Op Definitely Maybe van Oasis staan, zoals schrijver Alex Niven opmerkt, “een paar van de meest verguisde songteksten in de recente popgeschiedenis.” Het is een plaat die nog steeds erg geliefd is, maar ook net zo vaak wordt bespot -vooral in Londen, waar britpop en zijn aanhangers alleen nog welkom lijken te zijn in een handjevol pubs in Camden en op het kantoor van de NME.Niven is de schrijver van het 33 1/3-boek over Definitely Maybe, waarin hij een cultuurwetenschappelijk licht schijnt over het album en de band. Niven stelt dat toen Definitely Maybe uitkwam, het een culturele golf veroorzaakte die heel Engeland overspoelde en lange tijd het land wist te verenigen. Ondanks alle al dan niet terechte kritiek die je op Oasis en het album kunt hebben, is er sindsdien geen band meer geweest die een zo alomvattende culturele beweging in gang heeft gezet. Dat Oasis later een groteske karikatuur van zichzelf werd, en fungeerde als het boegbeeld voor de New Labor-regering die de arbeidersklasse waar de band uit vandaan kwam uiteindelijk de nek omdraaide, verandert daar weinig aan.In zijn boek onderzoekt Niven vooral de politieke dimensie van de band. De manier waarop Oasis het “culturele geheugen” van de arbeidersklasse wist aan te spreken, is volgens hem niet alleen de reden van hun enorme succes, maar ook een gedeelde collectieve herinnering die de basis kan vormen voor een nieuwe radicaal-linkse beweging die Engeland uit zijn huidige politieke malaise kan trekken. We spraken met Niven over de economische recessie ten tijde van Margaret Thatcher die Oasis inspireerde tot hun eerste werk, en de lessen die we kunnen leren van de jaren negentig.Noisey: Ik was vijf toen Definitely Maybe uitkwam, dus ik heb niet echt herinneringen aan die tijd. Kun je beschrijven hoe Engeland was in die tijd?
Alex: Ik was toen een jaar of tien, dus ik was niet veel ouder dan jij. Ik wil niet in NME-platitudes vervallen door te stellen dat muziek toen in het slop zat, en britpop en Oasis op heldhaftige wijze de muziekwereld hebben gered van de dance en hip hop. Maar het is wel zo dat Oasis onderdeel was van een beweging die ontstond als reactie op de tijd van Thatcher en de cultuur die daar bij hoorde. De voorloper van britpop was de ravescene die rond ’89, ’90 zijn piek bereikte. Maar in ’92 of ‘93 was dat culturele moment wel voorbij. Mensen waren gedesillusioneerd toen de Tories in 1992 weer aan de macht kwamen.In je boek heb je het over het idee dat er in een periode van economische crisis vaak een volkscultuur ontstaat die meer is geïnteresseerd in het verleden dan in innovatie, en dat dit één van de redenen is dat Oasis zo’n ‘authentieke kracht’ was.
Ik denk dat het belangrijk is om het concept van ‘authenticiteit’ terug te claimen van de postmodernisten. In het postmodernisme is authenticiteit een vies woord -het is iets waar je mee kan spelen, omdat niks echt authentiek kan zijn. Maar als je ontkent dat kunst authentieke gevoelens kan oproepen bij bepaalde mensen en bepaalde sociale klassen, dan krijg je dat de meest machtige klasse zich gewoon van alles gaat toe-eigenen. Mumford and Sons is een goed voorbeeld van hoe de hogere middenklasse zich een cultuur kan toe-eigenen die niet van hen is, en die daardoor ook niet meer authentiek is.Een veelgehoorde kritiek op Oasis is dat het een band is die eerder een karikatuur was van de arbeidersklasse dan dat ze daar echt onderdeel van waren. Ik denk inderdaad dat britpop in het algemeen zich daar wel schuldig aan heeft gemaakt. Maar Oasis zelf behoorde wel degelijk tot het proletariaat. Ze zijn later misschien wel zo neergezet door de media en de PR-mensen van New Labour, maar hun muziek was wel authentieke arbeidersmuziek.Maar is het dan niet tegenstrijdig dat Oasis als ‘authentieke arbeidersband’ zo veel inspiratie haalde uit het verleden?
