Ο Παύλος Νάνος, γνωστός ανάμεσα στους συμμαθητές του ως «το παιδί με τα πυροτεχνήματα», πλέον είναι ένας από τους πιο διάσημους πυροτέχνες σε ολόκληρο τον κόσμο και αυτές τις μέρες ετοιμάζεται να ρίξει στον ουρανό περίπου 10.000 πυροτεχνήματα, για να υποδεχτεί το νέο έτος.Ο Παύλος μεγάλωσε ανάμεσα σε εκρήξεις, έμαθε να λέει «μπουμ», προτού ακόμη μιλήσει, ενώ ο προπάππος του Δημήτριος Μπουμπουλής, δισέγγονος της ατρόμητης Μπουμπουλίνας, ήταν εκείνος που έφερε τα πυροτεχνήματα στην Ελλάδα το 1920, με σκοπό να αναπαραστήσει τη βύθιση της τούρκικης ναυαρχίδας στις Σπέτσες, καθιερώνοντας με τον τρόπο αυτόν το έθιμο της Αρμάτας. Η κληρονομιά αυτή είχε ως αποτέλεσμα ο ίδιος να πηγαίνει συχνά στο σχολείο με καμένα μαλλιά και βλέφαρα, να μην φοβάται τις εκρήξεις στον ουρανό και να πιστεύει ότι αυτές οι φλεγόμενες τελείες που κάνουν τόσο τρομερό θόρυβο δεν μπορεί παρά να κρύβουν μια σειρά από μαγικές ιδιότητες. Σήμερα, είναι ανάμεσα στους πιο διάσημους σκηνοθέτες και παραγωγούς πυροτεχνικών παραστάσεων παγκοσμίως και φτιάχνει μερικά από τα καλύτερα πυροτεχνήματα στον κόσμο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Έχει κερδίσει εννέα παγκόσμια βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς πυροτεχνημάτων και έχει παρουσιάσει πυροτεχνικές χορογραφίες και επιδείξεις σε Κίνα, Καναδά, ΗΠΑ, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Τσεχία, Ισπανία, Βέλγιο και Βουλγαρία. Μερικές από τις πιο μεγάλες εκδηλώσεις στις οποίες έχει συμμετάσχει ήταν οι τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η Eurovision του 2006, ο τελικός του Champions League του 2007, οι Special Olympics του 2011, καθώς και το διεθνές φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής Tomorrowland στην Αμβέρσα.Εγώ που φοβάμαι ενστικτωδώς οποιονδήποτε κρότο και όποτε όλοι κοιτάζουν ψηλά με δέος τα πυροτεχνήματα φροντίζω να βρίσκομαι σε κάποιο εσωτερικό χώρο ελπίζοντας να μην πέσει ο ουρανός στα κεφάλια των θαρραλέων, συνάντησα τον Παύλο μια μέρα που δεν έπαιζε με εκρηκτικά. Μιλώντας μαζί του προσπάθησα να καταλάβω γιατί τα πυροτεχνήματα ακόμη μας ενθουσιάζουν, γιατί κάποιοι τα φοβόμαστε και αν στα αλήθεια μπορούν να μας προστατεύσουν από τα κακά πνεύματα.
VICE: Ξεκίνησες να ασχολείσαι με τα πυροτεχνήματα από πολύ μικρός. Πώς προέκυψε αυτό; Τι εντύπωση έκανε στα άλλα παιδιά στο σχολείο; Πότε αποφάσισες ότι αυτή είναι η δουλειά που ήθελες να κάνεις;
Παύλος Νάνος: Η παιδική μου ηλικία ήταν συνυφασμένη με ουράνιες εκρήξεις, αφού μεγάλωσα σε οικογένεια πυροτεχνών, με γνώση κληρονομημένη από προπάππου σε παππού και από παππού σε πατέρα. Η οικογένεια, λοιπόν, μετάγγισε αυτήν την τεχνική του πυρός που δεν διδάσκεται σε καμία σχολή και κανένα πανεπιστήμιο στην υφήλιο. Στους συμμαθητές η ιδιότητα μου γινόταν αμέσως αντιληπτή από τη στιγμή που εμφανιζόμουν, από το Γυμνάσιο ακόμη, με καμένο μαλλί ή αποτεφρωμένα ματοτσίνορα, οπότε έγινα γνωστός ως «το παιδί με τα πυροτεχνήματα».
