«Η Νυχτερινή Βάρδια του Ραδιοφώνου Είναι Τελείως Διαφορετική απ' Όλες τις Άλλες»

Ανάμεσα σε έτοιμες ραδιοφωνικές playlists και επαναλήψεις πρωινών εκπομπών, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που κάνουν τη ραδιοφωνική τους βάρδια τα ξημερώματα, τις ώρες που όσοι κάνουν τις «κανονικές» τους δουλειές κοιμούνται. Οι παραγωγοί αυτοί ανοίγουν τις γραμμές στους ακροατές τους ξεκινώντας συζητήσεις μαζί τους επί παντός επιστητού και χτίζοντας τελικά κοινότητες χιλιάδων ανθρώπων που ψάχνουν μία παρέα για να περάσει η νύχτα.

Οι εκπομπές αυτές έχουν φτιάξει εδώ και δεκαετίες πια ένα δικό τους τελετουργικό που αναγνωρίζεται εύκολα από όσους έχουν έστω μία εποπτεία του. Δεν χρειάζεται να έχεις πάρει τηλέφωνο ή να έχεις καθημερινή επαφή μαζί τους. Αρκεί απλά να έχεις ακούσει κάποιες φορές, προκειμένου να έχεις χτίσει μία εικόνα του πώς λειτουργούν, ποια είναι τα μοτίβα τους και φυσικά ποιοι είναι οι star ακροατές που καλούν κάθε βράδυ.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, όλες αυτές οι εκπομπές έχουν ως αφετηρία το ποδόσφαιρο ή την πολιτική αλλά συνήθως απλώνονται σε οποιοδήποτε θέμα μπορεί να αφορά την επικαιρότητα. Εμπεριέχουν καυγάδες, διαφωνίες, συμφωνίες, επιθέσεις επί προσωπικού, αποθέωση και ανθρώπους που καλούν κι ας μην έχουν να πουν τίποτα.

Μίλησα με 5 παραγωγούς που έχουν τη δική τους ξεχωριστή εμπειρία από τέτοιου τύπου εκπομπές. Ποιοι είναι περίπου αυτοί που σηκώνουν το ακουστικό και καλούν; Με τι σκοπό το κάνουν; Τελικά, ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει κάποιος που ανοίγει τις γραμμές μετά τις 12 τα μεσάνυχτα;

Ο Διονύσης Δεσύλλας είναι αθλητικογράφος και έχει ξεκινήσει να κάνει νυχτερινό ραδιόφωνο απ’ το 2007 αναλαμβάνοντας τη βάρδια 2-5. Μετά από μία παύση περίπου 2 ετών, επέστρεψε στη βραδινή ζώνη τα τελευταία τέσσερα χρόνια μαζί με τον Ηρακλή Αντύπα.

VICE: Θυμάσαι την πρώτη εκπομπή που είχες κάνει;
Θυμάμαι χαρακτηριστικά την πρώτη εκπομπή, γιατί είχε γίνει και ένας ψιλοχαμός. Τις πρώτες μέρες που ξεκίνησα τις εκπομπές, λοιπόν, επειδή ήμουν και μικρός, διάβαζα μηνύματα για καμιά βδομάδα. Μετά, ανοίγω γραμμές και στην πρώτη εκπομπή είχε βγει ένας ακροατής με τον οποίο είχαμε μία τεράστια διαφωνία και ένταση για ένα πρωτοσέλιδο που σχετιζόταν με έναν πανηγυρισμό ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού. Σκέψου ότι φτάσαμε να κάνει παρέμβαση ο διευθυντής μου, ο Σωτηρακόπουλος, προκειμένου να με προστατεύσει, επειδή ήταν ακόμα αρχή.

Tι είδους άνθρωποι είναι αυτοί που καλούν;
Κοίτα, κατά βάση είναι άντρες. Τώρα από ηλικία δεν μπορώ να σου πω κάτι συγκεκριμένο. Νομίζω κάποιοι είναι άνθρωποι μοναχικοί οι οποίοι θέλουν μία συντροφιά, που τους είναι σαν παρέα. Από την άλλη, είναι άνθρωποι που τους αρέσει να καταθέτουν δημόσια την άποψή τους για το ποδόσφαιρο ή οτιδήποτε άλλο. Κάποιοι που θέλουν να τρολάρουν και κάποιοι που θέλουν να επιβάλουν τη γνώμη τους. Ο καθένας όπως τη βρίσκει.

