Βγάζω Χιλιάδες Ευρώ Αντιγράφοντας Διάσημα Έργα Τέχνης

Οι περισσότεροι δυσκολευόμαστε να ζωγραφίσουμε ακόμη κι ένα δέντρο που να μοιάζει πραγματικό. Υπάρχουν, όμως, καλλιτέχνες όπως η Andréa Dlouha που μπορούν να αναπαράγουν όχι μόνο την πραγματικότητα – αντιγράφουν τα έργα άλλων, με ακρίβεια χιλιοστού. Στο ατελιέ της, στο Παρίσι, αντιγράφει πιστά έργα των πιο διάσημων ζωγράφων όλων των εποχών, όπως του Picasso, του Van Gogh και του Renoir. Μάλιστα της αναθέτουν τα αντίγραφα οικογενειακών πορτρέτων για τις επόμενες γενιές.

«Δεν έχω αγαπημένη περίοδο», λέει η Dlouha. «Αλλάζει ανάλογα με την εποχή και το τι ζητάει ο κόσμος. Σε κάθε εποχή υπάρχουν υπέροχα πράγματα». Η Dlouha μοιάζει να είναι από άλλη εποχή, με το ραδιόφωνό της μόνιμα σε σταθμό με κλασική μουσική και τους τοίχους του ατελιέ της γεμάτους πίνακες. Παρόλο που είναι από τους τελευταίους καλλιτέχνες αντιγράφων ή ρεπροντιξιόν στη Γαλλία, με πελάτες από όλο τον κόσμο, φαίνεται ξαφνιασμένη που ενδιαφέρθηκα για τη δουλειά της.

Τον 19ο αιώνα, η ρεπροντιξιόν είχαν μεγάλη ζήτηση. Αλλά η έλευση της νέας τεχνολογίας σήμαινε ότι οι τυπωμένες αντιγραφές διάσημων έργων τέχνης έγιναν προσιτές και mainstream, αποδυναμώνοντας τον κάποτε επικερδή τομέα.

Το μυστικό της επιτυχίας της Dlouha είναι ο συνδυασμός ταλέντου και σχολαστικότητας: οι πίνακές της δεν είναι μόνο ακριβώς σαν τους πρωτότυπους στην όψη αλλά επίσης χρησιμοποιεί τις ίδιες ιστορικές τεχνικές για να τους φτιάξει. Ζωγραφίζει κυρίως με χρωστικές που δημιουργούνται όπως παλιά. «Αυτό είναι λάδι του 16ου αιώνα», εξηγεί και βγάζει ένα βαζάκι από το ράφι. «Πρέπει να το βάλεις στη φωτιά για δυο ώρες πριν το χρησιμοποιήσεις».

Στο παρελθόν οι ζωγράφοι είχαν μόνο πέντε βασικά χρώματα, τα οποία αναμείγνυαν για να φτιάξουν τις παλέτες τους. «Έτσι οι πίνακές τους ήταν αρμονικοί και όχι πολύ ζωηροί», λέει η Dlouha. Εκείνη την εποχή η ρεπροντιξιόν θεωρούνταν μορφή τέχνης και περνούσε από τον δάσκαλο στον μαθητευόμενο. «Το εργαστήριο κάθε δασκάλου είχε τα μυστικά του», λέει η Dlouha. «Κάποιος χρειαζόταν κατά μέσο όρο 13 χρόνια για να γίνει καλλιτέχνης ρεπροντιξιόν».

Η Dlouha προσεγγίζει τους πίνακές της σαν να είναι πρόβλημα μαθηματικών. «Είναι σαν να φτιάχνεις κέικ χωρίς συνταγή», λέει. Εμπνέεται από μελέτες αποκατάστασης τέχνης και επίσης δοκιμάζει να δει αν μπορεί να κάνει τους πίνακες από κοντά, διότι τα χρώματα είναι πάντα ελαφρώς διαφορετικά στις αφίσες ή στα βιβλία.

Η δουλειά ενός τέτοιου καλλιτέχνη δεν πρέπει να συγχέεται με την πλαστογραφία. Πρώτον, για να γίνει ένα νόμιμο αντίγραφο ενός πρωτότυπου έργου, το έργο πρέπει να είναι copyright. Στη Γαλλία ένας πίνακας θεωρείται άνευ δικαιωμάτων όταν έχουν περάσει 70 χρόνια από τον θάνατο του τελευταίου επιζώντος δημιουργού. Επιπλέον δεν μπορείς να το αναπαράγεις στο αρχικό μέγεθος, πρέπει να μαρκάρεις το αντίγραφο στο πίσω μέρος και τέλος, απαγορεύεται να μιμηθείς την υπογραφή του ζωγράφου.

