Χιλιάδες Αρχαία Κτίσματα "Κρύβονται" Μέσα στον Αμαζόνιο, Σύμφωνα με Μελέτη

Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι 10.000 ως 24.000 αρχαιολογικοί χώροι που δημιουργήθηκαν από αυτόχθονες πληθυσμούς της προκολομβιανής περιοχής βρίσκονται κρυμμένοι στα δάση της Λεκάνης του Αμαζονίου, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Tα αρχαία οικοδομήματα που είναι ήδη γνωστά στον Αμαζόνιο αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό τμήμα του υπολογιζόμενου συνόλου, πράγμα που υποδηλώνει ότι το 91 έως 96 τα εκατό των οικοδομημάτων του Προκολομβιανού Αμαζονίου παραμένουν ανεξερεύνητα. Τα συμπεράσματα της μελέτης ρίχνουν νέο φως στο περίπλοκο και συναρπαστικό παρελθόν των αυτόχθονων πληθυσμών του Αμαζονίου και ενισχύουν τo θέμα που αφορά τα εδαφικά δικαιώματα των Ιθαγενών στην περιοχή σήμερα.

Αυτόχθονες πληθυσμοί κατοικούν στην Αμαζονία, ένα τεράστιο οικοσύστημα τροπικού δάσους που εκτείνεται σε 4.1 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, για περισσότερα από 12.000 χρόνια. Μες στις χιλιετίες, αυτές οι κοινωνίες έκαναν εκτεταμένα χωματουργικά έργα όπως δρόμους, οικισμούς και κατασκευές τελετουργικού χαρακτήρα. Επίσης, τροποποίησαν σημαντικά τα τοπικά οικοσυστήματα με πρακτικές δασικής διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένης της εξημέρωσης φυτών που είναι χρήσιμα για τον άνθρωπο.

Τώρα, επιστήμονες με επικεφαλής τον Vinicius Peripato, ερευνητή στο Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικής Έρευνας της Βραζιλίας, αναφέρουν την ανακάλυψη 24 άγνωστων οικοδομημάτων -συμπεριλαμβανομένων οχυρών χωριών, πόλεων και τελετουργικών μεγαλίθων τοποθετημένων κυκλικά- που εντοπίστηκαν σε όλη την Αμαζονία με τεχνική τηλεπισκόπησης που ονομάζεται LiDAR.

Ο Peripato και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν αυτό το δείγμα οικοδομημάτων που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, και καλύπτουν μόνο το 0,08 τοις εκατό της Αμαζονίας, για να τρέξουν εξελιγμένα μοντέλα της κατανομής και της ποσότητας αρχαιολογικών χώρων μεγάλης κλίμακας σε αυτήν την τεράστια λεκάνη. Η προσέγγιση της ομάδας έδειξε ότι «μεταξύ 10.272 και 23.648 οικοδομήματα απομένουν να ανακαλυφθούν και ότι τα περισσότερα θα βρεθούν στο νοτιοδυτικό» Αμαζόνιο, μια ανακάλυψη που «ανοίγει ευκαιρίες για καλύτερη κατανόηση του μεγέθους της ανθρώπινης επιρροής στην Αμαζονία και την τρέχουσα κατάστασή της», σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science.

«Κατά τη διάρκεια της προκολομβιανής εποχής, στην Αμαζονία υπήρχαν πολυπληθείς και περίπλοκες κοινωνίες σε όλη αυτή την τεράστια δασική της έκταση», ανέφεραν στη μελέτη ο Peripato και οι συνεργάτες του. «Αυτές οι αρχαίες αυτόχθονες κοινωνίες είχαν βαθιά γνώση της χωματουργίας, της δυναμικής των ποταμών, του εμπλουτισμού του εδάφους και της οικολογίας των φυτών και των ζώων, γεγονός που τους επέτρεψε να δημιουργήσουν περιβάλλοντα που ήταν πιο παραγωγικά για τον άνθρωπο».

