Het is een mysterie waarom je door sommige paddo's tijdelijk verlamd raakt

Paddo’s behoren tot de veiligste recreatieve drugs die er zijn, als we de Global Drugs Survey uit 2016 mogen geloven. Slechts 0,2 procent van de ruim 12.000 mensen die hieraan meededen gaf aan dat ze medische hulp nodig hadden nadat ze het hadden gebruikt – wat vijf tot zes keer zo weinig was als bij lsd, cocaïne, mdma en alcohol, en drie keer zo weinig als bij wiet.

Dat wil niet zeggen dat paddo’s nooit problemen opleveren. Bepaalde soorten kunnen een merkwaardig en eng effect opleveren, dat ook wel de ‘wood-lovers paralysis’ wordt genoemd. Dat houdt in dat je nog uren na gebruik last kunt hebben van verslapte spieren, en er zelfs motorische functies uit kunnen vallen.

Om meer van dit fenomeen te begrijpen spraken we een aantal gebruikers die het hebben ervaren. Ze wilden allemaal anoniem blijven.

“Ik was totaal verlamd en plaste in mijn bed,” herinnert een iemand zich nog.

“Ik had knikkende knieën – net zoals in The Wolf of Wall Street als hij die auto probeert te besturen,” zegt een ander.

Een derde gebruiker, die in zijn eentje een boswandeling maakte toen de effecten ineens gingen opspelen, vertelt dat hij er eerst wel om kon lachen, maar dat dat binnen een paar minuten veranderde: “Ik kon nauwelijks meer op mijn benen staan, mijn telefoon pakken of ook maar mijn hoofd omhoog houden.” De gebruiker wist nog net zijn of haar vrouw aan de lijn te krijgen en werd naar het ziekenhuis gebracht.

De gebruikers hebben dingen meegemaakt die veel op elkaar lijken, maar niet bepaald overeenkomen met de verhalen die je meestal hoort over psychedelische ervaringen. Wat is hier precies aan de hand?

Het korte antwoord is: eigenlijk weten we dat niet zo goed. Onderzoekers hebben in de loop der jaren meerdere hypotheses bedacht, maar die zijn vooral gebaseerd op anekdotisch bewijs en inschattingen. En niet een daarvan is heel ver gekomen.

Wat is wood-lovers paralysis?

Wood-lovers paralysis (WLP) heet zo omdat het uitsluitend veroorzaakt lijkt te worden door paddenstoelen die op hout groeien. Het effect is het meest aangetroffen bij drie specifieke soorten: psilocybe azurescens, psilocybe cyanescens en psilocybe subaeruginosa. Deze behoren tot de krachtigste paddenstoelen ter wereld, vanwege hun hoge psilocybine-gehalte. P. azurescens en P. cyanescens komen vooral voor bij de westkust van de Verenigde Staten, terwijl P. subaeruginosa vooral gevonden kan worden in Zuid-Australië en Nieuw-Zeeland. Omdat het lastig is om ze binnen te kweken vindt dit meestal buiten plaats, en ze lijken zo op elkaar dat het niet eens duidelijk is of het überhaupt wel verschillende soorten zijn.

WLP is meestal een gedeeltelijke of volledige spierverlamming die een paar uur na een paddotrip kan opspelen. Het begint vaak in de gezichtsspieren, maar kan ook juist als eerst merkbaar zijn in je lichaamsuiteinden – je voeten of je handen. Bij de een valt het redelijk mee, maar voor de ander kan het over het hele lichaam trekken, waardoor ze helemaal niks meer kunnen behalve op de grond liggen, en soms wel urenlang niet in staat zijn om te bewegen.

Er zijn ook mensen die ademhalingsproblemen hebben ervaren, al zijn het er niet veel. Anderen hebben ook de volgende dag nog last gehad van zwakke spieren, maar op lange termijn houden ze er niks aan over.

Hoe wordt het veroorzaakt?

Momenteel is er geen wetenschappelijke verklaring voor dit fenomeen, en wordt er ook geen onderzoek naar gedaan. Van alle mycologen die VICE sprak voor dit stuk wist niet een wat WLP precies betekent, laat staan dat ze er een verklaring voor hadden.

Het kwam voor het eerst onder onze aandacht doordat mensen hun zorgen uitspraken op forums en social media, over de onverwachte ervaring die ze zojuist hadden gehad. Over het algemeen bleven er meer vragen liggen dan dat ze antwoorden krijgen.

Het enige wat we zeker weten is dat WLP weinig en niet regelmatig voorkomt, en dat zelfs ervaren gebruikers er vaak nog nooit van hebben gehoord. De meeste mensen die we spraken die het hebben ervaren hadden op het moment zelf geen idee wat hen overkwam, maar vonden het wel behoorlijk eng.

Een gebruiker die we via Facebook spraken, gebruikt al meer dan vijftien jaar paddo’s zonder ooit een probleem te hebben gehad, en voelde toen ineens een verlamming. “Ik dacht dat ik niet meer op kon staan,” herinnert hij zich. “Mijn handen voelden als klauwen en mijn kaak voelde alsof-ie op de zijkant van mijn gezicht zat.”