Παύλος Νάνος: Η παιδική μου ηλικία ήταν συνυφασμένη με ουράνιες εκρήξεις, αφού μεγάλωσα σε οικογένεια πυροτεχνών, με γνώση κληρονομημένη από προπάππου σε παππού και από παππού σε πατέρα. Η οικογένεια, λοιπόν, μετάγγισε αυτήν την τεχνική του πυρός που δεν διδάσκεται σε καμία σχολή και κανένα πανεπιστήμιο στην υφήλιο. Στους συμμαθητές η ιδιότητα μου γινόταν αμέσως αντιληπτή από τη στιγμή που εμφανιζόμουν, από το Γυμνάσιο ακόμη, με καμένο μαλλί ή αποτεφρωμένα ματοτσίνορα, οπότε έγινα γνωστός ως «το παιδί με τα πυροτεχνήματα».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μεγαλώνοντας, στο Λύκειο, ο ρόλος μου στη δουλειά από εκτελεστικός -το κάψιμο δηλαδή των πυροτεχνημάτων- έγινε και σχεδιαστικός, περιορισμένος τότε στην απλή ανάμειξη χρωμάτων. Τότε ήταν που ανακάλυψα μια άλλη πτυχή στην έως τότε εργασία μου. Ήταν αυτή η γοητεία του δημιουργικού κομματιού που με τράβηξε προς την κατεύθυνσή τους. Δεν ήμουν, βέβαια, σίγουρος για την επιλογή μου έως το τρίτο έτος του Πολυτεχνείου, όπου έπρεπε να επιλέξω μεταξύ της μεγάλης μου αγάπης, του μαγικού κόσμου των θεωρητικών μαθηματικών και την πυροτεχνική, οι οποίες ανέκαθεν συγκρούονταν μέσα μου σαν απωστικές δυνάμεις. Εν τέλει, η εικαστική ιδιότητα των πυροτεχνικών παραστάσεων επικράτησε των νοητικών συνθέσεων των μαθηματικών. Μέσα από το επάγγελμα αυτό ανοίχτηκε ένας δρόμος με πολλές ευκαιρίες και δυνατότητες. Ένα νέο μέσο αποτύπωσης εικόνων και έκφραση συναισθημάτων σε ένα μαζικό κοινό με καμβά τον ουρανό και μάλιστα σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας άλλαξε ριζικά τον τρόπο εργασίας μου, αλλά και τα αποτελέσματα. Στην αρχή, τα πυροτεχνήματα αποτελούσαν επικίνδυνες ύλες, πολλές φορές με απρόβλεπτη συμπεριφορά. Τη δεκαετία του ’90, δεν ήταν σπάνιο τα πυροτεχνήματα που ρίχναμε στον ουρανό να επιστρέφουν στο έδαφος και να σκάνε δίπλα μας, θέτοντας σε κίνδυνο τη σωματική μας ακεραιότητα. Πλέον, τα σύγχρονα υλικά και τα ηλεκτρονικά μέσα για τον χειρισμό τους τα κάνουν απόλυτα ακριβή και ασφαλή, σε τέτοιο βαθμό που μπορούμε να σχηματίσουμε γράμματα στον ουρανό και πυροτεχνικές χορογραφίες, με μηδενικό κίνδυνο.
Είναι τόσο επικίνδυνο όσο φανταζόμαστε;Πρέπει να αγαπάς αυτό που κάνεις και να σέβεσαι την επικινδυνότητά του.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας άλλαξε ριζικά τον τρόπο εργασίας μου, αλλά και τα αποτελέσματα. Στην αρχή, τα πυροτεχνήματα αποτελούσαν επικίνδυνες ύλες, πολλές φορές με απρόβλεπτη συμπεριφορά. Τη δεκαετία του ’90, δεν ήταν σπάνιο τα πυροτεχνήματα που ρίχναμε στον ουρανό να επιστρέφουν στο έδαφος και να σκάνε δίπλα μας, θέτοντας σε κίνδυνο τη σωματική μας ακεραιότητα. Πλέον, τα σύγχρονα υλικά και τα ηλεκτρονικά μέσα για τον χειρισμό τους τα κάνουν απόλυτα ακριβή και ασφαλή, σε τέτοιο βαθμό που μπορούμε να σχηματίσουμε γράμματα στον ουρανό και πυροτεχνικές χορογραφίες, με μηδενικό κίνδυνο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι σου λένε συνήθως, όταν λες ότι ασχολείσαι επαγγελματικά με τα πυροτεχνήματα; Ποια η πιο περίεργη αντίδραση που είχες;
Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν καν ότι υπάρχει τέτοιο επάγγελμα - πολλοί μου λένε ότι δεν είχαν σκεφτεί ποτέ ότι πίσω από τα θεάματα αυτά κρύβεται κάποιος ειδικός, πόσο μάλλον ότι πολλές οικογένειες βιοπορίζονται από αυτήν τη δραστηριότητα. Η πιο αξιομνημόνευτη αντίδραση, ήταν όταν με ρώτησε κάποιος τι νόημα έχει το επάγγελμά μου, το οποίο είναι θέμα μεγάλης συζήτησης, αφού η ανθρώπινη αναγκαιότητα το ώθησε να αναβιώνει από τον 7ο μ.Χ. αιώνα μέχρι σήμερα, καθώς και το γεγονός ότι ο παππούς μου το εξασκούσε ακόμη και μέσα στον πόλεμο του ’40 – όλο αυτό αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται για κάτι άνευ ουσίας.