Τα γαλλικά μουσεία δέχονται τους καλλιτέχνες ριπροντιξιόν. Πρέπει να ζητήσεις την άδεια για να ζωγραφίσεις απευθείας από έναν πίνακα, αλλά συνήθως θα την πάρεις αν πηγαίνεις καθημερινές που δεν έχει τόσους επισκέπτες, σύμφωνα με την Dlouha. Έχει μάλιστα ταξιδέψει στο εξωτερικό για να δει κάποιον πίνακα από κοντά, πιο πρόσφατα στη Γερμανία για να δει έναν Brueghel. «Είναι εσωτερική διαδικασία. Κάθομαι λίγο, φεύγω, ξαναπηγαίνω». 

Παρόλο που σήμερα έχει πάθος με την κλίση της, η Dlouha δεν ονειρευόταν πάντα να γίνει καλλιτέχνιδα. Ήταν βιολόγος και είχε δουλέψει χρόνια στη φαρμακοβιομηχανία, αλλά η δουλειά της δεν την ενέπνεε. Κάποια στιγμή αποφάσισε να ζωγραφίσει έναν πίνακα για το σπίτι της – το πρώτο της αντίγραφο, που όπως λέει δεν ήταν πολύ καλό. «Η στιγμή της αλήθεια ήταν όταν απολύθηκα. Είχα οικονομικά προβλήματα και τότε αποφάσισα να αδράξω τη μέρα και τα κατάφερα».

Η Dlouha άφησε τα πάντα πίσω της και άνοιξε ένα εργαστήρι. Δεν είχε επίσημη εκπαίδευση και έμαθα στην πράξη. Της πήρε 20 χρόνια να τελειοποιήσει την τεχνική της και να το κάνει επάγγελμα. Στην αρχή η απόφασή της ανησυχούσε τους δικούς της. «Μου έλεγαν “Γιατί να κάνεις όλο αυτόν τον κόπο; Κοστίζει 30 ευρώ να αγοράσεις ένα αντίγραφο από το Ίντερνετ”», λέει. «Αυτό είναι σαν να συγκρίνεις μια πλαστική σακούλα με μια τσάντα Hermes».

Οι πελάτες της όμως πρέπει να κάνουν υπομονή γιατί συνήθως της παίρνει έναν χρόνο να τελειώσει έναν πίνακα. Η αμοιβή της συνάδει με τον χρόνο και τις απαιτήσεις του έργου, ξεκινάει από 1500 για έναν μικρό πίνακα και φτάνει σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ, ανάλογα τη δυσκολία και το μέγεθος. Φυσικά, η Dlouha δεν μπορεί να κάνει οποιοδήποτε μέγεθος – πρέπει να χωράνε να περάσουν από την πόρτα του ατελιέ της.

Η Dlouha έχει και μαθητές – που γενικά είτε είναι νέοι ζωγράφοι οι φοιτητές που σπουδάζουν αποκατάσταση έργων τέχνης. Τη μέρα που συναντηθήκαμε είχε μόλις τελειώσει το μάθημα. Καθώς έφευγαν οι μαθητές της είδα τον θαυμασμό στα μάτια τους.

Όταν τη ρώτησα αν την πείραζε που ήταν τόσο καλή ζωγράφος, αλλά έκανε μόνο αντίγραφα, η Dlouha απάντησε ότι αυτή η ερώτηση απηχεί μια πανάρχαιη διαφωνία στον κόσμο της τέχνης. Κάποιοι θεωρούν τους καλλιτέχνες ρεπροντιξιόν απλώς ως τεχνίτες και άλλοι τους θεωρούν καλλιτέχνες. 

H Dlouha θεωρεί ότι δεν έχει χρόνο να αφιερώσει σε δικούς της πίνακες, καθώς της αναθέτουν διαρκώς έργα. Άλλωστε, «ως καλλιτέχνιδα ρεπροντιξιόν έχεις το βάρος 500 ετών κλασικής ζωγραφικής στους ώμους σου», λέει. «Μερικές φορές είναι δύσκολο να απελευθερωθείς από αυτό».

Παρόλα αυτά η Dlouha είναι ικανοποιημένη με τη δουλειά της. «Δεν είναι δημιουργική τέχνη παρόλα αυτά πρέπει και πάλι να επανεφεύρεις τον εαυτό σου σε κάθε αντίγραφο», λέει. Και βγάζει καλά χρήματα από την τέχνη της. «Η ωραιοποιημένη ιδέα του φτωχού καλλιτέχνη ποτέ δεν μου φαινόταν ρομαντική», λέει.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE France.

Περισσότερα από το VICE

Τουρίστες Απαντούν αν θα Πήγαιναν στο Άμστερνταμ σε Περίπτωση που Απαγόρευε το Χόρτο

Khay Be: Το “Pyro” Album, η Ζωή στην Αγγλία και το West Coast Rap

Φωτογραφίες Ανθρώπων που Ζουν Δίπλα στα Μεγαλύτερα Εργοστάσια Ενέργειας της Ευρώπη

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.