Hij probeerde maar gewoon te gaan slapen, maar het kostte hem een uur om de tweehonderd meter naar zijn auto af te leggen, en toen hij er eenmaal was kon hij de deur niet opendoen.

“Mijn handen en hersens begrepen elkaar gewoon niet,” zegt hij. “Ik wist wat ik moest doen, maar mijn lichaam kon het gewoon niet.”

Wat WLP nog mysterieuzer maakt, is de willekeur waarmee het plaatsvindt. Op sommige plekken speelt het opvallend vaak op, terwijl het op andere plekken nooit gebeurt. Of hele groepen gebruiken precies dezelfde paddo’s, terwijl maar een klein aantal iets van de verlammingen merkt.

De Australische arts Simon Beck is een van de beheerders van de Facebookgroep Psychedelic Mushrooms of Australia and New Zealand (PMANZ). Onlangs postte hij een waarschuwing over dit “potentieel angstaanjagende fenomeen” en hij was “behoorlijk verrast” door de reacties die hij hierop kreeg, zegt hij. Er staan honderden reacties onder van mensen die het leken te herkennen.

“Persoonlijk ken ik niet zoveel mensen die het hebben ervaren,” zegt hij. Ook heeft nooit iemand het hem genoemd binnen een medische context. “We wilden gewoon een idee krijgen hoe vaak dit gebeurt, en weten wat voor omgevingsfactoren er spelen op plekken waar deze paddenstoelen groeien.”

Welke theorieën gaan erover rond?

Er zijn online maar een paar artikelen te vinden met theoretische verklaringen voor WLP, en de meeste vingers wijzen richting het molecuul aeruginascine, een psilocybine-soort waar we nog weinig van af weten. Psilocybine is het stofje dat natuurlijk voorkomt in bepaalde paddenstoelen, dat kan leiden tot uiteenlopende psychoactieve effecten. Opvallend genoeg wordt het ook gezien als mogelijk middel tegen bad trips.

Dr Andrew Chadeayne – de CEO van het Amerikaanse bedrijf CaaMTech, dat onderzoek doet naar de potentie van chemicaliën in psychoactieve paddenstoelen – vertelt VICE dat het “logisch zou zijn” als aeruganiscine de oorzaak is van WLP. Het heeft namelijk soortgelijke structuur als bufotenine, een toxine dat voorkomt in bepaalde paddensoorten, die tot verlammingen kan leiden.

“Het zijn echt vergelijkbare moleculen,” zegt ook Dr Beck. WLP voelt volgens hem “als een neuromusculaire blokkering”. Dat houdt in dat er waarschijnlijk iets is wat de signalen blokkeert die van de hersenen naar de spieren gaan, op het moment waarop de zenuwen contact maken. Het is aangetoond dat bufotenine dit doet bij de nicotinereceptoren.

Toen VICE deze theorie voorlegde aan Dr Chadeayne, zei hij dat “activiteit bij nicotinische acetylcholinereceptoren op de neuromusculaire overgang volkomen logisch” zou zijn. Wel benadrukte hij dat dit heel speculatief blijft, aangezien de volledige chemische samenstelling van psilocybine-soorten nog niet in onderzoeken in kaart zijn gebracht.

En nu?

Totdat er meer onderzoek wordt gedaan naar de werking van WLP, kunnen we alleen speculeren. Vooral onderzoek naar het effect van aeruginascine op het neuromusculaire systeem zou de sleutel kunnen zijn – en wetenschappers zijn er gelukkig dit jaar in geslaagd om de chemische stof te synthetiseren, waardoor het veel makkelijker is om het te onderzoeken.

Als we het mechanisme beter begrijpen, kan dat ook nog meer voordelen opleveren dan het voorkomen van verlammingen. “Als we erachter komen wat verlamming van alle perifere skeletspieren kan veroorzaken zonder de ademhaling te beïnvloeden, zou dat een gamechanger voor de anesthesie kunnen betekenen,” zegt Beck.

Vanuit veiligheidsoogpunt benadrukt hij wel dat we ons bewust moeten zijn van het “aan-en-uit-karakter” en de mogelijke risico's op ongevallen die het kan opleveren. “Maar vanuit een gezondheidsperspectief is verstikking de enige grote zorg die ik verder kan bedenken.”

In psychologisch opzicht kan het effect echter vrij traumatisch zijn. Een gebruiker omschreef het willekeurige karakter als “een potje Russisch roulette”.

“Ik zou willen dat ik het kende voordat het me voor het eerst overkwam, omdat ik dan denk ik een stuk minder bang was geweest,” zegt Beck. “Je wilt je niet zes uur lang afvragen of je dit allemaal wel gaat overleven.”

Uiteindelijk is het beste advies dat hij kan geven om simpelweg te beseffen “dat dit soort dingen altijd kunnen gebeuren”. Mocht je ineens verlamd raken, dan zegt Beck dat het zou kunnen helpen om mindfulness-oefeningen te doen.

“Realiseer je dat het ook veel andere mensen is overkomen, en dat ze er allemaal ook weer goed uit zijn gekomen.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Australië.