Έχεις καμία ιστορία που να έχεις ξεχωρίσει από όλα αυτά τα χρόνια;
Θυμάμαι ας πούμε μία φορά, ένας γνωστός ακροατής, ο Οικονομάκος είχε αφιερώσει ένα τραγούδι της Νανάς Μούσχουρη στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Άλλη φορά έχει τύχει να με παίρνει άνθρωπος και να μου πει συγγνώμη για το ακατάλληλο της ώρας. Κάποιος άλλος να παίρνει να λέει «δεν έχω κάτι να πω, θα πάρω σε μισή ώρα που όλο και κάτι θα έχω». Πήρε όντως. Είναι πολλά πάντως. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάτι συγκεκριμένο.

Έχεις γνωρίσει ποτέ κάποιον από τους ακροατές;
Έχω γνωρίσει πολλούς ακροατές από την εκπομπή. Άλλες φορές μπορεί να έχουμε κάνει μία εκδήλωση με το ραδιόφωνο και να έχουν έρθει ή τους συναντώ σε αποστολές που πάω σε εκτός έδρας. Με κάποιους ανθρώπους έχουμε πάει και για μπίρα.

Η πιο μεγάλη πρόκληση σε αυτές τις εκπομπές;
Η νυχτερινή ζώνη του ραδιοφώνου είναι η πιο ιδιαίτερη ζώνη, τελείως διαφορετική από τις υπόλοιπες, γιατί έχεις να κάνεις με πολύ κόσμο και με ανθρώπους που ακούνε και συμμετέχουν στις εκπομπές για διαφορετικούς λόγους. Ένα σημαντικό που έχεις να κάνεις είναι να είσαι ενημερωμένος για πολλά πράγματα. Το πιο δύσκολο όμως είναι να κρατήσεις κάποιες ισορροπίες για να μη γίνει ροντέο η εκπομπή. Αυτό που δεν θέλουμε είναι η καφρίλα και το λούμπεν του ποδοσφαίρου ας πούμε. 

Για τον Βασίλη Κουφόπουλο, το ραδιόφωνο ξεκίνησε από το 2000 σε καθημερινή βάση. Στις εκπομπές επικοινωνίας έκανε τα πρώτα βήματά του πριν από μία δεκαετία.

Έχεις ξεχωρίσει περίπου τι είδους άνθρωποι είναι αυτοί που καλούν τα βράδια στις εκπομπές στο ραδιόφωνο;
Είναι άνδρες και γυναίκες που είναι μόνοι και έχουν ανάγκη έκφρασης, επικοινωνίας και βοήθειας. Είναι άλλοι που θέλουν να καταγραφεί η γνώμη τους να συζητήσουν να εκφραστούν ή να καθοδηγήσουν.

Υπάρχει κάποια χαρακτηριστική ιστορία που να σου έχει μείνει από τα χρόνια που κάνεις την εκπομπή;
Θυμάμαι τους ανθρώπους που μιλούσα μαζί τους κάθε βράδυ και μετά έφυγαν από τη ζωή είτε από γηρατειά είτε από κορονοϊό. Η συνάντηση στον αέρα κάθε βράδυ ήταν η επικοινωνία τους με τον κόσμο. Συχνά έρχεται ένα μήνυμα για τους νέους απόντες από κάποιο φιλικό πρόσωπο. Κάθε άνθρωπος κουβαλάει την ιστορία του και τη θεωρία του. Και αυτές μένουν, έστω και για λίγο, στον ραδιοφωνικό αέρα.

Έχεις γνωριστεί ποτέ με κάποιον από τους ακροατές σου;
Όχι, δεν έτυχε. Στο μυαλό μου είναι μια συνάντηση με όλους, όταν τελειώσει ο κορονοϊός.

Το πιο δύσκολο κομμάτι της δουλειάς ποιο είναι;
Όταν ακούς υπερβατικές σουρεαλιστικές ιστορίες, τις οποίες δεν πρέπει να ακυρώσεις. Κάθε βράδυ, δημιουργούμε παράλληλα σύμπαντα και ήρωες με ιστορίες που δεν βρίσκεις στις streaming πλατφόρμες.

VICE Video: Γκολ στον Ρατσισμό

Ο Κωνσταντίνος Λαβίθης δουλεύει στο ραδιόφωνο 21 χρόνια. Τα 17 εξ αυτών τα έχει αφιερώσει στο «Ανεμολόγιο», που είναι πλέον μία από τις ιστορικές εκπομπές του ελληνικού ραδιοφώνου.

