Για τους «Κοινούς Θνητούς» ο Κόσμος Δεν Αλλάζει Πατώντας το Play

Ήταν Αύγουστος του 2018 όταν άκουσα για πρώτη φορά το κομμάτι «Του Κόσμου οι Λαοί», ένα κομμάτι για την κοινωνική αδικία, τις ταξικές ανισότητες, τη φτώχεια, που συμπυκνώνει όλα τα στραβά και τα κακώς κείμενα αυτού του κόσμου. Αυτοί οι στίχοι είναι που συμπυκνώνουν και την υπόσταση της μπάντας που δημιουργήθηκε το 2016 από μία παρέα παιδιών που μεγάλωσαν μαζί στο Αλιβέρι Εύβοιας και ξεκίνησαν να γράφουν μουσική γι' αυτά που τους απασχολούν καθημερινά.

Οι Κοινοί Θνητοί κάνουν ένα είδος ραπ με παραδοσιακά όργανα που έχει επιρροές από διάφορα μουσικά είδη - από ελληνικό ροκ και έντεχνο, μέχρι ρεμπέτικο και ραπ. Ο καθένας βάζει τη δική του πινελιά και κάπως έτσι διαμορφώνεται η ταυτότητά τους. Εξάλλου και το όνομα της μπάντας, προέρχεται από το κομμάτι «Θα το δείξει και ο καιρός» του Νικόλα Άσιμου, που λέει «είμαι ο πιο δυνατός θνητός». Επτά χρόνια και έξι δίσκους αργότερα, συνάντησα τον Μητσοφού και τον Αντώνη Μεϊμάρη στην Κυψέλη.

Μόλις ένα εικοσιτετράωρο πριν, κυκλοφόρησε το κομμάτι τους «Θ' αργήσω απόψε», που δημιουργήθηκε με πολύ γρήγορα κοινωνικά αντανακλαστικά, μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη. «Το κομμάτι αυτό το γράψαμε γιατί θέλαμε να εκφραστούμε. Όλους μας συγκλόνισε αυτό το έγκλημα και συζητούσαμε ότι κάτι πρέπει να πούμε γι' αυτό», λέει ο Μητσοφού. «Έγινε όλο πολύ γρήγορα. Πέρα από την ανάγκη έκφρασης, νιώθουμε ότι έχουμε υποχρέωση να πούμε την αλήθεια. Διότι υπάρχει τεράστια παραπληροφόρηση και προπαγάνδα. Όλοι οι δημοσιολογούντες τα έριξαν στον κόσμο, στην ατομική ευθύνη και τους συνδικαλιστές, που χρόνια φώναζαν και κανείς δεν τους έδινε σημασία. Κανείς δεν μιλάει για το σύστημα όπως είναι δομημένο, ούτε για τον κρατικό μηχανισμό και τις εγκληματικές ευθύνες των κυβερνήσεων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης», συμπληρώνει ο Αντώνης.

Συγκαταλέγονται στην ισχνή μειοψηφία καλλιτενχνών που έχουν τόσο έντονο κοινωνικο-πολιτικό στίχο και αρπάζουν κομμάτια της επικαιρότητας και τα μετουσιώνουν σε μουσική και ρίμες. «Αυτός είναι ο προσωπικός και συλλογικός μας χαρακτήρας, δεν είχαμε αποφασίσει εξ' αρχής ότι θα γράφουμε κοινωνικό στίχο, απλώς αυτά μας αφορούν έμπρακτα, έχουμε αυτήν τη στάση ζωής», επισημαίνει ο Αντώνης. «Όλο το συγκρότημα είναι δομημένο στην παρέα μας, στις συζητήσεις που κάνουμε και τις μουσικές που ακούμε. Αυτά μας έχουν διαμορφώσει και απορρέουν από τα κομμάτια μας», προσθέτει ο Μητσοφού.