Ένας μεγάλος πυροτέχνης κάποτε είπε ότι για να γίνεις πυροτέχνης πρέπει να συνδυάζεις πέντε χαρακτηριστικά: το ταλέντο ενός καλλιτέχνη, το χέρι ενός γλύπτη, την καρδιά ενός ποιητή, το μάτι ενός ζωγράφου και το θάρρος ενός πολεμιστή. Εγώ πιστεύω πως πρέπει να αγαπάς αυτό που κάνεις και να σέβεσαι την επικινδυνότητά του. Η λέξη «πυροτέχνης» δεν υπάρχει σε λεξικό, αφού είναι μια ιδιότητα με μόλις έναν αιώνα ιστορία στην Ελλάδα, αλλά αποτυπώνει επακριβώς την έννοια του επαγγέλματός μου.
Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν καν ότι υπάρχει τέτοιο επάγγελμα - πολλοί μου λένε ότι δεν είχαν σκεφτεί ποτέ ότι πίσω από τα θεάματα αυτά κρύβεται κάποιος ειδικός, πόσο μάλλον ότι πολλές οικογένειες βιοπορίζονται από αυτήν τη δραστηριότητα. Η πιο αξιομνημόνευτη αντίδραση, ήταν όταν με ρώτησε κάποιος τι νόημα έχει το επάγγελμά μου, το οποίο είναι θέμα μεγάλης συζήτησης, αφού η ανθρώπινη αναγκαιότητα το ώθησε να αναβιώνει από τον 7ο μ.Χ. αιώνα μέχρι σήμερα, καθώς και το γεγονός ότι ο παππούς μου το εξασκούσε ακόμη και μέσα στον πόλεμο του ’40 – όλο αυτό αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται για κάτι άνευ ουσίας.
Πώς γίνεται κανείς πυροτέχνης; Αυτή η λέξη υπάρχει;Ένα τραγικό περιστατικό που θυμάμαι, είναι όταν ένας νιόπαντρος άνδρας πήρε τηλέφωνο κλαίγοντας και ζήτησε να ρίξουμε πυροτεχνήματα στην κηδεία της συζύγου του.
Ένας μεγάλος πυροτέχνης κάποτε είπε ότι για να γίνεις πυροτέχνης πρέπει να συνδυάζεις πέντε χαρακτηριστικά: το ταλέντο ενός καλλιτέχνη, το χέρι ενός γλύπτη, την καρδιά ενός ποιητή, το μάτι ενός ζωγράφου και το θάρρος ενός πολεμιστή. Εγώ πιστεύω πως πρέπει να αγαπάς αυτό που κάνεις και να σέβεσαι την επικινδυνότητά του. Η λέξη «πυροτέχνης» δεν υπάρχει σε λεξικό, αφού είναι μια ιδιότητα με μόλις έναν αιώνα ιστορία στην Ελλάδα, αλλά αποτυπώνει επακριβώς την έννοια του επαγγέλματός μου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Κάποιο περίεργο περιστατικό που σου έχει μείνει;
Ένα τραγικό περιστατικό που θυμάμαι, είναι όταν ένας νιόπαντρος άνδρας πήρε τηλέφωνο κλαίγοντας και ζήτησε να ρίξουμε πυροτεχνήματα στην κηδεία της συζύγου του: Το νιόπαντρο ζευγάρι είχε πάρει όρκο πως εάν ένας από τους δύο πάθει κάτι, ο άλλος θα καταπολεμούσε τη θλίψη του και το θλιβερό γεγονός, θα το μετέτρεπε σε εορταστικό για την έως τότε κοινή ζωή τους. Αυτά ήταν και τα πρώτα πυροτεχνήματα σε κηδεία.