Het is zeker zo dat Oasis op een Retromania-manier elementen uit de muziekgeschiedenis recyclede. Maar het was toen –en nu weer- wel zo dat Oasis omringd was door een grootstedelijke cultuur die draaide om vernieuwing, maar die voor hen niet toegankelijk was.En ik denk dat populistische en politieke artistieke bewegingen zich ook moeten richten op het culturele erfgoed van een land om mensen samen te brengen en te verenigen. Al kan dat natuurlijk ook verkeerd uitpakken –dat zie je bij het fascisme en in iets minder extreme mate ook bij de UKIP en New Labour. Maar een positiever voorbeeld waar het wel goed uitpakte is de geboorte van het socialisme in de negentiende eeuw. Daarbij werd er vanuit gegaan dat je veel aan het verleden verschuldigd bent, en dat je zonder geschiedenis niet aan de toekomst kunt werken. Die kijk op de relatie tussen heden, verleden en toekomst vind ik wel positief.Je noemt het nummer Live Forever als een specifieke vorm van escapisme- het ontvluchten door juist in, in plaats van uit de realiteit te stappen.
Er zijn twee vormen van romantiek; er is een conservatieve traditie, die draait om het verdoezelen van materialisme en sociale relaties om zo de oude hiërarchie intact te houden. Maar er is ook een andere, radicale vorm- de traditie van Blake en Hazlitt. Om met een radicaal of revolutionair idee te kunnen komen, moet je durven te fantaseren en je onder durven te dompelen in een wereld van radicale verbeelding. Het is eigenlijk een soort mythe die je bouwt, een spiritueel idee. Ik denk dat Oasis een vorm van radicaal escapisme was die zei dat het beter kon. De band bezat een spirituele laag, precies dat wat een radicale vorm van politiek nodig heeft.Het alternatief is dat artiesten in zichzelf keren op het moment dat de samenleving de arbeidersklasse de rug toekeert. Is dat iets wat je vandaag de dag opnieuw ziet gebeuren?
Ja, naast de positieve vorm van escapisme die in de muziek van Oasis terugkomt, gaat het ook veel over maatschappelijke isolatie op Definitely Maybe. Veel van de teksten gaan over verdwijnen; vervagen, ontglippen, etc. Er zit een gevoel van begraven worden in. Jammer genoeg denk ik dat die tijd ook nu weer zichtbaar is; de muzikant die zit opgesloten in zijn slaapkamer. Het is zelfs haast onmogelijk om een goeie beschrijving te geven van onze hedendaagse culturele, muzikale landschap.Denk je dat het mogelijk is dat er ook nu weer een vergelijkbare culturele golf kan ontstaan?
Dat is alleen mogelijk als de materiele omstandigheden van de maatschappij radicaal veranderen. Pas dan krijg je een golf van progressieve kunst, zoals ook in de jaren zestig gebeurde toen er een massale reorganisatie van de maatschappij plaatsvond.Ik ben persoonlijk van mening dat we in een prerevolutionair stijlmoment leven, waarin we ons beginnen te realiseren dat je niet alleen maar op de oppervlakte met dingen kan blijven klooien. Je moet beginnen bij de wortel, en de hele materiele opzet van de maatschappij veranderen, voordat je echt nieuwe muziek krijgt. Er zijn wel geïsoleerde voorbeelden van muziek die vernieuwend is, maar er zit nog een grote kloof tussen dat en het ontstaan van een grotere sociale beweging. Ik denk dat alleen daar echt nieuwe dingen vandaan komen.
Advertentie
Alex: Ik was toen een jaar of tien, dus ik was niet veel ouder dan jij. Ik wil niet in NME-platitudes vervallen door te stellen dat muziek toen in het slop zat, en britpop en Oasis op heldhaftige wijze de muziekwereld hebben gered van de dance en hip hop. Maar het is wel zo dat Oasis onderdeel was van een beweging die ontstond als reactie op de tijd van Thatcher en de cultuur die daar bij hoorde. De voorloper van britpop was de ravescene die rond ’89, ’90 zijn piek bereikte. Maar in ’92 of ‘93 was dat culturele moment wel voorbij. Mensen waren gedesillusioneerd toen de Tories in 1992 weer aan de macht kwamen.In je boek heb je het over het idee dat er in een periode van economische crisis vaak een volkscultuur ontstaat die meer is geïnteresseerd in het verleden dan in innovatie, en dat dit één van de redenen is dat Oasis zo’n ‘authentieke kracht’ was.
