Πώς Είναι να σε Σημαδεύουν με Καλάσνικοφ: Ιστορίες Ελλήνων Γιατρών Χωρίς Σύνορα

Το VICE Greece δίνει βήμα σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άτομα, με τη δημιουργία της στήλης «Ρισπέκτ», στην οποία κάθε Δευτέρα δημοσιεύονται προσωπικές ιστορίες, άρθρα άποψης, φωτογραφίες, ρεπορτάζ ή άλλες υποθέσεις που ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία. Στόχος μας είναι να ενημερώσουμε το κοινό και να ανοίξουμε διάλογο για ζητήματα με τα οποία καταπιάνονται και αξίζουν την προσοχή όλων.

Το συγκεκριμένο άρθρο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, υπογράφει η Κυριακή Μαργαρίτη, Press officer της οργάνωσης.

Ο Βασίλης, η Μάνια και ο Νικόλας εργάζονται χρόνια στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Μετρούν πολλές αποστολές και εκατοντάδες εμπειρίες από δύσκολες συνθήκες. Έχουν βρεθεί σε εμπόλεμες ζώνες, σε περιοχές που έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές, σε χώρες που μαστίζονται από επιδημίες, σε περιβάλλοντα που δεν ήταν ασφαλή. Νότιο Σουδάν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Κολομβία. Τρεις διαφορετικές χώρες, παρόμοιες εμπειρίες: Πώς νιώθεις όταν σε σημαδεύουν με το καλάσνικοφ; Πώς καταφέρνεις τελικά να κάνεις τον απέναντί σου να κατεβάσει το όπλο του; Τρεις Έλληνες Γιατροί Χωρίς Σύνορα μοιράζονται τη δική τους ιστορία.

Βρισκόμαστε σε ένα κονβόι δύο τζιπ Land Cruiser και κινούμαστε παράλληλα στον Λευκό Νείλο, σε έδαφος που ελέγχεται από τους αντάρτες της περιοχής των Σίλουκ. Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχουμε προγράμματα, τόσο στην περιοχή που ελέγχεται από την κυβέρνηση όσο και στην περιοχή που ελέγχεται από τους αντάρτες. Αποφασίζουμε λοιπόν να κινηθούμε νότια στο ποτάμι από την πόλη Κόντοκ, όπου έχουμε μια κλινική και είναι το προπύργιο των ανταρτών, ώστε να εντοπίσουμε έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων που μετακινήθηκε βίαια από τα χωριά του, ως αποτέλεσμα των επιθέσεων που έκανε ο κυβερνητικός στρατός κυνηγώντας τις ανταρτοομάδες.

Ενώ βρισκόμαστε κοντά στον προσφυγικό καταυλισμό Αμπουρότς, που ελέγχεται από τον κυβερνητικό στρατό, μας σταματάει ένα αυτοσχέδιο μπλόκο των ανταρτών με προτεταμένα καλάσνικοφ. Σταματάμε τα οχήματα και μας ζητάνε να κατέβει όλη η ομάδα. Δύο ντόπιοι οδηγοί και ένας μεταφραστής, μαζί με έναν Ισπανό νοσηλευτή και εμένα ως συντονιστή πεδίου, κατεβαίνουμε με ήρεμες και αργές κινήσεις. Έχουμε συνηθίσει τους ένοπλους άντρες και τα πολλά μπλόκα στο δρόμο, αν και σε αυτή την περίπτωση η ομάδα αποτελείται κυρίως από παιδιά 14 με 16 ετών που δείχνουν ιδιαίτερα φοβισμένα και αγχωμένα. Αφήνουμε τη βασική επικοινωνία στον έμπειρο μεταφραστή μας και τους οδηγούς μας, ενώ ο Ισπανός συνάδελφος και εγώ ανταλλάσσουμε υπομονετικά ματιές περιμένοντας να ηρεμήσει η ατμόσφαιρα.

Ξαφνικά εμφανίζεται πίσω από τους θάμνους ένας άοπλος νεαρός, ο οποίος έμοιαζε γύρω στα 20 και φάνηκε να είναι ο ανώτερος της ομάδας που μας σταμάτησε. Αρχίζει να μιλάει στην τοπική διάλεκτο προς τους άντρες του και το τοπικό μας προσωπικό, ενώ καταλήγει να απευθύνεται προς εμένα, με λίγα βασικά αγγλικά, λέγοντάς μου "Sorry, sorry. You go. Thank you. You help mother. Thank you, thank you".

Ανακουφιστήκαμε, χαμογελάσαμε, κάναμε μια ζεστή χειραψία μαζί του και ανεβήκαμε στα τζιπ μας για να συνεχίσουμε το ταξίδι μας. Μέσα στο τζιπ ο μεταφραστής μάς εξήγησε ότι όταν ο νέος άντρας είδε τη σημαία μας στα αυτοκίνητά και τα γιλέκα μας με το λογότυπο Γιατρών Χωρίς Σύνορα έτρεξε να μας ευχαριστήσει, διότι πριν λίγες εβδομάδες η μητέρα του είχε νοσηλευτεί σε μια κλινική μας δωρεάν και της είχαμε σώσει τη ζωή. Εκείνη τη στιγμή δεν μπορούσε να μας ευχαριστήσει διότι ανήκει στους αντάρτες και είναι συνεχώς κρυμμένος, αλλά αυτή ήταν η ευκαιρία του.

Μια μικρή ομάδα από την αποστολή έχουμε παραμείνει στα γραφεία του νοσοκομείου. Ήταν πάλι σήμερα μια δύσκολη ημέρα. Έχει πια νυχτώσει, πρέπει να επιστρέψουμε στο σπίτι όπου μένουμε όλοι μαζί. Δεν πρέπει να καθυστερούμε πολύ, διότι τη νύχτα οι διαδρομές δεν είναι ασφαλείς.

