hij heeft op 2 mei vorig jaar zijn borsten laten verwijderen, de laatste zichtbare kenmerken van zijn vrouwelijke verleden. De laatste stap, een genitale operatie, staat gepland in mei 2013.

Tot nu toe was Marco enorm nerveus voor iedere stap die hij nam; bij het afknippen van zijn haar, de eerste shot testosteron en de officiële naamsverandering. Hij was bang om de sprong te nemen, maar Sadie bleef kalm en ondersteunend. Ze hield Marco’s hand vast en vertelde hem dat het allemaal goed zou komen, en herinnerde hem eraan dat dit was wat hij wilde en dat hij gelukkig zou zijn als het allemaal voorbij was.

Maar toen Marco de sprong had gewaagd en opgetogen en opgelucht was, was het Sadie’s beurt om in te storten.

“Toen hij stabiliseerde, begon ik opstandig te worden.” Nu Marco comfortabeler en zekerder van zijn keuze is, confronteert Sadie haar eigen emoties, zit ze in therapie, en geeft ze toe dat de ervaring voor haar ook lastig is geweest.

Zowel Sadie als Marco rouwen om het verlies van Erica, alsof zij een ander persoon was van wie ze beiden hielden en nu missen. Onlangs kwam de zus van Marco nog langs en liet ze een video zien die ze had gevonden waar Erica en haar moeder samen een liedje zongen.

“Zo was Erica toen ik haar voor het eerst tegenkwam, eigenlijk,” zegt Sadie. Toen ze de video zag kwam ze tot het inzicht dat die persoon voor altijd weg was. Dat was een hoop om te verwerken.

Sadie probeerde naar een steungroep voor transpartners te gaan, maar die ervaring stelde haar teleur.

“Ik probeerde open van geest te blijven, maar de gesprekken waren zo toegespitst op de financiële aspecten van de operatie en de last die wordt gevoeld. Er was erg weinig aandacht voor de last die wij als partners voelden. De gelijkgestemde mensen die ik zocht waren hier nergens te vinden.”

Ze stopte met deze hulpgroepen en nam contact op met individuele personen die zich in dezelfde situaties bevonden. Dit waren mensen die ze persoonlijk kende of waar ze over had gehoord via gemeenschappelijke vrienden.

“Het was zo goed om te horen dat mensen de eindbestemming van deze op het eerste gezicht onmogelijke en eindeloze reis hadden bereikt.”

Marco kreeg langzaam maar zeker vrede met zijn nieuwe mannelijke identiteit, en Sadie met het idee van een semiheteroseksuele relatie.

“Ik kan met mijn nieuwere vrienden praten over mijn ‘vriendje’ zonder dat het voelt alsof ik ze een grote leugen vertel,” zegt ze.

Ze willen beiden kinderen, en stellen zich een perfecte toekomst in een buitenwijk voor. Ze vragen zich hardop af wie ze het wel en wie ze het niet vertellen, en of ze gaan doen alsof ze een normaal gezin zijn. Sadie heeft het idee dat ze er open over moeten zijn als ze het hun kinderen vertellen, omdat ze niet willen dat ze het verleden van hun vader geheim moeten houden. Het is niks om je voor te schamen.

“Ik had nooit gedacht dat ik mijn kinderen zou moeten uitleggen dat hun vader is geboren als vrouw.” Maar ze willen erg open zijn tegen hun kinderen, en het verleden van Marco zo duidelijk mogelijk uitleggen.

“Hij wil een heteroseksuele relatie, maar ik heb het idee dat het een inauthentieke manier is om het zo te zien. Want dat zijn we gewoon niet.”

Ze proberen nog uit te vinden hoe ze passen in de wereld. Maar op de manier waarop ze elkaars hand vasthouden op een prachtig dakterras, zijn ze eerder een modelstelletje dan een uitzondering.

“Uiteindelijk hebben we het beter voor elkaar dan de meeste stelletjes die ik ken,” zegt Sadie. “We zijn gelukkig, eerlijk en verliefd.”