[VICE Video] Θυσίες Ζώων, Έκσταση και Χορός στα Φωτιά στη Βόρεια Ελλάδα
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Μας προστατεύουν αλήθεια από τα κακά πνεύματα;
Η χρήση των πυροτεχνημάτων, σύμφωνα με την κινέζικη παράδοση, εξυπηρετούσε στην εκδίωξη των κακών πνευμάτων και των συμφορών. Ακόμη και σήμερα, χρησιμοποιούνται εθιμικά στους κινέζικους γάμους, για να φέρουν τύχη στο νιόπαντρο ζευγάρι. Ας μην ξεχνάμε ότι σήμερα με εναέριους κρότους προλαμβάνονται ακραία καιρικά φαινόμενα σε αεροδρόμια ή μεγάλα φεστιβάλ, κάτι που εξηγεί εν μέρει πώς μπορεί να προέκυψε αυτού του είδους η αντίληψη και να ενσωματώθηκε στην κινέζικη παράδοση.
Ένα τραγικό περιστατικό που θυμάμαι, είναι όταν ένας νιόπαντρος άνδρας πήρε τηλέφωνο κλαίγοντας και ζήτησε να ρίξουμε πυροτεχνήματα στην κηδεία της συζύγου του: Το νιόπαντρο ζευγάρι είχε πάρει όρκο πως εάν ένας από τους δύο πάθει κάτι, ο άλλος θα καταπολεμούσε τη θλίψη του και το θλιβερό γεγονός, θα το μετέτρεπε σε εορταστικό για την έως τότε κοινή ζωή τους. Αυτά ήταν και τα πρώτα πυροτεχνήματα σε κηδεία.
[VICE Video] Θυσίες Ζώων, Έκσταση και Χορός στα Φωτιά στη Βόρεια Ελλάδα
Μας προστατεύουν αλήθεια από τα κακά πνεύματα;
Η χρήση των πυροτεχνημάτων, σύμφωνα με την κινέζικη παράδοση, εξυπηρετούσε στην εκδίωξη των κακών πνευμάτων και των συμφορών. Ακόμη και σήμερα, χρησιμοποιούνται εθιμικά στους κινέζικους γάμους, για να φέρουν τύχη στο νιόπαντρο ζευγάρι. Ας μην ξεχνάμε ότι σήμερα με εναέριους κρότους προλαμβάνονται ακραία καιρικά φαινόμενα σε αεροδρόμια ή μεγάλα φεστιβάλ, κάτι που εξηγεί εν μέρει πώς μπορεί να προέκυψε αυτού του είδους η αντίληψη και να ενσωματώθηκε στην κινέζικη παράδοση.
Ποια η σχέση του πυροτεχνήματος με τη θρησκεία;
Στον δυτικό κόσμο, τα πυροτεχνήματα αρχικά εξυπηρετούσαν θρησκευτικούς σκοπούς. Οι απαστράπτουσες ουράνιες εκρήξεις γίνονταν αντιληπτές ως απόκοσμο φαινόμενο και αντιμετωπίζονταν με φόβο και δέος από τους πιστούς, συμβάλλοντας στη δημιουργία πνεύματος θρησκευτικής κατάνυξης στις τελετές. Υπάρχουν μαρτυρίες πως το 1377 στο Παλάτι των Επισκόπων της Βιτσέντσα χρησιμοποιήθηκαν σπινθηροβόλες επιγραφές με σχήμα περιστεριών, ώστε να αναπαραστήσουν το Άγιο Πνεύμα.
Στον δυτικό κόσμο, τα πυροτεχνήματα αρχικά εξυπηρετούσαν θρησκευτικούς σκοπούς. Οι απαστράπτουσες ουράνιες εκρήξεις γίνονταν αντιληπτές ως απόκοσμο φαινόμενο και αντιμετωπίζονταν με φόβο και δέος από τους πιστούς, συμβάλλοντας στη δημιουργία πνεύματος θρησκευτικής κατάνυξης στις τελετές. Υπάρχουν μαρτυρίες πως το 1377 στο Παλάτι των Επισκόπων της Βιτσέντσα χρησιμοποιήθηκαν σπινθηροβόλες επιγραφές με σχήμα περιστεριών, ώστε να αναπαραστήσουν το Άγιο Πνεύμα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Γιατί μας αρέσουν τα πυροτεχνήματα;Σήμερα, όλες οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, τα μεγάλα μουσικά φεστιβάλ, οι εθνικές επέτειοι, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και οι θρησκευτικές εορτές συνοδεύονται με ρίψεις πυροτεχνημάτων.
