Τι Πήγε Λάθος με τα Εναέρια Μέσα σε Αττική και Εύβοια

Στη συνέντευξη Τύπου το μεσημέρι της Τρίτης, ο Νίκος Χαρδαλιάς μίλησε αναλυτικά για τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης στην κρίση των πυρκαγιών που βρίσκεται σε εξέλιξη. Από τα συνολικά 67 πυροσβεστικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, όπως είπε, τα 6-7 είναι καθηλωμένα λόγω συντήρησης. Μένουν 60, εκ των οποίων τα 20 είναι σε περιφερειακές βάσεις ανά την Ελλάδα, επομένως υπάρχουν 40 που μπορούσαν να επιχειρήσουν στα μεγάλα μέτωπα της Αττικής και της Εύβοιας. «Δεν πετούν και τα 40 μαζί, πετούν σχεδόν τα μισά και τα υπόλοιπα ανεφοδιάζονται για να μπορούν να πετάξουν μετά, για να έχουμε συνέχεια στις ρίψεις. Ουσιαστικά, τα 20 από αυτά είναι στον αέρα», είπε ο Χαρδαλιάς.

Η βασική κριτική που δέχεται η ηγεσία του Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν είναι ο αριθμός, αλλά η διαχείριση των εναέριων μέσων. Δύο διαφορετικές πηγές της Πυροσβεστικής είπαν στο VICE ότι υπήρξε πιθανότατα καθυστερημένη αντίδραση στο ξεκίνημα της φωτιάς στη Βαρυμπόμπη, καθώς πυροσβεστικά αεροσκάφη και ελικόπτερα βρίσκονταν στο στρατιωτικό αεροδρόμιο στο Τατόι, δηλαδή σε απόσταση αναπνοής από την πρώτη εστία.

Την ίδια στιγμή, κάτοικοι στην Εύβοια κατήγγειλαν επανειλημμένα ότι δόθηκε προτεραιότητα στη φωτιά της Βαρυμπόμπης, με αποτέλεσμα να μην δουν εναέριο μέσο στο δικό τους μέτωπο, ειδικά τα πρώτα 24ωρα. Ο Χαρδαλιάς στη συνέντευξη Τύπου έδειξε μια φωτογραφία και εξήγησε ότι το τεράστιο πέπλο καπνού δεν επιτρέπει την εναέρια προσβολή των εστιών. «Τα εναέρια μέσα χρειάζονται τρεις προϋποθέσεις - πώς θα προσεγγίσουν, πώς θα ρίξουν, πώς θα φύγουν. Αν δεν πληρείται έστω μία από αυτές τις προϋποθέσεις δεν είναι εφικτή η πραγματοποίηση των ρίψεων», είπε.

Πηγές της Πυροσβεστικής ανέφεραν ότι τα πράγματα θα εξελίσσονταν εντελώς διαφορετικά στην Εύβοια, αν δεν υπήρχε η αναζωπύρωση της Πέμπτης στη Βαρυμπόμπη. Αυτό μπορεί να εκληφθεί ως έμμεση επιβεβαίωση ότι δόθηκε προτεραιότητα στην Αττική.

VICE Video: Τρία Χρόνια Μάτι

Στη διάθεση των ελληνικών Αρχών βρίσκεται φέτος ο αριθμός-ρεκόρ συνολικά 74 εναέριων μέσων, με συνολικό κόστος εγκατάστασης 49.149.200 ευρώ. Τα 31 είναι μισθωμένα και το μεγαλύτερο μέρος αυτών, συνολικά 20 ελικόπτερα, έχουν εκμισθωθεί μέσω ειδικών διαγωνισμών της Υπηρεσίας NSPA του ΝΑΤΟ.

Πρόκειται για οκτώ βαρέως τύπου και 12 μεσαίου τύπου ελικόπτερα δασοπυρόσβεσης. Στη σχετική απόφαση του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που έχει αναρτηθεί στη Διαύγεια, σημειώνεται ότι το συνολικό κόστος της εκμίσθωσης ανέρχεται στα 35,4 εκατ. ευρώ, ωστόσο δεν αναφέρεται το είδος των ελικοπτέρων και κυρίως οι εταιρείες στις οποίες ανήκουν.

Το ίδιο κάνει και η NSPA. «Οι ανάδοχοί μας συνδράμουν στις επιχειρήσεις πυρόσβεσης υπό τις οδηγίες του ελληνικού Πυροσβεστικού Σώματος. Έχουν ήδη καταγράψει σημαντικό χρόνο πτήσεων, που ξεπερνά ως σήμερα τις 1.200 ώρες πτήσης», δήλωσε την Κυριακή ο Lorenzo Lozano, αξιωματούχος της NSPA. Στην ίδια ανακοίνωση δεν κατονομάζονται οι «ανάδοχοι» των πυροσβεστικών υπηρεσιών προς την Ελλάδα.

Η εκμίσθωση πυροσβεστικών εναέριων μέσων μέσω των διαγωνισμών του NSPA δεν είναι καινούρια διαδικασία. Συμβαίνει από το 2011, οπότε η Ελληνική Αστυνομία και το Πυροσβεστικό Σώμα εξασφάλισαν την τεχνική και εφοδιαστική υποστήριξη των εναέριων μέσων τους μέσω της συγκεκριμένης Υπηρεσίας του NATO. Σε γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που είδε το VICE, σημειώνεται ότι «ο εκάστοτε φορέας του κράτους - μέλους διατηρεί το δικαίωμα να μην αποδεχθεί την οικονομική προσφορά του προτεινόμενου από την NSPA υποψηφίου αναδόχου, σε περίπτωση που την κρίνει μη συμφέρουσα».