Έχει τύχει να αποκλειστείτε από φεστιβάλ ακριβώς επειδή είστε τόσο στοχευμένοι πολιτικά;
ΚΘ: Έχουμε φάει άκυρο από δύο φεστιβάλ και το θέμα ήταν ξεκάθαρα πολιτικό. Στο πρώτο, αυτός που κανόνιζε το πρόγραμμα έλεγε ότι δεν θέλει να πολιτικοποιήσει το φεστιβάλ «για να είναι ανοιχτό σε όλο το κοινό» και στο δεύτερο εμπλεκόταν η τοπική γαλάζια περιφέρεια που έβαλε βέτο να μην παίξουμε. Επίσης, το video clip από το track «Του Κόσμου οι Λαοί» έχει κατέβει από το YouTube, πλέον υπάρχει μόνο το κομμάτι. Από την άλλη, το Instagram έχει κατεβάσει πολλές φορές δημοσιεύσεις μας για το «Άγγο», το κομμάτι μας που μιλάει για τα δικαιώματα των γυναικών, επειδή ισχυρίζεται πως «θίγει κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που δεν πρέπει να θίγονται».

Ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά -σε μουσικό επίπεδο- του να μεγαλώνεις σε μια επαρχιακή πόλη;
ΚΘ: Το δύσκολο είναι ότι πρέπει να τα κάνεις όλα μόνος, γιατί δεν υπάρχουν άνθρωποι καταρτισμένοι, ούτε υποδομές και εξοπλισμός, ενώ η πόλη έχει άλλη διαφήμιση και ανθρώπους να σε προωθήσουν. Το θετικό είναι ότι έχεις περισσότερη ελευθερία χώρου και χρόνου. Συνατιόμαστε όποτε θέλουμε, αράζουμε, γράφουμε, ηχογραφούμε. Στο υπόγειο του σπιτιού μας έχουμε φτιάξει home studio, ενώ στην πόλη υπάρχει περιορισμένος χρόνος στα στούντιο ηχογράφησης. Αρχικά κάναμε live χωρίς αντίκτυπο, αλλά κάποια στιγμή άρχισαν να ακούγονται κομμάτια μας και μετά κύλησε το πράγμα. Είναι θέμα τύχης και συγκυριών. Γιατί υπάρχουν κομμάτια και μπάντες που αξίζουν, αλλά δεν έχουν την ακροαματικότητα που τους αρμόζει.

Στη σελίδα σας γράφετε «Δεν πιστεύουμε πως η τέχνη θα αλλάξει τον κόσμο, αλλά πως με σύμμαχο την τέχνη η αλλαγή του κόσμου αποκτά ρυθμό». Τι θέλετε να πείτε με αυτό;
ΚΘ: Θέλουμε να πούμε ότι η τέχνη μπορεί να ωθήσει έναν άνθρωπο να δει τις αδικίες και να τις κατανοήσει, απλά δεν είναι από μόνη της επαρκής. Μετά, αφού συνειδητοποιείς κάποια πράγματα, κάτι πρέπει να κάνεις γι' αυτά. Δεν αλλάζει ο κόσμος πατώντας το play. Εμείς έχουμε πάρει αυτή την ευθύνη μεταξύ μας και έχουμε αυτή τη στάση, όχι μόνο για τη μπάντα, αλλά και για όλους όσους συναναστρεφόμαστε.

Θέλετε να μοιραστείτε μία ιστορία πίσω από ένα κομμάτι;
ΚΘ: Το κομμάτι μας το «Μια Κραυγή» το γράψαμε σε μια μέρα, τότε που έγιναν οι βομβαρδισμοί στη Συρία. Ήμασταν απόγευμα στο σπίτι, γράψαμε μουσική και στίχους και το βράδυ ήταν ανεβασμένο στο YouTube. Και το κομμάτι «Τι περιμένουμε» το γράψαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, για την κρατική βία και την καταστολή, τότε που μας απαγόρευαν να κάνουμε πορείες, που οι μπάτσοι έβρισκαν κόσμο στις πλατείες και τον έδερναν χωρίς λόγο στο ψαχνό. Είμαστε πάντα μέσα στην επικαιρότητα και παίρνουμε θέση. Ό,τι γίνεται και μας ενοχλεί, μας δίνει τροφή.

Κάνετε και άλλες δουλειές παράλληλα ή βιοπορίζεστε από τη μουσική;
Μητσοφού: Όλοι κάνουμε άλλες δουλειές. Εμείς ξυπνάμε 5 το πρωί γιατί δουλεύουμε σε εργοστάσια. Μπορεί να μη βιοπορίζομαι από τη μουσική, όμως δεν τη θεωρώ χόμπι, τη βλέπω πολύ πιο σοβαρά απ’ όποια δουλειά και αν έχω κάνει. Δεν θα ήθελα να μας αναλάβει ένας άνθρωπος της βιομηχανίας που θα είχε ως απώτερο και μοναδικό σκοπό το κέρδος. Τώρα μου αρέσει αυτό το τρέξιμο, η παιδικότητα της φάσης, η ομορφιά. Είναι άραγε τόσο μεγάλο θέμα να ζεις από τη μουσική τελικά; Ακόμη και όσοι ζουν από τη μουσική, τη «σκοτώνουν». Το θέμα είναι να δώσεις και ζωή στη μουσική.

