Choquerende video’s van doe-het-zelf-abortussen kaarten de barre situatie in Chili aan

"Loop rustig naar het verkeerslicht, wacht, en kies een auto uit die waarschijnlijk zal optrekken als het licht op oranje springt," zegt een actrice die een jonge, zwangere vrouw speelt, voor ze het voorbijrazende verkeer in loopt, in een video die de afgelopen tijd in Chili keihard viral is gegaan.

"Zorg er voor dat de auto je frontaal zal raken – bumper tegen maag – en steek dan de straat over."

De gewelddadige beelden maken deel uit van een videoreeks met de titel 'abortusturorials'. Ze zijn gebaseerd op online how-to clips, en zijn duidelijk bedoeld om aandacht te vragen voor de anti-abortuswetten van Chili. Die worden tot de strengste van de wereld gerekend.

"In Chili is een 'accidentele' abortus (oftewel: een onbedoelde abortus) de enige vorm van abortus die niet als misdrijf wordt beschouwd," zo luidt de boodschap die aan het einde van elk van de drie controversiële video's te zien is. De filmpjes tonen geënsceneerde scenario's, die een accidentele manier om een zwangerschap te beëindigen aanbieden: jezelf in het verkeer storten, jezelf van de trap gooien, of opzettelijk met je buik op een brandkraan vallen.

De organisatie achter de controversiële campagne, Miles Chile, zei dat het de filmpjes heeft gemaakt om op te komen voor de voortplantingsrechten van de vrouw.

Claudia Dides, de voorzitter van de organisatie, zegt dat ze net als ontelbaar veel andere vrouwen het slachtoffer werd van het totaalverbod op abortus dat in Chili geldt. "Ik ben twee clandestiene abortussen ondergaan," zei Dides in een interview met persagentschap EFE. "Ze martelen de Chileense vrouwen, door hen het recht op abortus te ontzeggen."

Terwijl Chili debatteert over een wet die in januari werd voorgesteld, die therapeutische abortussen moet decriminaliseren, hoopt Miles Chile dat ze de wetgevers zo'n schuldgevoel kan geven dat ze de wet goedkeuren. Dat doen ze door de absurde situatie waarin vele vrouwen zich bevinden publiekelijk te benadrukken. "Vrouwen worden behandeld alsof we criminelen zijn," zei Dides. "Niemand vindt het leuk om een abortus te ondergaan. Een abortus maakt niemand gelukkig. Het is een gecompliceerde beslissing."

Therapeutische abortussen waren toegestaan in Chili van 1931 tot 1989. In dat jaar werd de methode gecriminaliseerd onder de militaire dictatuur van Augusto Pinochet. Maar velen hopen dat daar binnenkort verandering in komt.

Hoewel er veel kritiek is op de hervormingswet, wordt deze gesteund door president Michelle Bachelet. Zij is de eerste vrouwelijke president van Chili, en zit nu in haar tweede termijn. Als de wet erdoor komt, zou ze abortus toelaten in bepaalde omstandigheden: als de foetus misvormd is, de zwangerschap of bevalling waarschijnlijk niet zal overleven, in gevallen van verkrachting, en als de zwangerschap het leven van de moeder in gevaar brengt.

Los daarvan hebben internationale mensenrechtenorganisaties deze week aan de bel getrokken, over de restrictieve abortuswetten in het streng katholieke Latijns-Amerika. Afgelopen donderdag noemde Amnesty International de wetten niet meer van deze tijd, discriminerend, en "draconisch".

Zo was er een tienjarig meisje dat gedwongen werd om te bevallen van haar kind. Ze zou zwanger zijn geworden nadat haar stiefvader haar verkrachtte. De zwangerschap niet afbreken houdt voor de hand liggende risico's in voor de gezondheid van het meisje. De zaak werd internationaal met minachting ontvangen, terwijl mensenrechtenorganisaties overheidsinmenging probeerden af te dwingen, voorlopig zonder succes.

Hoewel ze minder strikt zijn dan die van veel andere Zuid-Amerikaanse landen, werden ook de Argentijnse abortuswetten bekritiseerd. De grootste doodsoorzaak bij moeders is daar namelijk complicaties door clandestiene abortussen.

El Salvador werd ook bekritiseerd, omdat het land vrouwen in de gevangenis stopt als ze een miskraam hebben, evenals voor andere zwangerschapsgerelateerde 'misdrijven'.

"Het verbod in El Salvador geldt ook voor vrouwen wiens leven op het spel staat door hun zwangerschap," zei Amnesty International. "Vrouwen die te ziek zijn om een zwangerschap tot een succesvol einde te brengen, worden voor een onmogelijke keuze gesteld: een gevangenisstraf als ze voor een abortus kiezen, of de doodstraf als ze niets doen."

Amnesty International pleit voor grote hervormingen in de abortuswetgeving in heel Latijns-Amerika. Momenteel zijn er zeven landen waar een totaalverbod op abortus geldt: de Dominicaanse Republiek, Haïti, Honduras, Nicaragua, Suriname, El Salvador en Chili.