Από τις συμβάσεις για τη μίσθωση εναέριων μέσων μετά το 2011 που υπάρχουν στη Διαύγεια, δεν προκύπτει ότι το Ελληνικό Δημόσιο έκρινε κάποια από την πρόταση της ΝSPA ως ασύμφορη. Επιπλέον, στα ίδια δημόσια έγγραφα οι υπουργικές αποφάσεις με τις λεπτομέρειες των συμβάσεων - πέραν των οικονομικών μεγεθών - χαρακτηρίζουν ως απόρρητες.

Από την έρευνα του VICE προκύπτει ότι το 2011 ήταν μάλλον κομβικό για την εκμίσθωση εναέριων πυροσβεστικών μέσων στην Ελλάδα. Εκείνη τη χρονιά υπογράφηκε σύμβαση ύψους 4.016.000 ευρώ με αυστριακή εταιρεία για την εκμίσθωση δύο ελικοπτέρων βαρέως τύπου MI-26. Στην πράξη, ήταν η επέκταση της σύμβασης με την ίδια εταιρεία, έναν χρόνο νωρίτερα.

Τα δύο συγκεκριμένα ελικόπτερα δεν ήταν άγνωστα στους ανώτερους αξιωματικούς της Πυροσβεστικής. Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές, ήταν μεταξύ των εναέριων μέσων που είχε εκμισθώσει η ίδια εταιρεία στο ελληνικό Δημόσιο τέσσερα χρόνια νωρίτερα, το 2007. Μόνο που τότε είχαν παραμείνει καθηλωμένα στο έδαφος, λόγω κακής συντήρησης και τραγελαφικών επιχειρημάτων.

Το Δημόσιο επέβαλε ποινική ρήτρα ύψους 1,42 εκατ. ευρώ στην εταιρεία. Οι Αυστριακοί προσέφυγαν στα ελληνικά διοικητικά δικαστήρια, που έκριναν αμετάκλητα την υπόθεση υπέρ του Δημοσίου μόλις το 2019. Πιο απλά, νοικιάσαμε για δεύτερη φορά πυροσβεστικά ελικόπτερα, τα οποία είχαν παραμείνει «άκαπνα» και για τα οποία εκκρεμούσε δικαστική διαμάχη.

Σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού του Πυροσβεστικού Σώματος, τα ελικόπτερα θα εκμισθώνονταν για 90 μέρες της αντιπυρικής περιόδου. Στο τμήμα της σύμβασης που αφορά τις υποχρεώσεις της εταιρείας, σημειώνεται ο χρόνος επιχειρησιακής διαθεσιμότητας (από την ανατολή και ως 30 λεπτά μετά τη δύση του ήλιου) κι επίσης ότι τα ελικόπτερα θα βρίσκονταν στον αέρα το πολύ 20 λεπτά μετά το πρώτο σήμα του συντονιστικού κέντρου της Πυροσβεστικής.

Η αυστριακή εταιρεία έκανε την καλύτερη προσφορά και υπέγραψε σύμβαση 7,8 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τη σύμβαση, εάν κάποιο εναέριο μέσο δεν ήταν διαθέσιμο όταν υπήρχε ανάγκη, θα επιβάλλονταν πρόστιμα (ποινικές ρήτρες), εκτός αν αυτό συνέβαινε λόγω υπαιτιότηταας του Πυροσβεστικού Σώματος, λόγω ανωτέρας βίας ή σε περιπτώσεις απρογραμμάτιστης συντήρησης, δηλαδή βλάβης που δεν μπορούσε να προβλεφθεί.

Εντέλει, ένα από τα ελικόπτερα έμεινε καθηλωμένο για περίπου 160 ώρες – τα υπόλοιπα τρία για λιγότερες ώρες, εξαιτίας μικρών βλαβών. Ήταν νηολογημένο στον Αερομεταφορέα FGUAP του Υπουργείου Εκτάκτων Αναγκών της Ρωσίας και είχε τοποθετηθεί στο Ηράκλειο της Κρήτης.

Ειδικά για το πρώτο ελικόπτερο, η εταιρεία υποστήριξε ότι οι καθηλώσεις του οφείλονταν σε λόγους ανωτέρας βίας και συγκεκριμένα στη σκόνη από τα έργα που πραγματοποιούσε εκείνο το διάστημα η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου. «Τα έργα γίνονταν κοντά στη θέση στάθμευσης του ελικοπτέρου, επομένως αυτό δεν μπορούσε να απογειωθεί», ήταν το βασικό επιχείρημα, το οποίο απορρίφθηκε.

Ακολουθήστε τον Κώστα Κουκουμάκα στο Twitter.

Η Κυρία Βάσω Αφηγείται πώς Είναι να Είσαι Μητέρα Ενός Τρανς Κοριτσιού στην Ελλάδα

Αυτός ο Οπαδός Έγινε Meme ως το Πρόσωπο της Απογοήτευσης

Οι «Ανατριχίλες» Είναι η Horror Σειρά Βιβλίων που Μεγάλωσε Εκατομμύρια Millennials

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.