Το αυτοκίνητο της οργάνωσης φεύγει για άλλο ένα δρομολόγιο μεταξύ νοσοκομείου και σπιτιού. Θα κάνει πιθανότατα και άλλα τέτοια δρομολόγια στη διάρκεια της νύχτας για να μεταφέρει τον χειρουργό με τον αναισθησιολόγο και τον νοσηλευτή όταν φθάνουν στο νοσοκομείο έκτακτα περιστατικά τραυματιών.

Στη διάρκεια της διαδρομής επικρατεί σιωπή, ανάμεσα στα έξι άτομα της ομάδας. Σκληρές παραστάσεις, δύσκολα συναισθήματα, κούραση, ένταση και διάφορες σκέψεις μπερδεύονται στον νου του καθένα μας και ξετυλίγονται σε μια διαδρομή «έρημου τοπίου», άδειων δρόμων με σποραδικές μικρές παρέες ένοπλων, πιτσιρικάδων, έμπορων η εργαζόμενων για την φύλαξη της λαϊκής αγοράς, μικροπωλητών της νύχτας, ανάμεσα σε σκουπίδια, αποκαΐδια, υπολείμματα της πρωινής δραστηριότητας. Μετά τη δύση του ηλίου παραμένουν ελάχιστοι άνθρωποι εκτός σπιτιού και μεγαλώνει ο φόβος, ο κίνδυνος, η βία.

Μπλόκο. Πάλι ένα μπλόκο ελέγχου στον δρόμο. Μέσα στο σκοτάδι είναι δυσδιάκριτο αν αυτά τα άτομα είναι στρατιωτικοί, παραστρατιωτικοί η μέλη κάποιας άλλης ένοπλης ομάδας. Παραμερίζουν τα αυτοκίνητα, βγάζουν έξω τους επιβάτες, ανοίγουν τα πορτ-μπαγκαζ. Όταν φτάνει η σειρά του αυτοκίνητου μας, χαιρετάνε με ένα νεύμα κεφαλής και κοιτάζουν με τους φακούς μέσα από τα τζάμια. Κοντοστέκονται στιγμιαία ώστε να επιβεβαιώσουν ότι όλοι είμαστε μέλη της οργάνωσης. Η χαρακτηριστική ένδειξη είναι το γιλέκο που φοράμε. Μας κάνουν αμέσως νεύμα να φύγουμε. Παραμένουμε σιωπηλοί, ήρεμοι, ανταλλάσσοντας μεταξύ μας ένα βλέμμα εξοικείωσης και ανακούφισης λόγω της αίσθησης αποδοχής της οργάνωσης μας.

Αυτό το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται κάθε φορά, ακριβώς το ίδιο, σε διαφορετικές χώρες και ηπείρους. Στην Κολομβία, στο Κονγκό, στο Μπουρούντι, στην Ανατολική Ουκρανία, στη Νιγηρία.

O ψηλός διοικητής των ανταρτών μιας ακριτικής περιοχής της Νότιας Κολομβίας, με «σκανάρει» από πάνω μέχρι κάτω, ενώ του μιλάω. «Σίγουρα πρόκειται για θέμα εμπιστοσύνης», σκέφτομαι και συνεχίζω να διαπραγματεύομαι την είσοδο του ψυχολόγου μας στα μέρη εκείνα όπου η βία άφησε το τραύμα της.

Η ματιά του καρφώνεται στο κόκκινο ανθρωπάκι του λογότυπού μας. Σταματάει να γυροφέρνει το περίστροφο από το αριστερό στο δεξί χέρι μπροστά στο πρόσωπό μου, πράγμα που μου προκαλούσε νευρικότητα.

«Αυτό το ανθρωπάκι στο γιλέκο το θυμάμαι», μου λέει. «Εσείς είστε εδώ πολύ καιρό τώρα, έτσι δεν είναι;». Γνέφω καταφατικά, εξηγώντας του ότι οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν μια συνεχή παρουσία και παρέχουν ιατρική φροντίδα ποιότητας.

Με διακόπτει ξαφνικά. «Ξέρω», λέει, «εσείς είστε που περιθάλπετε τους πάντες, σας θυμάμαι» και δείχνει επίμονα το γιλέκο μου. «Μέδικος Σιν Φροντέρας», διαβάζει στο πίσω μέρος του γιλέκου - Γιατροί Χωρίς Σύνορα, στα ισπανικά. Είναι πλέον πιο ήρεμος. «Να φέρεις τον ψυχολόγο», μου λέει κοφτά, «κανένας δεν θα σας ενοχλήσει».

* O Βασίλης Στραβαρίδης έχει εργαστεί σε πολλές αποστολές με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ως συντονιστής πεδίου. Σήμερα είναι γενικός διευθυντής του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης. Η Μάνια Βιδαλάκη είναι ψυχολόγος και έχει κάνει επτά αποστολές με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Ο Νικόλας Παπαχρυσοστόμου είναι επικεφαλής αποστολών σε επείγουσες παρεμβάσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε αποστολή στη Μοζαμβίκη.

Περισσότερα από το VICE

Η Εβελίνα Παπούλια Μιλά για τον Θεό, την Παρενόχληση και τα Όνειρά της

Εξαπατήσαμε Έναν Απατεώνα που Εξαπατούσε Πρόσφυγες για 270 Ευρώ

Φωτογραφίες που Δείχνουν την Ανοιχτή Προσέγγιση των Millennial στο Σεξ