Αντώνης: Πολλοί δεν ξέρουν ότι δεν ζούμε από τη μουσική. Όσο μεγαλώνει το κοινό, κάνεις μεγάλες συναυλίες και έχεις πολλά views, ο κόσμος σε βλέπει αλλιώς. Όμως δεν δίνεται χώρος και κίνητρο σε έναν καλλιτέχνη στην Ελλάδα. Ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν αξιοπρεπώς από τη μουσική. Γενικά υπάρχει πολύ μεγάλη ανασφάλεια, «μαύρη» εργασία και περιοδικότητα στη δουλειά - δηλαδή μπορεί να δουλεύεις για τρεις μήνες ή να δουλεύεις σεζόν σε νυχτερινό μαγαζί. Οι εταιρείες και η μουσική βιομηχανία στραγγαλίζουν τον καλλιτέχνη οικονομικά, ηθικά, παραγωγικά. Το μόνο που έχουμε είναι ο ένας τον άλλον, διότι δεν υπάρχει βοήθεια από πουθενά. Η μουσική για εμάς είναι κάτι που το κάνουμε, επειδή δεν μπορούμε να μην το κάνουμε. Το καλοκαίρι κάνουμε πολλές συναυλίες, που είναι ένα σημαντικό οικονομικό βοήθημα, αλλά δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτό ή να αφήσουμε τη σταθερή μας δουλειά. Τώρα τουλάχιστον έχουμε και την επιλογή να ρίχνουμε άκυρα εκεί που πρέπει.

Σε ποια περίπτωση θα ρίξετε άκυρο σε ένα live;
ΚΘ: Άμα μας πουν να παίξουμε με κάποιον καλλιτέχνη που προβάλλει τον σεξισμό, τη ζωή μέσα στα πλούτη και τα ναρκωτικά, δεν θα το κάνουμε. Και δεν μιλάω για την τραπ. Αυτά μπορεί να προβάλλονται κι από σκυλάδικα ή άλλα είδη μουσικής. Δεν έχει τύχει ποτέ βέβαια, διότι τα line-up στήνονται με μια λογική. Κι έπειτα είναι τα πολιτικά φεστιβάλ. Προσέχουμε πού θα πάμε, γιατί είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις ποιον στηρίζεις και γιατί. Αν είναι απλοί άνθρωποι, σωματεία, εργαζόμενοι που μας καλούν, πηγαίνουμε πάντα. Αυτοί οι άνθρωποι μας στήριξαν κι εμάς όταν στην αρχή δεν μας ήξερε κανένας. Πλέον ακουγόμαστε και σε απεργιακές συγκεντρώσεις, πορείες κ.λπ.

Η μουσική βιομηχανία είναι τελικά εκείνη που καθορίζει τα νούμερα, τις τάσεις, την προώθηση συγκεκριμένων καλλιτεχνών;
Αντώνης: Ακριβώς. Υπάρχουν λίγες εταιρείες παραγωγής και δισκογραφικές, οι οποίες καθορίζουν τι ακούμε, ποιους βλέπουμε στα live, έχουν κλίκες, πετάνε έξω σχήματα για διάφορους λόγους, ορίζουν τι βγαίνει πρώτο στο YouTube, τι παίζει στο ραδιόφωνο. Και πάντα βάσει κέρδους - ποιος θα φέρει περισσότερα λεφτά στην εταιρεία και ποιος θα κόψει πιο πολλά εισιτήρια. Αυτό ισχύει παντού - στη μουσική βιομηχανία κι όπου υπάρχει οικονομική δραστηριότητα.

