Het nieuwe album van Actress klinkt niet als een album van Actress

Ergens halverwege de jaren tachtig tot de vroege jaren negentig maakte het Britse bedrijf Research Machines een reeks computers genaamd de Nimbus. De bakbeesten raakten uiteindelijk in de vergetelheid, maar werden tientallen jaren later de inspiratiebron voor het eerste liedje op Actress' nieuwste album AZD. Het eerbetoon aan de RM Nimbus klinkt als een kamer vol computers die online komen en gezamenlijk pingen, klaar om allerlei moeilijke sommetjes uit te rekenen. De plaat zit vol temperament en is voorzien van een dikke laag chroom. Het is een machine en het leeft.

Het vijfde album van Darren Cunningham, de Londenaar die achter het pseudoniem Actress zit, is gebouwd op het concept 'zelf', zowel in echte als verbeeldende zin. Nadat de muziekpers beweerde dat hij met pensioen ging, verwerpt hij de geruchten dat Ghettoville zijn laatste album is door een compleet nieuw, maar totaal anders klinkende plaat uit te brengen. De twaalf liedjes op het album vormen een chaotische droom die zowel licht als pikkedonker is. Nummers als Fantasynth zijn upbeat en aanstekelijk, terwijl CYN vooral een onheilspellend gevoel geeft. Cunningham vertelt mij op Skype dat hij bijna alles aan zijn werkwijze heeft omgegooid, maar één ding blijft wel hetzelfde: "Ik wil altijd laten horen wat ik voel."

Ook legde hij mij uit dat hij bij het maken van muziek een compleet archief opbouwt uit geluidseffectjes, synthlijnen en stringsequenties, en die vervolgens samensmelt tot nieuwe opnamen die passen bij het concept waar hij aan denkt. "Ik zie het zo: de muziek is al gemaakt. Als je het hebt over het volgende album en het album daarna, die bestaan allang. Ze zijn alleen nog niet samengevoegd tot een op zichzelf staande vorm."

THUMP: Kun je uitleggen hoe het liedje 'Nimbus' tot stand is gekomen?
Darren Cunningham: Je weet wat een nimbus is, toch?

Een wolk? Een bezem uit Harry Potter? Of bedoel je toch iets anders?
De Nimbus was mijn eerste degelijke computer, van het soort waarop je je huiswerk maakt en waar je niet op gamet. Daarna kwam ik erachter dat een nimbus ook een aureool of type wolk is. Meestal begin ik albums met een introducerende track, want ik vind het leuk om de luisteraar bepaalde hints te geven over welke weg het album in gaat slaan. Dat moet je begrijpen: het is geen plaat om even op te zetten als achtergrondmuziek. Het is meer van: zet je aureool op en maak die sonische reis.

Het voelt alsof elk liedje een reis op zichzelf is, maar het gehele album is ook één grote trip. Hoe balanceer je tussen die kalmte en chaos?
Het gaat om de balans. Ik let er goed op dat de nummers samenwerken en een geheel vormen. Daarom is een album zo leuk, dat format geeft me de ruimte om muziek op die manier te maken.

Waar kunnen we AZD het beste luisteren? Kun je een perfecte omgeving bedenken?
Ik heb mijn muziek in een woestijn gedraaid. Mensen tripten daar in een Marsachtig landschap, kijken op, en zien de hemel en sterren. Ik kan geen perfectere omgeving bedenken. Maar mijn muziek is in elke situatie te ervaren.

Ja, als ik het in een kamer beluister, heeft het misschien meer een emotionele werking. Maar als ik in de woestijn of op een feest ben, denk ik dat ik er een andere relatie mee zou hebben.
Eerlijk gezegd ben ik emotioneel dood als ik muziek maak. Tussen het produceren van Splazsh, R.I.P. en Ghettoville door heb ik behoorlijk veel gereisd en nieuwe inzichten verkregen. Armoede doet me altijd veel. Vooral op Ghettoville komt het terug hoe ik gegrepen werd door de leefomgevingen van daklozen. Ik weet nog dat ik door Skid Row liep (een nare buurt in het centrum van Los Angeles met veel daklozen, red.) – en in San Francisco bezocht ik ook veel van dat soort straatjes, waar openlijk crack wordt gebruikt. Het deed me denken aan mijn thuis in Londen. Daar gaat dit ook zo op sommige plekken.

Hoe komt dat terug in je muziek dan?
Mijn reactie is altijd dat ik écht wil laten zien wat ik voel. Ik wil sonische versies maken van het gevoel van crack nemen, dat dode, gekke, wilde, hondsdolle, messcherpe, compleet ondergrondse geluid. Alles moet erin, ik kan bepaalde dingen niet zomaar negeren. Het redt me dat ik altijd probeer ook nog schoonheid in mijn muziek te stoppen.

Komt de muziek waar je zelf naar luistert terug in de liedjes op het album?
Waar ik naar luister is niet echt van invloed op het uiteindelijke albumconcept. Ik zoek nooit direct naar een bepaalde sample. Het is altijd toeval. Ik gebruik veel muziek die ik al heb gemaakt en heb daar een archief mee opgebouwd, dus ik ben de godganse dag bezig met daar opnamen van maken. Uiteindelijk voeg ik veel samen en kijk ik of dat werkt.

Jouw muziek voelt heel ruimtelijk. Sommige elementen in je composities klinken als pijn en andere dingen klinken weer hemels.
Ik vind het belangrijk niet te veel in bepaalde momenten te blijven hangen, want dat is niet gezond. Na Ghettoville wilde ik een nieuwe start. Het gerucht ontstond dat ik was gestopt met muziek maken, wat een hele uitdaging betekende, maar ook fascinerend voor me was. Het gaf me veel inspiratie voor mijn volgende album. Ik heb veel veranderd: mijn studie, werkwijze, apparatuur. De afgelopen tweeënhalf jaar volgde ik heel veel handleidingen en probeerde ik uit te zoeken hoe ik het beste verder kon gaan.

Wat heb je zoal geleerd?
Een van de meest frustrerende dingen die er is, is dat je muziek niet kan zien. Ik zie geluiden en kleuren voor me, en de luisteraar vast ook, maar je kunt het niet fysiek zien. Ik aanschouw mezelf als een kunstenaar die werkt in de sonische discipline. Daarom verlangde ik naar een bepaalde fysieke eigenschap. Ik besloot dat ik ook iets wilde maken dat in een galerij kon worden gezet, zo kwam ik een beetje op het idee voor AZD. Het is als een robot die ik in elkaar heb gezet, programmeer en daarna als een soort Frankenstein tot leven wek. Dat idee vind ik best romantisch, alsof ik mezelf in de uithoeken van limbo bevind door het toedoen van de muziekpers. Dat ik vervolgens terugkeer naar mijn lab en daar de opvolger maak van Ghettoville. Als ik aan dat soort dingen denk moet ik glimlachen en weet ik precies waar ik heen wil met een album.

AZD is nu uit op Ninja Tune.