Έχετε κάνει από την εμπειρία σας ένα προφίλ των ακροατών οι οποίοι καλούν σε αυτές τις εκπομπές;
Αυτοί που βγαίνουν στον αέρα είναι κυρίως άντρες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι άντρες είναι και αυτοί που ακούνε περισσότερο. Νομίζω εκεί είναι μοιρασμένα τα ποσοστά. Απλά ίσως είναι πιο εύκολο να βγουν άντρες να μιλήσουν. Τώρα για το προφίλ των ανθρώπων αυτών δεν θεωρώ ότι υπάρχει κάτι συγκεκριμένο είτε επαγγελματικά είτε ηλικιακά είτε σε οποιοδήποτε άλλο επίπεδο. Καλούν από φοιτητές μέχρι συνταξιούχοι. 

Το μόνο που μπορώ να πω ότι έχουν κοινό είναι ένα ενδιαφέρον για όσα συμβαίνουν γύρω μας και μία ανάγκη αυτά που συμβαίνουν να τα σχολιάσουν. Υπάρχουν ακροατές που θα καλέσουν για πάρα πολλά θέματα. Υπάρχουν και άλλοι που θα καλέσουν μόνο όταν κάποιο θέμα τους κεντρίσει περισσότερο το ενδιαφέρον είτε θεωρήσουν ότι το γνωρίζουν περισσότερο.

Κάποιο περιστατικό ή κάτι που να το ξεχωρίζετε από τα πολλά που έχετε βιώσει όλα αυτά τα χρόνια;
Αν μπορώ να ξεχωρίσω κάτι, είναι η ατάκα ενός νέου παιδιού που στα 28 του προσπαθεί να φτιάξει τη ζωή του μαζί με την κοπέλα του κάνοντας 2 δουλειές. Μου έχει μείνει έντονα στο μυαλό η φράση του «το Μνημόνιο έφαγε τα νιάτα μας».

Έχετε γνωρίσει κάποιον ή κάποιους από τους ακροατές;
Έχω γνωρίσει, ναι. Ήταν κάτι που έκανα όταν πρωτοξεκίνησα το Ανεμολόγιο. Είχαμε κανονίσει κάποιοι ακροατές να συναντηθούμε σε ένα μπαρ και θα πήγαινα μετά στην εκπομπή. Δεν πήγε και τόσο καλά αυτή η εμπειρία, οπότε από τότε το αποφεύγω γνωρίζοντας ότι αυτό μπορεί να είναι άδικο για ακροατές.

Η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει η συγκεκριμένη δουλειά;
Πρέπει να συνειδητοποιήσεις πολύ καλά ότι είναι τόσοι διαφορετικοί μεταξύ τους οι άνθρωποι που μιλάς, ώστε δεν μπορείς να γενικεύεις. Δεν μπορείς για παράδειγμα να λες εύκολα «τι φωνάζετε για την ακρίβεια που όλοι φύγατε τώρα το Πάσχα;» ενώ την αμέσως επόμενη στιγμή μπορεί να σε πάρει τηλέφωνο ένας άνθρωπος που μπορεί να είναι στο όριο της εξαθλίωσης και να σε ακούσει εσένα να λες κάτι τέτοιο.

Πολλές φορές μπερδευόμαστε επειδή ο κύκλος που συναναστρεφόμαστε είναι συγκεκριμένος. Μπορεί να τον επεκτείνουμε αυτόν τον κύκλο και να έχουμε στο κεφάλι μας ότι όλη η υπόλοιποι κοινωνία είναι ακριβώς όπως οι γύρω μας. Τη στιγμή όμως που βγαίνεις στο δημόσιο βήμα πρέπει να φύγεις από τα στερεότυπα που έχεις διαμορφώσει από τις καθημερινές σου συναναστροφές.

O Πέτρος Μαυρογιαννίδης βαδίζει αισίως στα 20 χρόνια παρουσίας στο ραδιόφωνο έχοντας περάσει από όλες τις βάρδιες. Μεταξύ αυτών έκανε και τέσσερα χρόνια εκπομπές λόγου 12 με 3 το ξημέρωμα.

