Vrouwen staken tegen de verkrachtingscultuur in India

Foto met dank aan Mriga Kothare en Prajakta Karekar

Vorige week woensdag vertelde mijn huisgenoot me dat vrouwen aan het staken waren. Ik vroeg haar in welke branche, en ze zei, “Nee, vrouwen in het algemeen. Ik heb me ook ziek gemeld. Ze vroegen me wat ik had, en ik zei dat ik ziek was van de verkrachtingscultuur.” Veel vrouwen in India veranderden hun Facebook-status in “Ik ben een stakende vrouw, jij ook?” Daarna deden ze niets. Bazen werden afgebeld. Vrouwen gingen niet naar hun werk, negeerden hun taken in huis en sommigen weigerden zelfs om naar buiten te gaan.

Een half jaar geleden demonstreerden duizenden mensen in New Delhi, omdat er een jonge studente was overleden nadat ze door een groep mannen was verkracht. De politie kon de daders in eerste instantie niet oppakken. In april demonstreerden vrouwen opnieuw in New Delhi en andere grote Indiase steden, omdat ze vonden dat de politie de verkrachtingszaken niet serieus genoeg behandelde. Vorige week nog werd een vrouwelijke fotojournalist in Mumbai gruwelijk verkracht door vijf mannen, nadat haar mannelijke collega was vastgebonden. Toen het verhaal internationale aandacht kreeg werden de vijf mannen gearresteerd. Indiase vrouwen waren niet tevreden en vonden dat er iets moest gebeuren om de verkrachtingscultuur in het land met de grond gelijk te maken. Zoiets als een staking, waarbij het land stilgelegd wordt.

Volgens cijfers uit 2010 vormen vrouwen 13 procent van de stedelijke beroepsbevolking en 26 procent van de beroepsbevolking op het platteland. Die cijfers houden nog geen rekening met huishoudelijk werk of andere soorten onbetaalde arbeid. In 2010 werkten 216 miljoen vrouwen in het huishouden. Als die vrouwen besluiten om dat werk niet te doen, ligt het hele land stil – volgens Mriga Jothare and Prajakta Karekar, die de staking van vorige week woensdag hebben georganiseerd. Als er historisch gezien iets is dat de aandacht trekt van machthebbers, is het wel een massale staking.

Ik sprak met Mriga en Prajakta over hun plannen om de verkrachtingscultuur aan te pakken.

VICE: Hoe is deze campagne ontstaan?

Prajakta Karekar: Er hebben de afgelopen tijd veel geruchtmakende verkrachtingen plaatsgevonden, terwijl we als stille toeschouwers langs de zijlijn stonden. Vrouwen weten niet eens dat eens dat ze de kracht hebben om het te stoppen.

Mriga Kothare: Het idee ontstond door de laatste groepsverkrachtingszaak in Mumbai op 22 augustus. Er was ook ophef na de zaak in Delhi in december, maar Mumbai is een totaal ander verhaal. Mumbai is altijd veilig geweest voor vrouwen. We konden in ons eentje met een taxi naar huis, met een vriendin midden in de nacht wat gaan drinken of alleen wonen in een huurhuis zonder bang te zijn om achtervolgd en verkracht te worden. Door die zaak zijn veel vrouwen daar anders over gaan denken. Ik geef veel om mijn vriendinnen en zussen, en ze zouden niet in angst mogen leven. We zijn deze campagne gestart omdat we kwaad zijn, en omdat we onze vrijheid terug willen.

Waarom een staking?

Mriga: We wilden een keer iets totaal anders doen. Demonstraties en protestmarsen zijn al zo vaak gedaan. Ze veranderen niets fundamenteels. Het idee was om de macht en de invloed van vrouwen als collectief te laten zien. Niemand heeft berekend wat het werk van vrouwen het land oplevert. Als vrouwen een dag gezamenlijk stoppen met werken, zullen de economische gevolgen niet onopgemerkt blijven – vooral niet in een land dat alleen de taal van geld spreekt. Het is vergelijkbaar met het jaarlijkse Earth Hour, waarbij mensen wereldwijd worden opgeroepen om op een bepaald moment hun lichten uit te zetten. Zo’n grote invloed kan onze staking ook hebben als genoeg mensen meedoen.

Prajakta: Als vrouwen hun dagelijkse werk niet zouden doen, dan kunnen families, scholen, bedrijven, kantoren en mannen niet normaal functioneren. Minstens 49 procent van de bevolking in dit land is vrouwelijk, en stel je voor dat al die vrouwen zouden weigeren om nog iets te doen. Het effect dat dat zou hebben op de maatschappij is niet te missen, en kan vrouwen het zelfvertrouwen geven om voor zichzelf op te komen, terug te vechten en dingen te veranderen.