«Με χωματουργικές τεχνικές, οι αυτόχθονες πληθυσμοί δημιούργησαν μια μεγάλη ποικιλία έργων (τάφρους, γεωγλυφικά, λίμνες και πηγάδια), κυρίως μεταξύ 1500 και 500 έτη πριν, με κοινωνικές, τελετουργικές και αμυντικές λειτουργίες», πρόσθεσε η ομάδα. «Γύρω από αυτά τα οικοδομήματα, διαχειρίζονταν επίσης εκατοντάδες είδη δέντρων, μερικά από τα οποία έχουν ενδείξεις εξημέρωσης και προκάλεσαν μακροχρόνιες αλλαγές στη σύνθεση των δασών. Η κλίμακα και η ένταση αυτού του μετασχηματισμού του τοπίου παραμένουν άγνωστες, εν μέρει επειδή δεν υπήρξε ποτέ πλήρης απογραφή προκολομβιανών τοποθεσιών σε όλη τη λεκάνη».

Δεδομένων των λιγοστών πληροφοριών για αυτές τις αρχαίες κοινωνίες, ο Peripato και οι συνάδελφοί του προσπάθησαν να βρουν τον κατά προσέγγιση αριθμό των χωματουργικών εργασιών του Αμαζονίου που παραμένουν άγνωστοι. Αυτές οι τοποθεσίες βρίσκονται συχνά σε απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές και μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν από αέρος λόγω του πυκνού φυλλώματος των δασών.

Το LiDAR, το οποίο σημαίνει Ανίχνευση και Εύρος φωτός, είναι μια τεχνική που περιλαμβάνει τη ρίψη λέιζερ στο έδαφος από αερομεταφερόμενες συσκευές και τη χαρτογράφηση τοπίων μετρώντας το χρόνο που απαιτείται για τους ανακλώμενους παλμούς να αναπηδήσουν ξανά στον ουρανό. Αυτή η προσέγγιση έχει φέρει επανάσταση στην εικόνα μας για τους αρχαιολογικούς χώρους σε όλο τον κόσμο, αποκαλύπτοντας ανθρωπογενή οικοδομήματα που έχουν ξεφύγει από άλλες μεθόδους ανίχνευσης.

Ο Peripato και οι συνεργάτες του μπόρεσαν να εντοπίσουν δύο ντουζίνες προηγουμένως άγνωστα οικοδομήματα σε μια έρευνα του LiDAR που κάλυψε τοποθεσίες σε όλη την Αμαζονία. Για να κατανοήσει καλύτερα τη συνολική ποσότητα των άγνωστων οικοδομημάτων του Αμαζονίου, η ομάδα συνδύασε στη συνέχεια τις νέες τοποθεσίες με έναν ολοκληρωμένο κατάλογο γνωστών αρχαιολογικών χώρων «για να μοντελοποιήσει περιοχές όπου ενδέχεται να υπάρχουν ακόμη μη ανιχνευμένα οικοδομήματα κρυμμένα κάτω από απομακρυσμένα δασικά τοπία», σύμφωνα με τη μελέτη.

«Αυτό το μοντέλο πρόβλεψης έδειξε ότι τα οικοδομήματα είναι πιθανώς συγκεντρωμένα στη νοτιοδυτική Αμαζονία και επιβεβαίωσε προηγούμενες μελέτες που βρήκαν ότι αυτή η περιοχή είναι ένα hotspot κοινωνιών που έκαναν τέτοιου είδους εργασίες», είπε η ομάδα, σημειώνοντας ότι η βραζιλιάνικη πολιτεία Acre μπορεί να έχει ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις μη ανακαλυφθέντων οικοδομημάτων.

«Στη νοτιοδυτική Αμαζονία υπάρχει η αρχαιότερη καλλιέργεια και εξημέρωση φυτών, τα παλαιότερα ανθρωπογενή εδάφη, μικρή αστικοποίηση και τώρα περισσότερα οικοδομήματα», πρόσθεσαν οι ερευνητές. «Τα δεδομένα μπορούν να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις προκολομβιανές πρακτικές πριν από τον ερχομό των Ευρωπαίων».

Η νέα μελέτη συνέδεσε επίσης την παρουσία κτισμάτων με την αφθονία ορισμένων φυτών που εξημερωθήκαν από αυτές τις αρχαίες κοινωνίες για χρήση ως τροφή, καταφύγιο, εργαλεία, ακόμη και για τον περιορισμό των καταστροφών. Τα φυτά που καλλιεργήθηκαν κατά προτίμηση κοντά σε οικοδομήματα περιλαμβάνουν δέντρα που παράγουν διάφορους ξηρούς καρπούς, καουτσούκ και τα κακαόδεντρα.

