Een interview met een kwallenexpert die zegt dat kwallen de wereld gaan overnemen

Ik hoef niemand meer te vertellen dat ik een aan waanzin grenzende fascinatie heb voor kwallen. Verder geloof ik ook dat ik niemand meer hoef te overtuigen dat kwallen die fascinatie meer dan verdienen. Kwallen zijn nou eenmaal de shit. Dus toen ik een paar weken geleden een artikel kreeg doorgestuurd over een nieuw boek over hoe kwallen de nieuwe heersers van de oceanen gaan worden plaste ik van plezier een klein beetje in mijn broek en mailde meteen de schrijfster voor een interview. Dr. Lisa-ann Gershwin is degene die ik zou willen zijn in een alternatief universum. De vrouw reist al twintig jaar de wereld rond op zoek naar nieuwe soorten kwallen, geeft lezingen over kwallen identificeren en bevond zich op het moment van mijn  mailtje op Nieuw Caledonie (een ongelofelijk idyllisch eiland in de Stille Oceaan) waar ze net een paar nieuwe soorten had ontdekt. Dit was het mailtje dat ik van haar terugkreeg:

"found some freaky species today -- not sure what to do with it, maybe new suborder?  It is a real weird thing, and plenty of them so we know it is real, not just a mutation. It's like a cross between a jellyfish and a mollusc. And we've actualy got two quite distinct species in this group -- both total freaks, from each other and from other speceis, but closer to each other than to anything else known. COOL!"

En dit is Lisa met een hele grote kreeft:

Eindelijk leek ik iemand gevonden te hebben die nog ziekelijker geboeid is door de raarste beesten die de wereldzee bevolken. Uiteindelijk duurde het nog twee weken voordat ik haar te spreken kreeg, vanwege haar ontdekking van wederom twee nieuwe soorten aan de kust van Australië: "life threatening jellyfish!" Met acht uur tijdsverschil en een vertraging van een paar seconden tussen uitspraken vertelde ze me over haar leven, haar fascinatie en hoe kwallen - zonder dat ze er iets aan kunnen doen - ervoor zorgen dat onze oceanen uitsterven, klimaatverandering versnellen en vissoorten uitroeien. En over hoe kwallen eindelijk fashionable worden in de wereld van marinebiologie.

Motherboard: Je werk interesseert me mateloos. Kan je me vertellen hoe je terecht bent gekomen in de kwallenwereld?

Lisa-ann Gershwin: Ik was altijd al een raar kind. Ik speelde graag met spinnen, insecten, slangen, dat soort dingen. En toen ik negen was ontdekte ik dat ik marinebioloog wilde worden. We waren op schoolreis in een aquarium en terwijl al mijn klasgenoten keken naar dolfijnen en walvissen vond ik daar kwallen. Twintig jaar later keerde ik tijdens mijn studie terug naar datzelfde aquarium en toen was ik verkocht. Ik vroeg de medewerkers van het aquarium de oren van het hoofd, tot de baas erbij kwam en ik mezelf aanbood als vrijwilliger om te helpen bij de kwallen. Dat zou ik twee weken doen, maar uiteindelijk ben ik vier jaar gebleven. Toen moest ik wel marinebiologie gaan studeren.

Snap ik. Kwallen zijn mijn lievelingsdieren en de meest interessante wezens op aarde, maar ik zou graag willen weten wat het was dat je zo fascineerde aan kwallen. Want helemaal normaal is het niet.

Ik geloof dat ik net een beetje verliefd op je ben geworden. Kwallen zijn inderdaad fantastisch, op zoveel verschillende manieren. Wetenschappelijk gezien zijn ze ongelofelijk. Als je wetenschapper wilt worden wil je iets toevoegen aan de kennis, je wilt iets doen waar je een verschil kan maken. En bij kwallen was er zo weinig bekend. Elke dag viel er iets nieuws te leren. Bovendien zijn ze adembenemend mooi. Buitenaards, zo anders dan alles wat we kennen.

Word. 

Ook zijn ze een beetje een underdog. Niemand houdt van kwallen en dat trok me. Niet achter de rest aan lopen. Nu zijn er een hoop mensen die kwallen onderzoeken, maar toen ik begon vielen die op één hand te tellen. Twintig jaar geleden vonden mensen me raar.

Ik snap dat niet. Kwallen zijn te gek.

Ja, maar toen waren ze gewoon ontzettend unfashionable. Nu veroorzaken ze over de hele wereld allemaal problemen en staan ze praktisch te springen om aandacht. Het zijn de beesten du jour.

Jij was dat dus voor.

Ik zie mezelf graag als trendsetter [Ze lacht en ik krijg het intense verlangen om met deze vrouw te trouwen].

Wat doe je dan zoal op een dag als kwallenonderzoeker?

Er zijn geen twee dagen hetzelfde. De ene keer geef ik lezingen over dodelijke kwallen herkennen, de volgende sta ik op een boot nieuwe soorten te zoeken. En soms doe ik dat gewoon vanaf de kade.

En daar vind je dingen?

