Μπορεί ο Ύπνος να Γίνει Πολιτική Πράξη;

To θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Πώς είναι να κοιμάσαι κάτω από τον έναστρο ουρανό; Να τεντώνεσαι στο γρασίδι και να νιώθεις τη γη από κάτω σου; Να κλείνεις τα μάτια σου και να ακούς το ήσυχο βουητό της κυκλοφορίας ή το τιτίβισμα ενός σπουργιτιού;

Δεν έχω ιδέα.

Η ελευθερία να αναπαύεσαι ή να κοιμάσαι σε δημόσιο χώρο είναι κάτι που οι γυναίκες στην Ινδία δεν απολαμβάνουν - δεν τεμπελιάζουμε δημοσίως. Όχι επειδή είναι παράνομο, αλλά γιατί είμαστε ευάλωτες όπου κι αν πάμε. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια αυτό είναι εντονότερο, όπως πιο ενισχυμένο είναι και το ποσοστό των βιασμών και της σεξουαλικής παρενόχλησης στο δρόμο.

Αυτό το Σαββατοκύριακο, μικρές ομάδες γυναικών σε όλη τη χώρα και το γειτονικό Πακιστάν, θα καταπολεμήσουν τον φόβο και την ευαισθησία τους και θα πάνε σε τοπικό πάρκο για να κάνουν απλά σιέστα. Θα έχουν μαζί τους ένα στρωματάκι, ένα μπουκάλι νερό, ίσως κι ένα σνακ ή ένα βιβλίο για να διαβάσουν. Έπειτα θα πάρουν έναν υπνάκο. Ή θα προσπαθήσουν να το κάνουν.

Μια πρωτοβουλία της Blank Noise Project, μιας εξολοκλήρου εθελοντικής οργάνωσης που κάνει καμπάνια κατά της παρενόχλησης στον δρόμο, αυτή η φαινομενικά διακριτική διαδήλωση διαμαρτυρίας λέγεται «Meet to Sleep» και ζητάει από τους πολίτες να ενωθούν και να διεκδικήσουν εκ νέου τους δημόσιους χώρους. Να ξανακάνουν τις πόλεις ασφαλέστερες. Άρχισε το 2003 από την Jasmeen Patheja, στο πλαίσιο του πρότζεκτ αποφοίτησής της. Η Blank Noise, μέσα από τα προγράμματά της, τις εκδηλώσεις και τις καμπάνιες της κινητοποιεί «ήρωες δράσης» της πόλης και έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην κλιμάκωση της συζήτησης γύρω από την παρενόχληση στον δρόμο, στην Ινδία. Η οργάνωση φιλοξενεί τις εκδηλώσεις Meet to Sleep σε όλη την Ινδία από τον Νοέμβριο του 2014.

«Το Meet To Sleep έχει στόχο να χτίσει μια συζήτηση που να βασίζεται στην εμπιστοσύνη», λέει η Patheja. «Η αντιμετώπιση της σεξουαλικής βίας είναι αυτό που κάνουμε στο Blank Noise και πρέπει να αναρωτηθούμε πώς αυτός ο φόβος, αυτές οι προειδοποιητικά καμπανάκια που κουβαλάμε μέσα μας, μας αλλάζουν».

Η Vira Mistry, 24 ετών, θυμάται την πρώτη της εκδήλωση Meet To Sleep. «Ήμουν ξαπλωμένη και δεν μπορούσα να κοιμηθώ», λέει. «Συνειδητοποίησα ότι υπήρχε ένας υποσυνείδητος φόβος στην τόση έκθεση και ένιωθα ευάλωτη. Αναρωτιέσαι ποιοι σε κοιτάνε, τι σκέφτονται, εάν σε φωτογραφίζουν. Όταν έχεις συνηθίσει τόσο πολύ να περπατάς και οι άνδρες να σε κοιτούν επίμονα όλα τη μέρα, είναι δύσκολο να απαλλαχθείς από το άγχος να βρίσκεσαι σε δημόσιο χώρο».

Η Mistry συμμετείχε σε μια εκδήλωση που έγινε στο πάρκο Cubbon Park στη Bangalore, έναν μεγάλο χώρο πρασίνου στην πόλη. Μέχρι τώρα έχει πάρει μέρος σε τρεις εκδηλώσεις, η κάθε μία εκ των οποίων την έκανε να νιώθει προοδευτικά πιο άνετα. «Δεν είχα πάει στο Cubbon Park για διάστημα περίπου 15 ετών όταν πήγα στο πρώτο Meet To Sleep. Πήγαινα εκεί όταν ήμουν παιδί και κάναμε πάρτι γενεθλίων, αλλά μεγαλώνοντας οι φίλες μου και εγώ αστειευόμασταν για το γεγονός ότι είχε γεμίσει με άνδρες που αυνανίζονταν - και είναι αλήθεια σε μεγάλο βαθμό. Αυτό ήταν αρκετό για να μας κρατήσει μακριά».

Η Vijji Chari, 40 ετών, πήρε την κόρη της μαζί στο Meet to Sleep. «Ήμουν πολύ αγχωμένη» παραδέχεται, «γιατί είχα πάρει μαζί μου την 10χρονη κόρη μου, ήμουν ανήσυχη μήπως και προσελκύσουμε ανεπιθύμητη προσοχή. Ανησυχούσα για πιθανά πειράγματα ή σχόλια».

«Κάθε φορά που άκουγα ένα θόρυβο, άνοιγα τα μάτια μου για να δω τι ήταν», λέει η Mistry.

