De broers die een mysterieuze noodkreet uit het heelal hoorden

Dit artikel hoort bij de nieuwste aflevering van Extremes, een podcast van VICE die exclusief te luisteren is via Spotify. Beluister de volledige aflevering hier

Het is 1957. De Sovjets hebben net Spoetnik 1 de ruimte in geschoten. Voor veel mensen betekent dat een angstaanjagende escalatie van de Koude Oorlog. Maar voor twee broers uit Italië met een enorme fascinatie voor radio is het juist een mooie uitdaging.

Achille en Giovanni Judica-Gordiglia zijn destijds allebei twintigers. In Turijn, waar ze wonen, kun je overgebleven oorlogsmateriaal per kilo kopen. Al een aantal jaar verzamelen de twee broers oude radio-ontvangers. Op het moment dat de Spoetnik 1 wordt gelanceerd, kunnen zij daarom meeluisteren. En dan horen ze het: een piepend geluid uit de ruimte, zwak maar onmiskenbaar.

“Mijn god, het was ongelooflijk,” herinnert Giovanni zich. “We waren de eerste mensen in heel Europa die naar het signaal van Spoetnik 1 luisterden.”

Vanaf dat moment raken Achille en Giovanni geobsedeerd. Dag en nacht sleutelen ze aan hun radioapparatuur. Het dak van het flatgebouw waar hun ouders wonen raakt steeds voller met zelfgemaakte antennes. Elke keer als er weer iets de ruimte in wordt gelanceerd, luisteren de broers mee. Ze nemen de radiotransmissies op van Spoetnik 1 en 2, en later die van Explorer 1 in 1958.

Op 28 november 1960 onderscheppen Achille en Giovanni een signaal dat alles verandert. Het wordt uitgezonden op een van de Sovjet-frequenties, maar er was geen lanceringsaankondiging geweest. En in plaats van betekenisloze piepjes, zoals ze bij alle andere satellieten hoorden, was het nu een SOS-oproep in morsecode – uitgezonden vanuit een ruimtevaartuig dat zich blijkbaar van de aarde af bewoog.

“Het ging heel snel,” zegt Giovanni. “In plaats van dat het voertuig terug naar de aarde werd gebracht, dachten wij dat het op hoge snelheid van de aarde af bewoog, de ruimte in.”

De Sovjets hadden op dat punt een hond de ruimte in geschoten, maar zowel zij als de Amerikanen waren er nog niet in geslaagd om een mens voorbij de stratosfeer te krijgen. En toch was hier ineens een ruimtevaartuig dat een zeer menselijke noodoproep uitzond, terwijl het diep het heelal in verdween. Het klopte gewoon niet.

Luister het volledige verhaal hier:

“Misschien waren de Sovjets erin geslaagd om een kosmonaut in een baan rondom de aarde te krijgen, maar waren ze ‘m kwijtgeraakt in de ruimte. We hadden geen bewijs, maar het was de enige theorie die leek te passen. Waarom zou een onbemand voertuig een noodsignaal uitzenden?”

Voor de broers is het de eerste van een reeks mysterieuze noodoproepen die ze vanuit de ruimte onderscheppen. Ze leggen later nog een menselijke hartslag vast, verzonden als biometrische gegevens. Ook is er een mysterieuze transmissie waarin in het Russisch om hulp wordt gesmeekt.

Ze onderscheppen deze angstaanjagende boodschap op 17 mei 1961, en weten niet van wie het komt. De broers horen: “De omstandigheden worden steeds erger, waarom antwoorden jullie niet? We gaan langzamer… de wereld zal nooit van ons weten.”

In deze periode had de Sovjet-Unie slechts één succesvolle bemande missie aangekondigd, namelijk die van Joeri Gagarin op 12 april 1961. De andere, schijnbaar bemande (en rampzalige) missies die door de broers worden afgeluisterd, zijn nooit openbaar gemaakt. Voor Achille en Giovanni kan dat maar op één ding wijzen: de Sovjets lanceren mensen de ruimte in, raken ze kwijt en proberen dat te verbergen.

Het verhaal van de broers is sindsdien onderwerp van discussie. Ik las eerst een sceptisch verslag van de beweringen van de broers op Quora, maar vond later een online versie van een Reader’s Digest-artikel uit 1965, waarin hun verhaal als onbetwistbaar feit wordt gepresenteerd. Sommige sceptici geloven dat de broers hun opnames hebben vervalst, maar andere mensen vinden hun beweringen geloofwaardig en halen Ruslands lange geschiedenis van doofpotaffaires aan.

Hoe dan ook, toen ik voor het eerst over dit verhaal las, raakte ik zo geïntegreerd dat ik besloot om er een aflevering van onze podcast Extremes aan te wijden. (Voor de mensen die niet weten was dat is, het is onze show over mensen die extreme gebeurtenissen hebben meegemaakt.) Ik dacht dat het interessant zou zijn om Giovanni Judica-Cordiglia rechtstreeks naar zijn verhaal te vragen, dus we speurden hem op in Turijn, waar hij nog steeds woont. Achille, zijn oudere broer, is een paar jaar geleden overleden, maar Giovanni is een opgewekte man van tachtig jaar, die ons zijn verhaal maar al te graag wilde vertellen.

Als je het hele verhaal wilt horen en de spookachtige opnames wilt horen, check dan de aflevering. Maar ik zal nog wel dit zeggen: nadat ik Giovanni’s antwoorden op mijn vragen hoorde, de vertalingen doorspitte en urenlang bezig was geweest om de podcast in elkaar te zetten, kwam ik tot de conclusie dat het waarschijnlijk niet in zijn aard lag om gebeurtenissen te verfraaien. En niet omdat ik hem overduidelijk principieel vond, maar omdat zijn geest zo wetenschappelijk was afgesteld dat hij niet in staat leek om te overdrijven.

Tijdens het interview liet ik onze vertaler herhaaldelijk vragen stellen als 'hoe voelde je je daarbij? of 'waarom reageerde je zo?'. Keer op keer ontweek Giovanni die vragen. Hij wilde niet over zijn gevoelens praten. Waar hij wel eindeloos over wilde praten, waren antennes en zendfrequenties. Telkens als we hem iets vroegen wat niet over techniek ging, klapte hij dicht. Ik denk niet dat dat was omdat hij iets te verbergen had, maar omdat hij er gewoon niet in geïnteresseerd was. Voor Giovanni was de technologie het avontuur, en de mysterieuze noodoproepen slechts een kanttekening. Dus, bij dezen, het verhaal van Giovanni Judica-Cordiglia, die ervan overtuigd was dat hij ons de waarheid vertelde.

Dit verhaal verscheen oorspronkelijk op VICE Australië