Ik denk dat het belangrijk is om het concept van ‘authenticiteit’ terug te claimen van de postmodernisten. In het postmodernisme is authenticiteit een vies woord -het is iets waar je mee kan spelen, omdat niks echt authentiek kan zijn. Maar als je ontkent dat kunst authentieke gevoelens kan oproepen bij bepaalde mensen en bepaalde sociale klassen, dan krijg je dat de meest machtige klasse zich gewoon van alles gaat toe-eigenen. Mumford and Sons is een goed voorbeeld van hoe de hogere middenklasse zich een cultuur kan toe-eigenen die niet van hen is, en die daardoor ook niet meer authentiek is.
Advertentie
Het is zeker zo dat Oasis op een Retromania-manier elementen uit de muziekgeschiedenis recyclede. Maar het was toen –en nu weer- wel zo dat Oasis omringd was door een grootstedelijke cultuur die draaide om vernieuwing, maar die voor hen niet toegankelijk was.En ik denk dat populistische en politieke artistieke bewegingen zich ook moeten richten op het culturele erfgoed van een land om mensen samen te brengen en te verenigen. Al kan dat natuurlijk ook verkeerd uitpakken –dat zie je bij het fascisme en in iets minder extreme mate ook bij de UKIP en New Labour. Maar een positiever voorbeeld waar het wel goed uitpakte is de geboorte van het socialisme in de negentiende eeuw. Daarbij werd er vanuit gegaan dat je veel aan het verleden verschuldigd bent, en dat je zonder geschiedenis niet aan de toekomst kunt werken. Die kijk op de relatie tussen heden, verleden en toekomst vind ik wel positief.Je noemt het nummer Live Forever als een specifieke vorm van escapisme- het ontvluchten door juist in, in plaats van uit de realiteit te stappen.
Er zijn twee vormen van romantiek; er is een conservatieve traditie, die draait om het verdoezelen van materialisme en sociale relaties om zo de oude hiërarchie intact te houden. Maar er is ook een andere, radicale vorm- de traditie van Blake en Hazlitt. Om met een radicaal of revolutionair idee te kunnen komen, moet je durven te fantaseren en je onder durven te dompelen in een wereld van radicale verbeelding. Het is eigenlijk een soort mythe die je bouwt, een spiritueel idee. Ik denk dat Oasis een vorm van radicaal escapisme was die zei dat het beter kon. De band bezat een spirituele laag, precies dat wat een radicale vorm van politiek nodig heeft.Het alternatief is dat artiesten in zichzelf keren op het moment dat de samenleving de arbeidersklasse de rug toekeert. Is dat iets wat je vandaag de dag opnieuw ziet gebeuren?
Ja, naast de positieve vorm van escapisme die in de muziek van Oasis terugkomt, gaat het ook veel over maatschappelijke isolatie op Definitely Maybe. Veel van de teksten gaan over verdwijnen; vervagen, ontglippen, etc. Er zit een gevoel van begraven worden in. Jammer genoeg denk ik dat die tijd ook nu weer zichtbaar is; de muzikant die zit opgesloten in zijn slaapkamer. Het is zelfs haast onmogelijk om een goeie beschrijving te geven van onze hedendaagse culturele, muzikale landschap.Denk je dat het mogelijk is dat er ook nu weer een vergelijkbare culturele golf kan ontstaan?
Dat is alleen mogelijk als de materiele omstandigheden van de maatschappij radicaal veranderen. Pas dan krijg je een golf van progressieve kunst, zoals ook in de jaren zestig gebeurde toen er een massale reorganisatie van de maatschappij plaatsvond.Ik ben persoonlijk van mening dat we in een prerevolutionair stijlmoment leven, waarin we ons beginnen te realiseren dat je niet alleen maar op de oppervlakte met dingen kan blijven klooien. Je moet beginnen bij de wortel, en de hele materiele opzet van de maatschappij veranderen, voordat je echt nieuwe muziek krijgt. Er zijn wel geïsoleerde voorbeelden van muziek die vernieuwend is, maar er zit nog een grote kloof tussen dat en het ontstaan van een grotere sociale beweging. Ik denk dat alleen daar echt nieuwe dingen vandaan komen.