De verpletterende eenzaamheid van de middelpunten van Europa

Voor zijn nieuwste boek The Inner Circle of Europe ging Gert Verbelen naar achttien landen die in de eurozone zitten, en verbleef hij telkens een week in het geografisch middelpunt van het land.

Zijn doel was om een abstract beeld te creëren dat de eurozone als een collectieve entiteit neerzet. Hij kwam erachter dat de migratie van jongere generaties naar de grote steden, en een tekort aan ontwikkeling in kleinere steden in Europa, ervoor heeft gezorgd dat de levens van de mensen op deze plekken een stuk eenzamer zijn dan we denken. Ik sprak met hem af om een paar vragen te stellen over zijn laatste werk.

VICE: Wat heeft je geïnspireerd om deze reis te maken, en waarom koos je voor de middelpunten van deze landen?
Gert Verbelen: Ik woon in een klein dorpje vlakbij Brussel – wat op een bepaalde manier het centrum van Europa is. Ik kreeg het idee om alle landen van de eurozone te bezoeken toen het achttiende land (Letland) in 2014 aan de eurozone werd toegevoegd. Ik wilde me juist een keer niet op de hoofdsteden of andere fotogenieke plekken focussen.

In plaats daarvan wilde ik in elk land één specifieke plek in het hart van het land bezoeken, er een week verblijven, de plaats onderzoeken, en er foto's maken. Door er een week te blijven was ik in staat om een veel intensere band op te bouwen met de lokale gemeenschappen. Wanneer je door een heel land reist heb je dit veel minder.

Hoe heb je de geografische middelpunten van de landen gevonden?
Mijn broer, die wiskundige is, liet me zien hoe je een geografisch middelpunt berekent. Door dat aan te houden bleef mijn werkgebied beperkt, en was er een soort geografische kooi waarin ik in vrijheid kon werken. Ironisch genoeg kwam ik altijd op half verlaten plekken terecht waar de jongeren verdwenen waren, op zoek naar werk in de grote steden.

Ik kan me voorstellen dat sommigen argwanend reageerden op de komst van een onbekende jongen die met een camera om zijn nek rondloopt. Deze plekken worden zeker niet veel bezocht?
In kleine dorpen houden ze niet echt van vreemdelingen. Roddels verspreiden zich heel snel en mensen wantrouwden mij behoorlijk. Toen ik in Slovenië was werd ik een tijdje gevolgd door een politieauto. Als je naar een niet-toeristische omgeving gaat – waar niet echt bijzondere dingen zijn om te fotograferen – denken de mensen direct dat je criminele bedoelingen hebt.

Welk land was het meest gastvrij, en zie je dat terug in hun economische positie in Europa?
Ik vond het zuiden warmer, zowel in klimaat als in de mensen. Maar die vlieger ging niet altijd op. Het zijn vooral de toevallige ontmoetingen met individuen die bepalen of je je welkom voelt. De meest ongastvrije situatie die ik meemaakte was toen ik gebeten werd door een hond in Letland. Hij was losgebroken van zijn ketting. Maar de jongen die mij naar het ziekenhuis bracht maakte wel veel goed.

De economische crisis in Griekenland en de vluchtelingencrisis waren misschien wel de grootste nieuwsverhalen van 2015. Heb je daar iets van gemerkt toen je aan dit project werkte?
Toen ik in Griekenland was, merkte ik dat er veel vijandigheid was tegenover Duitsland en haar leiders. Voor de inwoners van kleine dorpjes lijkt Europa uit elkaar gevallen te zijn. Onderdeel zijn van de eurozone zien ze vooral als een gevaar voor hun lokale economie. Mensen zijn bang dat hun identiteit en tradities verloren gaan. Wat me uiteindelijk het meeste raakte was hoe de exodus naar de grote steden, de vergrijzing, en het tekort aan lokale banen heeft geresulteerd in enorme eenzaamheid.

Meer werk van Gert vind je hier.