Tα πυροτεχνήματα είναι ουράνιες εκρήξεις που διαταράσσουν τη ροή της καθημερινότητας και εξυψώνουν το βλέμμα. Ως μέσο ψυχαγωγίας, η δυναμική και εφήμερη φύση του αφήνει πίσω του το στοιχείο της έκπληξης. Η μαγική του ιδιότητα είναι να προκαλεί ένα ξάφνιασμα και μια στιγμιαία ανάταση. Νομίζω πως έχει να κάνει με το ότι το αντιλαμβανόμαστε ως κάτι το υπερβατικό, ανεξήγητο, μαγικό. Παράλληλα, έρχεται από ένα ψηλότερο σημείο, από τον ουρανό, σαν να γεννιέται από το πουθενά και αυτό μας εκπλήσσει. Έπειτα εξαφανίζεται, οπότε δεν έχουμε χρόνο να το επεξεργαστούμε και να το κατανοήσουμε. Οπότε, μένει η εντύπωση.
Γιατί κάποιοι τα φοβούνται;
Η λάμψη και ο κρότος του πυροτεχνήματος ερμηνεύεται από το ανθρώπινο ένστικτο ως κάτι το επικίνδυνο, το αφύσικο, κάτι που πρέπει να φέρει τον οργανισμό μας σε κατάσταση άμυνας και επιφυλακής. Ο εκρηκτικός του χαρακτήρας επιδρά στο διαισθητικό μας σύστημα ως «αποστροφή ζημιάς».Πιστεύεις ότι η σχέση μας με τα πυροτεχνήματα θα συνεχιστεί και στο μέλλον;
Η έως τώρα ιστορία των πυροτεχνημάτων, η σύνδεση τους με τον πολιτισμό και τα λαϊκά έθιμα, προοιωνίζει μια μακρά μελλοντική πορεία. Σήμερα, όλες οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, τα μεγάλα μουσικά φεστιβάλ, οι εθνικές επέτειοι, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και οι θρησκευτικές εορτές συνοδεύονται με ρίψεις πυροτεχνημάτων. Στις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων, στην 4η Ιουλίου στις ΗΠΑ, στο Ορθόδοξο Πάσχα, στην Πρωτοχρονιά και στις μεγάλες συναυλίες πλημμυρίζουν οι ουρανοί με πυροτεχνικά θεάματα, των οποίων την εκρηκτική ιδιότητα κανένα τεχνολογικό μέσο μελλοντικά δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει, κατά την άποψή μου.
Η λάμψη και ο κρότος του πυροτεχνήματος ερμηνεύεται από το ανθρώπινο ένστικτο ως κάτι το επικίνδυνο, το αφύσικο, κάτι που πρέπει να φέρει τον οργανισμό μας σε κατάσταση άμυνας και επιφυλακής. Ο εκρηκτικός του χαρακτήρας επιδρά στο διαισθητικό μας σύστημα ως «αποστροφή ζημιάς».Πιστεύεις ότι η σχέση μας με τα πυροτεχνήματα θα συνεχιστεί και στο μέλλον;
Η έως τώρα ιστορία των πυροτεχνημάτων, η σύνδεση τους με τον πολιτισμό και τα λαϊκά έθιμα, προοιωνίζει μια μακρά μελλοντική πορεία. Σήμερα, όλες οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, τα μεγάλα μουσικά φεστιβάλ, οι εθνικές επέτειοι, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και οι θρησκευτικές εορτές συνοδεύονται με ρίψεις πυροτεχνημάτων. Στις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων, στην 4η Ιουλίου στις ΗΠΑ, στο Ορθόδοξο Πάσχα, στην Πρωτοχρονιά και στις μεγάλες συναυλίες πλημμυρίζουν οι ουρανοί με πυροτεχνικά θεάματα, των οποίων την εκρηκτική ιδιότητα κανένα τεχνολογικό μέσο μελλοντικά δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει, κατά την άποψή μου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