Er kwamen in de Tweede Wereldoorlog meer mensen om dan in welk ander conflict ooit. Dit is een feit dat we vaak horen, maar niet echt op kunnen reageren. Dat is niet omdat we harteloze wezens zijn, maar omdat de enormiteit van de getallen in deze moord onmogelijk te bevatten zijn. Er staan achter deze getallen geen lichtjaren of meters, maar menselijke levens. En dat is precies wat de datajournalist Neil Halloran wil laten zien met zijn briljante en grondig onderzochte werk.
Advertentie
The Fallen of World War II is een interactieve datavisualisatie die de menselijke kosten van WOII onder de loep neemt en begrijpelijk maakt. De video komt uiteindelijk zelfs tot een soort happy ending: Halloran berekent hierin de globale daling van oorlogsslachtoffers van de afgelopen decennia.De werkelijkheid van de Tweede Wereldoorlog valt nauwelijks te omschrijven, en zelfs nuchtere getallen falen daarin, simpelweg door hun omvang. Niet dat dat Neil Halloran tegenhoudt.Als je de video de eerste keer kijkt, lijkt het op een gegeven moment net of er iets fout is gegaan omdat de cijfers maar blijven doortikken. Een icoon van een mannetje staat voor 1000 doden. Geen land heeft zo veel doden te betreuren gehad als de Sovjetunie: tussen de 10 en 20 miljoen mensen. Maar als je burger- en soldatendoden optelt, verloor Polen bijna 16% van hun bevolking tussen 1939 en 1945.De animatie herinnert ons er vooral aan hoe oorlogen worden uitgevochten over de rug van burgers: Halloran telt in totaal 41 miljoen doden in Europa, waarvan 21 miljoen burgers waren. Ze werden gebruikt als menselijke schilden, platgebombardeerd, doodgeschoten op straat, vergast in concentratiekampen, doodgewerkt of verhongerd.Vooral in Polen en Joegoslavië werden de burgers afschuwelijk behandeld door de Nazi's, maar dat was niet de enige plek waar burgers te lijden hadden: toen Leningrad bijna twee en een half jaar werd omsingeld door de Nazi's, verhongerden zo'n 1.5 miljoen burgers.
Advertentie
Waar wij minder over leren, aangezien we vooral onderwezen worden over de Europese kant van het conflict, is de Aziatische kant: China verloor na de Sovjetunie de meeste mensen aan de oorlog – deels omdat de overheid mensen vrijwillig opofferde. Zo openden Chinese soldaten de dam op de Gele Rivier om de oprukkende Japanners tegen te houden, en kwamen er een half miljoen burgers om bij de overstroming die daarop volgde – drie keer zo veel als bij de tsunami in Zuidoost Azië in 2004.
Uiteindelijk vraag ik me af wat me verdrietiger maakt: de 71 miljoen individuen die hun leven verloren, samengevat in toiletmannetjes, of de idiote comments op Halloran's site fallen.io.Je zou er bijna door denken dat de mensheid niets heeft geleerd over samenleven. Gelukkig toont Halloran's data aan dat we wel degelijk een les hebben overgehouden aan de oorlog:
Er vallen minder doden. Er is een duidelijke dalende trend te zien in oorlogsslachtoffers in vergelijking met de wereldpopulatie. De 44 rijkste landen op aarde hebben geen oorlog meer met elkaar gehad sinds 1945. De Europese landen zijn voor het grootste deel vredig met elkaar omgegaan.Natuurlijk zijn er vandaag de dag nog altijd oorlogen die veel te veel levens kosten: er zijn burgeroorlogen met en zonder buitenlandse inmenging, oorlogen van rijke landen tegen arme landen (de VS vs. Afghanistan, Vietnam, Irak) en geheime oorlogen (Oekraïene vs. Rusland)Niettemin leven we in een tijd van relatieve vrede, ook al is dat woord even controversieel als de definitie van oorlog. En hoewel de datavisualisatie van Halloran ons helpt om nooit de afschuwelijkheid van de oorlog te vergeten, geeft het ook een positieve blik op de wereld waar we nu in leven en hoop om deze beter te maken.