Οπότε, τι συνέβη όταν έστρωσαν τα στρωματάκια, διάλεξαν τα παγκάκια και έκλεισαν τα μάτια; Μερικές γυναίκες βρήκαν ένα ήσυχο σημείο και χαλάρωσαν κάτω από ένα δέντρο. Άλλες κοιμήθηκαν κατά μικρές ομάδες γύρω-γύρω στο πάρκο.

«Θυμάμαι μια ομάδα νεαρών ανδρών που μας κοιτούσε περίεργα, σαν να ήμασταν θέαμα» θυμάται η καλλιτέχνις Satya Gummuluri, 41 ετών. «Περπάτησαν γύρω μας και έπειτα κάθισαν κάτω από ένα κοντινό δέντρο. Κάποια στιγμή, εμφανίστηκε ένας φύλακας ασφαλείας και άρχισε να μας ρωτάει διάφορα. Ήθελε να φύγουμε και δοκίμασε να μας πει δικαιολογίες, όπως "δεν είναι ασφαλές για σας" και "θα σας κλέψουν τα πράγματα". Ωστόσο, κανείς δεν κουνήθηκε».

Ένα φαινομενικά αθώο γεγονός σαν αυτό απαιτεί επίσης στρατηγικό σχεδιασμό στο ντύσιμο. «Αφού ήξερα ότι θα κοιμόμουν, φόρεσα πιο άνετα ρούχα και πήρα μαζί μου ένα σεντόνι. Ένιωσα πολύ ευάλωτη να κοιμηθώ στην ύπαιθρο χωρίς να σκεπαστώ με σεντόνι», λέει η Chari. Η Mistry, από την πλευρά της, άρχισε να νιώθει πιο ασφαλής με το πέρασμα των χρόνων. «Φορούσα ένα πουλόβερ όταν πήγαινα στη βραδιά MTS - ένιωθα πιο άνετα να κοιμηθώ μ' αυτό. Πολλοί άνθρωποι φέρνουν κουβέρτες επίσης - σου δίνει μια αίσθηση ασφάλειας· εγώ δεν το έχω κάνει ποτέ. Στην τελευταία μου MTS, φόρεσα μια αμάνικη λευκή μπλούζα, που ήταν σχεδόν πάνω από τον αφαλό και παντελόνι».

«Αυτές οι παρεμβάσεις είναι ειρηνικές και θετικές συλλογικές δράσεις», λέει η Patheja. «Ναι, καταλαμβάνουμε έναν χώρο, αλλά δεν είναι μια αντιδραστική διαδικασία. Πρόκειται για μια συζήτηση με τον εαυτό μας όσο και με τον χώρο και τους ανθρώπους γύρω μας».

Η αναγνώριση του δικαιώματος των γυναικών σε ασφαλείς δημόσιους χώρους δεν είναι κάτι που οι περισσότεροι από εμάς σκεφτόμαστε ενστικτωδώς. Όταν στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής σου, σού αρνούνται τη χαρά που προσφέρει η αίσθηση της άσκοπης περιπλάνησης σε πάρκα ή σε γωνιές του δρόμου, δεν έχεις ιδέα τι σημαίνει αυτή η ελευθερία. «Ως παιδί, ποτέ δεν αμφισβήτησα τις απαγορεύσεις για "άσκοπη περιπλάνηση" και ούτε ποτέ σκέφτηκα ότι ήταν κάτι σημαντικό. Αλλά έχοντας βιώσει κάτι διαφορετικό στα ταξίδια μου στο εξωτερικό, άρχισε να μου λείπει όταν επέστρεφα πίσω στην πατρίδα. Ήταν πιο σημαντικό για μένα να συμμετέχω σ' αυτό με την κόρη μου -ώστε να γνωρίζει πως είχε πρόσβαση σε ασφαλείς δημόσιους χώρους- καθώς ήταν δικαίωμά της να απολαύσει την αίσθηση της ελευθερίας και της εγκατάλειψης που εγώ ποτέ δεν ένιωσα στην ηλικία της», λέει η Chari.

Η Gummuluri σήμερα ζει στη Γερμανία, όπου οι δημόσιοι χώροι είναι πιο προσβάσιμοι και φιλόξενοι. «Όταν επιστρέφω στην Ινδία και μετακινούμαι με τις δημόσιες μεταφορές, για παράδειγμα, παίρνει χρόνο μέχρι να προσαρμοστώ ξανά στο γεγονός ότι οι χώροι στην Ινδία δεν είναι απαραιτήτως το ίδιο προσιτοί και πως θα πρέπει να είμαι σε εγρήγορση. Μου υπενθυμίζει επίσης την καθημερινότητα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην Ινδία. Πρέπει να πω ότι μετά το γεγονός στην Bangalore, το Meet to Sleep ήταν κάτι σαν καμπανάκι αφύπνισης».

«Οι άνδρες μπορεί να στέκονται εκεί και να μην αμφισβητηθούν ποτέ, αλλά για τις γυναίκες είναι πάντα άβολα. Η MTS θέτει υπό αμφισβήτηση τις αντιλήψεις μας για το ποιος χώρος είναι "κοινόχρηστος" και γιατί μια συγκεκριμένη ομάδα έχει μεγαλύτερο προνόμιο από άλλες στους δημόσιους χώρους. Απαιτεί επίσης να αποκαταστήσουμε την έννοια του τι είναι κοινόχρηστο στην χώρα μας», λέει η Mistry.

Όνειρα γλυκά.

Περισσότερα από το VICE

Τα Δώρα που Στέλνουν Διάφοροι Ανώνυμοι Άνδρες σε Ένα Δημοφιλές Camgirl

Τι Oδηγεί Κάποιους Nέους Άνδρες στον Βιασμό Κοριτσιών;

Οι Επαναστάτριες της Τέχνης της Δεκαετίας του '70