Het is geen geheim dat het al een tijdje niet meer zo goed gaat met de bij. De soort wordt bedreigd door wat wetenschappers een Colony Collapse Disorder noemen, een tamelijk mysterieus fenomeen waarbij een groot deel van een bijenkolonie opeens gewoon.. doodgaat. Het uitsterven, dat voor het eerst in 2006 gesignaleerd werd, heeft ervoor gezorgd dat bijenhouders wereldwijd hun kolonies met tussen de 30 en 90 procent hebben zien afnemen. Afgelopen winter stierf nog eens een derde van alle nog overgebleven commerciële bijenkolonies in Amerika.Het is onduidelijk wat precies de reden is voor de massale bijensterfte. Onderzoek naar het uitsterven van de bij heeft een reeks aan de meest uiteenlopende verklaringen opgeleverd. Zo denken sommige wetenschappers dat virussen, parasieten of voedseltekort mogelijke oorzaken zijn. Anderen wijzen naar het gebruik van pesticiden, klimaatsverandering en zelfs de invloed van mobiele telefoonsignalen.Over één van die oorzaken, pesticiden, is deze week nieuw bewijs naar buiten gekomen. Een studie onder leiding van John Bryden aan de Royal Holloway University ontdekte dat blootstelling aan lage hoeveelheden van de veelgebruikte neonicotinoid pesticide het gedrag van de bij op subtiele wijze beïnvloedt. De pesticide is niet dodelijk voor de bij, maar zorgt door zijn neuro-actieve chemische kwaliteiten dat de bijen gestrest raken. Bij langdurige blootstelling aan de pesticide zijn de bijen daardoor niet meer in staat hun korven te onderhouden, zo stelt het onderzoek. Bryden: “Door te begrijpen hoe kolonies afsterven hebben we een belangrijke stap gezet in het linken van bijensterfte aan het gebruik van pesticiden en andere factoren, zoals het verlies van leefgebied en ziekte, die allemaal bijdragen aan het falen van de kolonies.”Wat de oorzaak ook mag zijn, feit blijft dat het uitsterven van de bij een steeds realistischer scenario wordt. En dat is niet alleen slecht nieuws voor de bijen. Bijen worden namelijk op grote schaal gebruikt voor de bestuiving van vele landbouwgewassen, waaronder die van appels, aardbeien en avocado’s. “Een op de drie happen die we nemen is afhankelijk van bestuiving door bijen,” zegt Bryden. Het uitsterven van de bij is daarom niet alleen zielig voor de diertjes zelf, maar kan ook grote gevolgen hebben voor de wereldwijde voedselproductie.In een poging dit doemscenario af te wenden is een team van Harvard al zo’n twaalf jaar bezig met de ontwikkeling van een heuse robot-bij. Als een soort van plan bee zegmaar. Ha. De ‘RoboBee’ is met 120 vleugelslagen per seconde en een grootte van een paperclip het kleinste vliegende robotje ooit gemaakt. Ze zouden in de toekomst kunnen worden ingezet om bijvoorbeeld overlevenden in rampgebieden op te sporen. Of als mini-surveillance-drone’tjes. Maar het voornaamste doel van het project is nu dus om de RoboBees – mocht de bij echt uitsterven – straks als kunstmatige bijenzwerm op gewassen los te laten. Enige tijd geleden verscheen de eerste testvlucht van het robotje:Het is de vraag of zulke technologische oplossingen snel genoeg klaar zijn om een mogelijk uitsterven van de bij op te vangen. Zo wordt de RoboBee nu nog via een draadje aangedreven omdat de bij anders te zwaar zou worden. Het is bovendien de vraag hoe je straks in godsnaam duizenden van die dingetjes gaat besturen.Maar gelet op het feit dat onze voedselproductie zo zwaar van de bij afhankelijk is zijn alle oplossingen meegenomen. Toch blijven ook de onderzoekers van de Royal Holloway University hoopvol over een mogelijk natuurlijk herstel van bijenpopulaties. “Ons onderzoek biedt belangrijk bewijs voor beleidsmakers,” aldus dr. Nigel Raine. “De manier waarop we pesticiden gebruiken, en de kennis over hoe die de bij beïnvloeden, kunnen allemaal worden verbeterd.” Het is te hopen dat de conclusies van het onderzoek snel genoeg geïmplementeerd kunnen worden om het tij te keren. Dan slaan we over een paar jaar nog steeds echte bijen van onze aardbeien af.
Advertentie