Για να Καταλάβεις Πότε Πρέπει να Δεις Ψυχίατρο και Πότε Ψυχολόγο

Ρωτήστε τον μέσο άνθρωπο ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός ψυχιάτρου και ενός ψυχολόγου και πιθανότατα θα ακούσετε έναν συνδυασμό εντυπωσιακών αερολογιών – οι περισσότερες εκ των οποίων προέρχονται από δραματικές ιατρικές τηλεοπτικές σειρές και είναι λάθος. Αν δεν είστε ούτε εσείς σίγουροι ποια είναι διαφορά, μην αισθάνεστε άσχημα: «Τα μέσα ενημέρωσης κατά γενικό κανόνα έχουν μπερδέψει τελείως τα πράγματα», λέει η Michelle Newman, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. «Κάθε τηλεοπτική σειρά και ταινία που έχω δει ποτέ δείχνει ότι αν θέλεις να κάνεις ψυχοθεραπεία, πρέπει να πας σε ψυχίατρο», λέει η Newman - και αυτό δεν είναι σωστό.

Καταρχάς, ο ψυχίατρος είναι γιατρός που μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα. «Οι ψυχίατροι φοιτούν για έξι χρόνια στην Ιατρική Σχολή και εκπαιδεύονται όπως όλοι οι γιατροί όλων των κλάδων της ιατρικής», λέει η Katherine Brownlowe, ψυχίατρος στο ιατρικό κέντρο Wexner του Πανεπιστημίου του Οχάιο. «Μόλις αποφοιτήσει από την Ιατρική Σχολή, ένας ψυχίατρος παίρνει συγκεκριμένη ειδίκευση στην ψυχιατρική για πέντε χρόνια, κατά την οποία μαθαίνει την πρακτική της αξιολόγησης των ψυχικών ασθενειών, καθώς και την ιατρική περίθαλψη των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα στην ψυχική τους υγεία».

Ένας ψυχολόγος, από την άλλη πλευρά, είναι κάποιος που έχει σπουδάσει ψυχολογία στο πανεπιστήμιο. «Ένας ψυχολόγος εκπαιδεύεται στο πώς μπορεί να προσφέρει τεκμηριωμένη ψυχοθεραπεία και να διενεργεί ψυχολογικές αξιολογήσεις», λέει η Newman. Ο ειδικός εστιάζει αποκλειστικά στον εντοπισμό και τη θεραπεία των διαταραχών ψυχικής υγείας χρησιμοποιώντας μη ιατρικά μέσα (δηλαδή θεραπεία μέσω ομιλίας και όχι φαρμάκων).

Πολύ συχνά, ο κόσμος συγκρίνει τους ψυχιάτρους και τους ψυχολόγους μιλώντας για Πτυχίο Ιατρικής/Φάρμακα έναντι Πτυχίο Ψυχολογίας/Ψυχοθεραπεία. Αλλά η πραγματικότητα δεν είναι τόσο ξεκάθαρη. Για παράδειγμα, όπως λέει ο Gerard Sanacora, καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Γέιλ, «Υπάρχουν πολλοί ψυχίατροι που ειδικεύονται κυρίως στην ψυχοθεραπεία και δεν συνταγογραφούν τακτικά φάρμακα», προσθέτει.

VICE Video: Εναλλακτικές Θεραπείες στην Ελλάδα - «Ψυχοθεραπεία» με Άλογα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Αν περάσεις λίγο χρόνο μιλώντας με ψυχολόγους και ψυχιάτρους, θα νιώσεις ότι είναι περήφανοι για το επάγγελμά τους και ταυτόχρονα λίγο επικριτικοί (πολύ ήπια) ο ένας με τον άλλο. «Είναι πιο δύσκολο να σε δεχτούν σε πρόγραμμα διδακτορικής διατριβής κλινικής ψυχολογίας από ό,τι είναι να μπεις στην ιατρική σχολή», λέει η Newman που είναι ψυχολόγος.

Εν τω μεταξύ, η Michelle Riba –γιατρός, ψυχίατρος και κλινική καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν- επισημαίνει ότι τόσο οι ψυχολόγοι, όσο και οι ψυχίατροι, εκπαιδεύονται στην παροχή ψυχοθεραπείας. Αλλά ενώ οι ψυχολόγοι επικεντρώνονται στη συμπεριφορά, οι ψυχίατροι επικεντρώνονται σε ολόκληρο το άτομο, λαμβάνοντας υπόψη τη βιολογία, τη νευροχημεία, το ψυχοκοινωνικό ιστορικό και άλλα ιατρικά προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ο ασθενής ή άλλες θεραπείες που μπορεί να ακολουθεί.