Ja sowieso! Zo heb ik een paar van mijn favoriete soorten gevonden. Laatst vond ik een spectaculaire nieuwe soort hier voor mijn kantoor aan de pier. Hij was zo bizar! Stel je een tuinschoffel voor, met in plaats van een hendel twee Batmanoren, een bol buikje en een haaienvin achterop.

Wow. 

Ja! Die was ongelofelijk. Een andere nieuwe soort die ik ook gewoon hier voor de deur vond had geslachtsklieren bovenop zijn hoofd. Gewoon ballen op zijn hoofd!

Heb je ook favorieten?

Voor elke stemming heb ik een andere, maar als ik er een zou moeten kiezen dan zou het toch de eerste nieuwe soort zijn die ik vond. Het is het grootste ongewervelde dier dat in de 20ste eeuw gevonden is. De kop was een meter breed, het lichaam acht meter lang en de tentakels nog langer. En allemaal dieprood, als een mooie rode bordeaux.

Ok genoeg hierover, ander word ik jaloers en ga ik twijfelen aan mijn levenskeuzes. Je hebt een boek geschreven over de effecten van de enorme toename van kwallen in de oceanen. En dat is geen prettig verhaal.

Nee, het is niet bepaald romantisch. Geen goed nieuws. Kwallen fungeren namelijk niet alleen als een indicator dat er iets uit balans is, maar ook als zowel de erfgenaam en drijver van kapotte ecosystemen.

Hoe dat zo?

Kwallen eten visseneieren, larven en de plankton die die larven moet voeden. Zo krijgen ze controle over bepaalde delen van de zee en houden ze ook die controle. Niet bij gezonde ecosystemen, daar zijn ze niet sterk genoeg voor, maar bij kapotte ecosystemen gebruiken ze de schade in hun voordeel. Ze eten alles, ook de vissen die wij eten, en geven niks terug omdat ze zo weinig voedzaam zijn.

Gemeen.

Nee, ze kunnen daar niks aan doen. Ze pakken gewoon aan wat wij ze aanreiken. Door overbevissing, vervuiling en verzuring verstoren wij ecosystemen en daar maken zij gebruik van. Zie bijvoorbeeld de Zwarte Zee, waar zwaar gevist wordt naar sardines. Daar nam een kwalletje dat mee was gelift in een ballasttank van een transportschip binnen een paar jaar de hele zee over. 95% van de biomassa in de zee bestond op een gegeven moment uit kwallen. Dat herstelt nu langzaam, maar het ziet ernaar uit dat die overname nu ook te gebeuren staat in de Mediteraanse-, de Baltische- en de Noordzee.

Jeetje. 

Ja, ook de zee rondom Japan is overgenomen door gigantische kwallen, op een onvoorstelbare schaal, ze gaan helemaal los daar. Dat komt deels door overbevissing van grote vissen als tonijn, haaien, kabeljauw, maar ook van kleine vissen zoals sardines en ansjovis die direct concurreren met kwallen. Daarnaast kunnen kwallen overleven in extreme condities, waar bijvoorbeeld het water vervuild is door landbouwafval. Daar kunnen geen vissen leven, maar kwallen prima.

Daarnaast zeg je ook dat kwallen direct bijdragen aan klimaatsverandering.

Ook nog ja. Op plekken waar veel kwallen zijn gedijt een bepaalde bacterie die snoept van hun gelei en poep. Die bacterie zet die koolstof vervolgens om in CO2, wat betekent dat plekken waar veel kwallen zijn een soort CO2-fabrieken worden. En zoals je weet, draagt CO2 het meeste bij aan klimaatsverandering.

Dat klinkt niet best. Je zegt ook dat we over het randje zijn, dat we eigenlijk niet meer terug kunnen. 

In mijn boek heb ik berekend dat als we vandaag stoppen met alles wat schadelijk is aan de oceaan - vervuiling, verzuring, CO2-productie, overbevissing - dat het alsnog tussen de tien- en honderdduizend jaar duurt voor er weer een soort balans is in de oceaan. En alsnog zou dat niet zijn zoals de zee nog maar enkele decennia geleden was, het zou een nieuwe standaard zijn.

Maar als we zo doorgaan dan nemen kwallen dus de zee die wij verpest hebben over?

Daar lijkt het wel op.

En wat nou als we allemaal kwallen gaan eten in plaats van vissen?

Dat zou goed zijn, maar geen oplossing. Hoe meer we eruit halen, hoe meer kans vissen krijgen om te overleven, maar dat zou zijn als een pleister op een gezwel. De kwallen reageren gewoon op wat wij gedaan hebben. Als we de kwallen eruit halen doen we alsnog niks aan het probleem dat we de oceanen bijna onherstelbaar beschadigd hebben. Dat is het echte probleem. En ook al zeg ik dat we over het randje zijn, betekent dat niet dat we dan maar iets moeten hebben van laat maar, het is toch al verpest, we kunnen het proces nog altijd verlangzamen tot we een oplossing vinden.

Gelukkig ben je optimistisch. Dank voor je tijd. En oja, wil je met me trouwen?