Έχεις ξεχωρίσει περίπου τι είδους άνθρωποι είναι αυτοί που καλούν τα βράδια στις εκπομπές στο ραδιόφωνο;
Μπορώ να πω κυρίως για τις βραδινές ώρες. Το μεσημέρι που ο άλλος θα καλέσει, θα είναι ίσως σε διαφορετική διάθεση. Το βράδυ, ειδικά μετά τα μεσάνυχτα, είναι αλλιώς. Χωρίς …θόρυβο, συνήθως αμέσως μετά από κάποιο αθλητικό γεγονός. Έχει σίγουρα ανθρώπους που δουλεύουν, οι οποίοι ακούν για παρέα ή επεμβαίνουν τηλεφωνικά, άνθρωποι που είναι μόνοι γενικά, φοιτητές σίγουρα.

Ακόμη και κάποιοι, οι οποίοι το πρωί έχουν να πάνε για δουλειά, σχολείο, πανεπιστήμιο. Θα καλέσουν άπαντες. Δεν ισχύει πάντως ότι όσοι καλούν δεν έχουν τι άλλο να κάνουν κλπ. Ή ότι όλοι όσοι ακούν τέτοιες ώρες, ειδικά αν καλούν σε εκπομπές λόγου, είναι «καμένοι» και άλλα τέτοια παλαβά. Το αντίθετο μάλιστα, με τις προφανείς εξαιρέσεις, όπως σε οτιδήποτε.

Υπάρχει κάποια χαρακτηριστική ιστορία που να σου έχει μείνει από τα χρόνια που κάνεις την εκπομπή;
Δυσκολεύτηκα να επιλέξω, γιατί είναι πολλές. Αλλά θα θυμηθώ μία, που κάποιος με κάλεσε και μου ζήτησε να μιλήσουμε εκτός αέρα. Ήταν κάτι σύνηθες. Ζητούσαν διάφορα εκτός αέρα, αλλά αυτός από την αρχή φάνηκε αγχωμένος. Μου λέει «ο πατέρας μου έχει άνοια κι έχει φύγει, τον ψάχνουμε. Πες σε παρακαλώ με κάποιον τρόπο, αν κάποιος τον δει στις τάδε περιοχές να επικοινωνήσει και να βοηθήσει». Του λέω «μείνε ήσυχος, θα το λέω συνέχεια, μακάρι να πάνε όλα καλά».

Μετά από περίπου μισή ώρα, ταξιτζής που κινούνταν στην συγκεκριμένη περιοχή, είδε τον κύριο κι ενημέρωσε κι έτσι ο φίλος βρήκε τον πατέρα του μέσα σε λίγα λεπτά. Δεν θα ξεχάσω τα λόγια του αργότερα, όταν με ευχαριστούσε.

Έχεις γνωριστεί ποτέ με κάποιον από τους ακροατές σου;
Ναι, με κάμποσους από αυτούς. Την είχαμε ανοιχτή γενικά την εκπομπή, πρώτον για να έρχεται κάποιος να παρακολουθήσει από κοντά. Άρα πολλοί είχαν έρθει για τη φωτογραφία, αλλά και για να γνωριστούμε από κοντά. Μετά έβλεπες κάποιους που σε παραπάνω συνομιλίες αργότερα σε social media ή mail, είχες κοινά ενδιαφέροντα και μπορούσες να πεις παραπάνω κουβέντες και διά ζώσης.

Επίσης κάθε Μεγάλη Πέμπτη, καθώς ανέβαινα για Πάσχα στην πατρίδα μου την Πτολεμαΐδα, δίναμε ραντεβού σε καφέ στη Λάρισα. Μπορώ να σου πω ότι έρχονταν από κάθε πλευρά της Ελλάδας. Να γνωριστούν μεταξύ τους, να πουν για τις ομάδες τους και ξέρω ότι ακόμη και σήμερα, εκτός από μένα, κάποιοι έχουν και μεταξύ τους επικοινωνία.

Το πιο δύσκολο κομμάτι της δουλειάς ποιο είναι;
Σε ό,τι αφορά τις βραδινές εκπομπές επικοινωνίας, είναι ένα και μόνο. Απλό να το πεις, δύσκολο να το κάνεις. Να κρατήσεις αυτό που λέμε «ένα επίπεδο». Χρειάζεται και η σαχλαμάρα και ο γραφικός ακροατής και ο καυγάς και όλα. Αλλά να μπορείς να το χειριστείς σωστά και να το κρατήσεις σε σημείο να μην κουράσει.