Σε ποιον από τους δύο, λοιπόν, πρέπει να πας; «Αν ξέρεις ότι θέλεις ή χρειάζεσαι φάρμακα, πρέπει να πας σε ψυχίατρο», λέει η Newman. «Αν σε ενδιαφέρει η ψυχοθεραπεία, μπορεί να προτιμήσεις έναν ψυχολόγο». Προσθέτει ότι η ψυχοθεραπεία «απαιτεί κίνητρα για αλλαγή και προθυμία να εργαστεί κανείς σκληρά, για να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του». Η φαρμακευτική αγωγή, από την άλλη πλευρά, απαιτεί μικρή προσπάθεια, όμως έχει περισσότερες παρενέργειες. «Επίσης, αν σταματήσεις τη φαρμακευτική αγωγή, τα προβλήματα επανέρχονται», προσθέτει η Newman, «ενώ η ψυχοθεραπεία έχει σκοπό να διδάξει στους ανθρώπους δεξιότητες τις οποίες μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν και μετά τη λήξη της θεραπείας».

Ερωτηθείσα ποιες συνθήκες τείνουν να δικαιολογούν μια επίσκεψη σε έναν ψυχίατρο σε αντίθεση με έναν ψυχολόγο, λέει ότι τα σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η διπολική διαταραχή, η ψύχωση ή η σχιζοφρένεια απαιτούν φάρμακα ως μέρος της θεραπείας. Από την άλλη πλευρά, η κατάθλιψη και το άγχος είναι δύο καταστάσεις που συχνά δεν απαιτούν φάρμακα, για τις οποίες η ψυχοθεραπεία μπορεί να αποβεί πιο επωφελής, λέει.

Αλλά αυτές είναι γενικεύσεις. Η Sanacora επισημαίνει ότι οι περισσότερες ψυχικές ασθένειες θεωρούνται «διαγνώσεις δια της μεθόδου του αποκλεισμού», πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάποιος σίγουρος τρόπος που να μπορεί να καθορίσει αν τα συμπτώματα ενός ατόμου είναι 100% το αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης ψυχικής διαταραχής. «Πολλά από τα ίδια συμπτώματα που βλέπουμε στην κατάθλιψη θα μπορούσαν να έχουν προκληθεί από τον υποθυρεοειδισμό, κάποιους καρκίνους, μολυσματικές διεργασίες ή κάποιες άλλες νευρολογικές διαταραχές», λέει. Κάποιος που εκπαιδεύεται στον εντοπισμό και τη διαφοροποίηση μεταξύ αυτών των υποκείμενων παραγόντων -ένας ψυχίατρος, για παράδειγμα, αλλά και ένας γιατρός ή ένα παθολόγος- μπορεί να είναι καταλληλότερος για κάποιον που προσπαθεί να προσδιορίσει την αιτία ενός προβλήματος, λέει.

Η Brownlowe συμφωνεί. «Όταν ένας ασθενής έχει περίπλοκο ιατρικό ιστορικό, νευρολογικά προβλήματα ή είναι άρρωστος και ενδεχομένως χρειάζεται εντατική θεραπεία, ο ψυχίατρος θα είναι η καλύτερη επιλογή για να ξεκινήσει», λέει. Οι ψυχολόγοι, από την άλλη πλευρά, τείνουν να έχουν μεγαλύτερη κατάρτιση στην αξιολόγηση και τη διάγνωση ασθενειών που είναι αυστηρά ψυχικές ή ψυχολογικές, λέει. «Οι ψυχολόγοι παρέχουν επίσης ψυχοθεραπεία σε ζευγάρια, οικογένειες και κάνουν ομαδικές θεραπείες, στα οποία δεν ειδικεύονται οι ψυχίατροι», προσθέτει.

Για να συνοψίσουμε, ο ψυχίατρος είναι γιατρός που μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα και έχει ευρεία εκπαίδευση στην ιατρική. Ο ψυχολόγος είναι κάτοχος πτυχίου ψυχολογίας, έχει πιο εστιασμένη εκπαίδευση στη διάγνωση διαταραχών ψυχικής υγείας και στη θεραπεία χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Αν δεν είστε ακόμη σίγουροι ποιον πρέπει να δείτε, βρείτε κάποιο κέντρο που φιλοξενεί και τους δύο. «Ψυχίατροι και ψυχολόγοι συνήθως συνεργάζονται και μπορούν επίσης να σε παραπέμψουν ο ένας στον άλλο, ενώ ενσωματώσουν πολλές μεθόδους θεραπείας στη θεραπείας ενός συγκεκριμένου ασθενούς», λέει η Brownlowe. Με άλλα λόγια, όποιον και αν επιλέξεις να δεις, θα καταλήξεις πιθανώς στα σωστά χέρια.

Tο άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Περισσότερα από το VICE

Ο Drake Είναι οι Red Hot Chili Peppers της Ραπ (με την Καλή Έννοια)

Μιλήσαμε με Ανθρώπους από τη Γενιά των «Ψ», που δεν Ντράπηκαν να Ζητήσουν Βοήθεια

Ο Ερρίκος Λίτσης Έχει Κουραστεί Λίγο να Μιλά Μόνο για το «Σπιρτόκουτο»