«Η τεράστια έκταση των αρχαιολογικών χώρων και των εκτεταμένων δασών που έχουν τροποποιηθεί από τον άνθρωπο σε όλη την Αμαζονία είναι κρίσιμης σημασίας για την εδραίωση μιας ακριβούς κατανόησης των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ανθρώπινων κοινωνιών, των δασών του Αμαζονίου και του κλίματος της Γης», είπε η ομάδα. Λαμβάνοντας υπόψη την ευρεία έκταση των τοποθεσιών που τροποποιήθηκαν από προκολομβιανές πρακτικές διαχείρισης και καλλιέργειας, η Αμαζονία μπορεί να θεωρηθεί ως ένα αρχαίο κοινωνικό-οικολογικό σύστημα, με μακροπρόθεσμες τακτικές ενάντια στην κλιματική αλλαγή, που μοιάζει περισσότερο με φυσικά δάση παρά με παρθένα οικοσυστήματα.

Για το λόγο αυτό, ο Peripato και οι συνεργάτες του τόνισαν ότι αυτές οι κοινωνίες δίνουν πολλά μαθήματα για σημερινές παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και ο αγώνας για τα δικαιώματα των ιθαγενών. Για χιλιάδες χρόνια, αυτές οι αρχαίες κοινωνίες μπόρεσαν να επιβιώσουν σε αυτή την περιοχή χωρίς να την αφήνουν ευάλωτη στην αποψίλωση των δασών, τις πυρκαγιές και άλλες ανθρωπογενείς πιέσεις που απειλούν σήμερα τα οικοσυστήματά της. Με αυτόν τον τρόπο, δίνουν ένα παράδειγμα επιτυχημένων πρακτικών διατήρησης και προγονικής κληρονομιάς απίστευτα επίκαιρη στην εποχή μας.

«Αυτή η παρακαταθήκη μπορεί να παίξει ρόλο στις σημερινές συζητήσεις γύρω από τα εδαφικά δικαιώματα των ιθαγενών», είπε η ομάδα του Peripato. «Λειτουργεί ως απτή απόδειξη της κατοικίας, του τρόπου ζωής και της σχέσης του με το δάσος. Σήμερα, οι αυτόχθονες λαοί αγωνίζονται να αναγνωριστεί το δικαίωμά τους στη γη που κατοικήθηκε αρχικά από τους προγόνους τους, και για την προστασία των εδαφών, των γλωσσών, των πολιτισμών και της κληρονομιάς τους. Εκτός από την προστασία των ιθαγενών πληθυσμών που παραμένουν εκεί, η θεσμοθέτηση των αυτόχθονων εδαφών συμπράττει με τη διατήρηση των δασών σε περιόδους συζητήσεων για την κλιματική αλλαγή και την αναζήτηση λύσεων που ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις στο κλίμα και προάγουν την ουδετερότητα των εκπομπών άνθρακα».

«Παραδόξως, η αποψίλωση των δασών σήμερα αφαιρεί τα στοιχεία των προκολομβιανών στρατηγικών χρήσης γης που μπορούσαν να μεταμορφώσουν το τοπίο χωρίς να προκαλέσουν αποψίλωση μεγάλης κλίμακας», κατέληξαν οι ερευνητές. «Τα δάση της Αμαζονίας αξίζουν ξεκάθαρα προστασία όχι μόνο για την οικολογική και περιβαλλοντική τους αξία, αλλά και για την υψηλή αρχαιολογική, κοινωνική και βιοπολιτισμική τους αξία, η οποία μπορεί να διδάξει τη σύγχρονη κοινωνία πώς να διαχειρίζεται βιώσιμα τους φυσικούς της πόρους».

Περισσότερα από το VICE

Ζητήσαμε από Σεφ να μας Πουν τι Μαγειρεύουν Όταν Έχουν Hangover

Λίγο Πριν τον Θάνατο οι Άνθρωποι Βιώνουν Νέες Διαστάσεις της Πραγματικότητας

Οι Συνωμοσιολόγοι που Πιστεύουν ότι Όλοι οι Διάσημοι Είναι Τρανς

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.