Srednjevekovna mapa ukazuje na lokaciju britanske Atlantide, tvrdi se u studiji

Vekovima kruže glasine o antičkom kraljevstvu zvanom Kantra Gvajlod koje je nekada postojalo u Kardigan Beju u Velsu, pre nego što je potonulo ispod talasa i postalo osnova za legendarnu "velšku Atlantidu".

Priče o Kantra Gvajlodu su se menjale tokom godina, gde neke govore o devojci koja je nemarno pustila da se bunar izlije u okolnu zemlju, dok kasnije priče okrivljuju pijanog čuvara koji nije dobro pazio na odvodne jarke. Legenda kaže da se zvona sa crkve potopljenog kraljevstva i dalje mogu čuti tokom tihih večeri.

Sada, par istraživača predstavlja nove dokaze da dva ostrva nekada jesu postojala u zalivu, sudeći prema analizama srednjevekovne mape, narodnim pričama, studijama sa terena i geološkim procenama. Vođen Sajmonom Hasletom, počasnim profesorom fizičke geografije sa Univerziteta Svonsi u Velsu, ovaj rad pokazuje da se "postojanje "izgubljenih" ostrva smatra pouzdanim i nudi moguć uvid u evoluciju obale nakon glacijacije", kaže studija objavljena u časopisu Atlantik Geosajens.

"Ova studija istražuje istorijske izvore, pored geoloških i batimetrijskih dokaza i predlaže model evolucije obale posle glacijacije koji daje objašnjenje za "izgubljena" ostrva i hipotetičku osnovu za dalja istraživanja", napisali su u ovoj studiji Haslet i njegov koautor Dejvid Vilis, nosilac najviše profesorske titule sa keltskih studija na Univerzitetu Oksford. "Dokazi u književnosti i folklornoj tradiciji daju podršku tvrdnji da je Kardigan Bej povezan sa "izgubljenom" nizijom Kantra Gvajlod."

Ova studija je prvo delo koje potpuno istražuje dva misteriozna ostrva koja se pojavljuju na Gafovoj mapi, za koju se smatra da datira iz 13. ili 14. veka, što je čini najstarijom očuvanom mapom Britanskih ostrva. Ovalni delovi kopna izgledaju kao da se nalaze nekoliko milja od obale Velsa, s tim što je južnije ostrvo površine od oko sedam kvadratnih milja, dok je ono severnije otprilike duplo veće, iako i Haslet i Vilis upozoravaju da je teško praviti tačne procene na osnovu izvora.

Rimski kartograf Ptolomej, koji je živeo pre oko 2,000 godina, je izgleda ovaj deo velške obale smestio oko osam milja dublje prema moru nego što je danas, što sugeriše da se tokom narednih vekova možda dogodila značajna erozija obale.

Da bi dokazali tu mogućnost, Haslet i Vilis su procenili posledice glacijacije na tu oblast prilikom poslednjeg ledenog doba. Kako su se ove ledene strukture smanjivale tokom poslednjih 10,000 godina, ostavile su za sobom niski pejzaž mekih sedimenata i nanosa koji su usecani geološkim silama kao što su reke.

Zanimljivo, pozicija ovih enigmatskih ostrva na Gafovoj mapi se poklapa sa podvodnim "sarnovima", koji su zapravo gomile stena i šlljunka oblikovanih ovim silama. Ovo nagoveštava moguću priču o nastanku ostrva, kao i njihovu vodenu smrt uoči porasta nivoa mora ili možda katastrofalne poplave usled cunamija ili olujnih talasa.

"U pogledu batimetrije, dva ostrva prikazana na Gafovoj mapi se izgleda mogu locirati približno gde i Sarn Kanvelin, koji je između estuara reka Istvit i Dovi, i Sarn-a-bah, koji je između estuara reka Dovi i Maudah, što sugeriše da su grubi klastični sedimeti ovih sarnova možda držali ova ostrva "usidrena"", kaže tim istraživača u ovoj studiji.

"Izgleda da je erozija ova dva ostrva završena do sredine 16. veka, jer se ne pojavljuju na kasnijim mapama, poput "Mape Engleske" Tomasa Batlera nastaloj između 1547. i 1554.", dodali su oni.

U fascinantnom delu studije pod nazivom "Geomitologija", istraživači dele raspon priča i istorija koje možda podržavaju ove promene velške obale, mada su rekli da "treba biti oprezan gde su granice između istorije, književnosti i tradicije možda postalne zamućene".

"Priča o Kantra Gvajlodu možda sugeriše da je nizija, ili makar deo nje, ostala naseljena sve do 5. ili 6. veka", navode istraživači. "Nekoliko autora je smatralo da legenda o Kantra Gvajlodu predstavlja sećanje u narodu o postepenom potapanju zemljišta zbog porasta nivoa mora" tokom milenijuma nakon ledenog doba.

"U Velsu, opis Bendigejdfranovog prelaska u Irsku između samo dve plovne reke u Mabinogionu poklapa se sa drugim od ovih tipova predanja o postepenom rastu nivoa mora, ali se iznenadno plavljenje Kantra Gvajloda ne poklapa sa objašnjenjem njegovog nestanka zbog porasta nivoa mora, već podseća na mnogo brži događaj ili seriju događaja", dodali su oni, pozivajući se na antičke priče o naglim poplavama u ovom području.

Sve zajedno, ova otkrića nude privlačno objašnjenje za neobična ostrva na Gafovoj mapi, što možda i jeste dokaz za ovu daleko čuvenu velšku Atlantidu - i možda može da posluži kao ključ u potrazi za drugim potopljenim delovima kopna.

"Za geomitologiju su posebno interesantne legende o o sada "izgubljenim" priobalnim nizijskim zemljištem, ne samo u Kardigan Beju, već i Kornvolu, Bretanji i drugim mestima", rekao je tim.