Weet je hoeveel vrouwen er besloten om te staken?

Mriga: We hebben steun gekregen van ongeveer 4500 mensen. We hebben gehoord dat er in het hele land vrouwen waren die onze zaak steunden.

Prajakta: We geloven niet in het opdringen van ideeën en het was niet onze bedoeling dat iedereen hier aan mee ging doen. We zijn er absoluut van op de hoogte dat sommige vrouwen beperkingen hebben waardoor ze niet kunnen staken. Er was bijvoorbeeld een vrouw die ons volledig steunde, maar niet mee kon staken omdat ze net moeder was geworden. Heel veel mensen hebben geholpen met het verspreiden van onze boodschap, en er waren er ook veel die er actief met ons staakten.

Wat houdt staken in dit geval in?

Mriga: Stoppen met koken, schoonmaken, werken, de verzorging van kinderen, en ga zo maar door. Vrouwen dragen bij aan alle activiteiten in het land. Er zijn overal vrouwen en iedereen moet weten dat de wereld niet zonder ze kan functioneren. Het is hoog tijd dat we het respect krijgen dat we verdienen. Een staking kan laten zien hoe een dag zonder vrouwen eruit ziet. We geven ze een voorproefje van de toekomst: als je zo met ons blijft omgaan, werken we niet meer mee.

Hoe is het verspreid?

Mriga: Voornamelijk via mond-tot-mondreclame, maar we hebben tegenwoordig ook een Facebook-pagina en een Twitter-account.

Wat hebben jullie woensdag gedaan?

Mriga: Ik ben niet naar mijn werk gegaan, ik heb geen boodschappen gedaan, ik heb mijn huis niet verlaten en ik heb met niemand buiten mijn familie contact gehad. Mijn moeder ging ook niet naar haar werk, maar ze moest wel koken en het huishouden doen omdat mijn grootouders van haar afhankelijk zijn.

Hoe zijn de reacties?

Prajekta: We hebben gemengde reacties ontvangen. Sommige mensen zijn het niet eens met onze aanpak omdat ze bijvoorbeeld vinden dat het systeem alleen met geweld veranderd kan worden.

Mriga: Verassend genoeg hebben de mannen die ik ben tegengekomen ons niet alleen volledig gesteund, maar ook actief meegeholpen met het verspreiden van de boodschap. Natuurlijk zijn er veel chauvinistische mannen die de boodschap helemaal niet begrijpen. Die zeggen dan dat vrouwen niet kunnen staken, dat we maar naar een ander land moeten gaan, of dat vrouwen verkrachting zelf uitlokken. Dus ja, we hebben nog een lange en moeilijke weg te gaan.

Heb je een lijst met eisen?

Mriga: Er bestaan al wel wetten, maar we willen dat die beter toegepast worden. De overheid moet daarbij drastische maatregelen nemen. We willen dat er een voorbeeld gegeven wordt, want niemand heeft tegenwoordig nog ontzag voor de wet. De daders komen te makkelijk vrij – een paar jaar cel is niet meer genoeg. Daarnaast zou jongens en meisjes al op jonge leeftijd geleerd moeten worden dat ze gelijk zijn. Het grootste gedeelte van de Indiase bevolking op het plattenland is ongeschoold. We mogen niet vergeten hoe belangrijk onderwijs is. Seksuele voorlichting, zelfverdediging en sociale en morele ontwikkeling moeten opgenomen worden in het lesprogramma van elke school, vanaf groep 1. Ook ouders moeten soms heropgevoed worden. Meestal zijn de overtuigingen en standpunten van de ouders terug te vinden in de kinderen. De manier waarop een man met zijn vrouw omgaat is van grote invloed op wat een kind hoort en ziet, en hoe hij of zij zich in de toekomst gaat gedragen.

Op welke manier verandert deze staking de verkrachtingscultuur?

Mriga: Het laat mannen zien dat ze niet in een wereld zonder vrouwen kunnen leven. Bovendien wordt duidelijk hoeveel invloed vrouwen hebben en welke bijdrage ze leveren aan de economie en de maatschappij. Vrouwen kunnen daardoor meer respect afdwingen, niet meer voor lief genomen worden, niet meer als hulpeloos en machteloos gezien worden. De wereld ziet zo dat we geen onrecht meer toelaten en dat we er gezamenlijk tegen zullen vechten.

Gaan jullie opnieuw staken?

Prajakta: Ja, zeker weten! Ik ga dit echt niet opgeven. Het is tijd om te ontdekken wat onze krachten echt zijn.

Mgira: We hebben een sterke reactie nodig om de campagne naar een hoger niveau te tillen. Women on Strike wil de wortel van het probleem aanpakken, in plaats van het alleen oppervlakkig te benaderen.

@rrrakia