Κι επειδή όλες οι μέρες δεν είναι ίδιες, κάποιες φορές, σχεδόν σαν ψυχοθεραπεία, τελειώνεις μια εκπομπή κι έχεις ξεχάσει τι σε «έτρωγε» και τι σε απασχολούσε. Έχουμε κι εμείς τα δικά μας προφανώς, αλλά δεν πρέπει να τα αφήνουμε να μας επηρεάζουν σε εκείνο το δίωρο, τρίωρο. Ο άλλος σε ακούει (και) για να ξεφύγει. Κι όχι για να του φορτώσεις και τα δικά σου.

Ο Τάκης Φωτίου κάνει ραδιόφωνο από τα 17 του και πιο συγκεκριμένα από το 1988 από το Jeronimo Groovy. Μόλις έκλεισε ο σταθμός συνέχισε για 2 χρόνια στα FM. Πλέον είναι είναι μαζί με τον Άγγελο Νταντάλια στο eurofansradio.com, το παγκόσμιο ραδιόφωνο των φίλων του διαγωνισμού της Eurovision.

Τι άνθρωποι καλούν συνήθως στις νυχτερινές εκπομπές λόγου;
Στις νυχτερινές εκπομπές καλούν άνθρωποι που τους αρέσει να έχουν άποψη, χιούμορ  και θέλουν να την εκφράσουν δημόσια. Αν ο Jeronimo υπήρχε στις μέρες μας θα άκουγες όλους τους Youtubers και Tiktokers να βάζουν την δική τους πινελιά. Λείπει ένα ραδιόφωνο απλής επικοινωνίας με κοινωνικό περιεχόμενο, μια ζωντανή παρέα δηλαδή που θα ένωνε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τη μαγεία του ραδιοφώνου.

Υπάρχει κάποια ιστορία που να σου έχει μείνει;
Έχω πολλές ιστορίες να πω. Έχω περιγράψει αρκετές φορές το πώς αποτρέψαμε (όλοι οι ακροατές μαζί ) μια πιθανή αυτοκτονία (μια πολύ δύσκολη στιγμή που ευτυχώς πήγε καλά) αλλά οι περισσότερες στιγμές είχαν πολύ γέλιο αγάπη και μια συνεχόμενη αίσθηση ότι πάντα υπάρχει ένας φίλος να σε ακούσει όταν τον χρειάζεσαι.

Έχεις βρεθεί ποτέ με κάποιον από τους ακροατές;
Φυσικά! Μα ήμουν ένα με τους ακροατές. Μαζί μιλάγαμε, μαζί χορεύαμε στα groovy party μας, πηγαίναμε σινεμά, οργανώναμε βόλτες στην Αθήνα. Είμαι τόσο ευγνώμων για την αγάπη που ακόμα λαμβάνω μετά από τόσα χρόνια που για μένα είναι το μεγαλύτερο κέρδος από τη ραδιοφωνική μου πορεία.

Κάποια δυσκολία που έχει η συγκεκριμένη δουλειά;
Το πιο δύσκολο κομμάτι είναι να διαχειριστείς καταστάσεις βαθιά τραυματικές που χρήζουν ψυχολογικής υποστήριξης. Εκεί τελειώνει το κομμάτι του ραδιοφωνικού παραγωγού και δίνεται η σκυτάλη στους ανθρώπους που γνωρίζουν πώς να χειριστούν έναν άνθρωπο που φωνάζει ''βοήθεια'' στον αέρα ενός σταθμού. Θεωρώ απαραίτητο να υπάρχει ένας ψυχολόγος σε μία ραδιοφωνική παρέα. Ακόμα όμως και αν δεν υπάρχει, πρέπει να προτείνεται από τον παρουσιαστή με θάρρος και τόλμη στον ακροατή το να επισκεφθεί έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Τα τονίζω αυτά γιατί πλέον ζούμε σε πολύ δύσκολους καιρούς με τη μοναξιά και την κατάθλιψη να έχει καταφέρει να μπει σε πάρα πολλά σπίτια. Μακάρι σύντομα οι παρέες που χάρισαν στα ερτζιανά το χιούμορ, την όμορφη κουβέντα ,την συντροφικότητα και το «σταθερό αυτί που πάντα ακούει» να εμφανιστούν ξανά και να χαρίσουν και πάλι το χαμόγελο που μας λείπει.

Ο/η/το Sam Albatros Θεωρεί Σχεδόν Προσβλητικό τον Όρο «Διαφορετικότητα»

Φωτογραφίες Club Kids των 90's, από την Ξεχασμένη Rave Σκηνή

Την Αστρολογία μου Μέσα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.