Μητσοφού: Όμως, όλα αυτά στην ουσία τους είναι φούσκες. Κανείς δεν θα θυμάται τον Χ καλλιτέχνη που σήμερα μπορεί να γεμίζει στάδια. Αλλά κανείς δεν θα ξεχάσει τον Μάνο Λοΐζο ή το Χατζιδάκη. Η ουσία και το περιεχόμενο είναι το θέμα. Και οι Τρύπες μπορεί να έχουν διαλυθεί 22 χρόνια τώρα, αλλά ακόμα έχουν κοινό και είναι κάτι απίστευτο. Οι νέοι που είναι στις τάσεις στο YouTube, είναι μόνο αυτό. Μόλις φύγουν από τις τάσεις, τέλος. Δεν υπάρχει κάτι που έχουν πει, το οποίο θα μείνει. Ακούς κομμάτια του '80 και απορείς αν ήταν προφήτες. Είχαν τα ίδια προβλήματα και τότε. Απλώς το hip-hop πήρε τη θέση του ροκ.

Αν σας έπαιρνε δισκογραφική εταιρεία και σας έλεγε ότι θα σας προωθήσει ώστε να ζείτε αποκλειστικά από τη μουσική, αλλά θα πρέπει να δεχτείτε τους δικούς της όρους, τι θα απαντούσατε;
ΚΘ: Μας έχουν πάρει κάποιες φορές εταιρείες για συνεργασία, αλλά αρνηθήκαμε, διότι οι όροι είναι τραγελαφικοί. Η εταιρεία αποκτά όλα τα δικαιώματα από τα κομμάτια σου και μπορεί να τα κάνει ό,τι θέλει. Σου δίνει ένα ελάχιστο ποσοστό 7%-12% επί των κερδών και σου λέει ότι θα σε προωθήσει, θα σου κλείσει μεγάλες συναυλίες κ.λπ. Τώρα, ένας άνθρωπος που είναι στο ξεκίνημα και θέλει να ζήσει από αυτό, βρίσκει έδαφος. Μπορεί να το δοκιμάσει, αλλά τον δένουν με ένα συμβόλαιο για χρόνια και τον καταστρέφουν.

Με ποιον θα θέλατε να συνεργαστείτε;
ΚΘ: Έχουμε κάνει με αρκετούς, όπως με Taburo Bota και με Μυστακίδη. Με Panx Romana, επίσης, ετοιμάζουμε κάτι. Με Μωρά στη Φωτιά θα θέλαμε να συνεργαστούμε. Γενικά είναι πολύ ωραίο όταν γνωρίζεις και συνεργάζεσαι με καλλιτέχνες που άκουγες μικρός και εκτιμάς μουσικά. Έχει άλλη βαρύτητα να ακούς αυτόν που θαύμαζες να σου λέει ότι είσαι καλός και να σε παροτρύνει να συνεχίσεις.

Ποιο κομμάτι σας έχει ιδιαίτερη αξία για τον καθένα από εσάς και γιατί;
Αντώνης: Αγαπάμε κάθε κομμάτι για συγκεκριμένο λόγο. «Του Κόσμου οι Λαοί» είναι ένα κομμάτι που μας αρέσει πολύ και αρέσει και στον κόσμο. Αλλά μας άρεσε πολύ το αποτέλεσμα του τελευταίου τραγουδιού, «Θ' αργήσω απόψε». Καλύτερα να μην είχε γραφτεί ποτέ βέβαια. Αλλά λέει τα πράγματα με το όνομά τους και είναι πολύ σημαντικό που έχει τόσο μεγάλη απήχηση. Γενικά η αντισυστημικότητα πρέπει να εκφράζεται στον δρόμο, στα δικαιώματα, στο να αποδοθούν οι ευθύνες εκεί που πρέπει, στις εκάστοτε κυβερνήσεις και στη «ρίζα» του προβλήματος που έχει να κάνει με το κέρδος, που μπαίνει πάνω από τις ζωές των ανθρώπων. «Το κράτος δολοφονεί» λέμε σε ένα κομμάτι μας. Και είναι ένας τίτλος που ταιριάζει.

Μητσοφού: Είναι χαρμολύπη αυτό το κομμάτι. Μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος γιατί το γράψαμε, αλλά πιστεύω ότι έχουμε λόγους να εκφράσουμε στο πώς βλέπουμε αυτό το έγκλημα. Εδώ εκφράζονται άνθρωποι που δε θα έπρεπε να μιλάνε καν – που έχουν περάσει από αυτά τα πόστα, που έχουν διατελέσει υπουργοί, που βγαίνουν στα κανάλια και λένε ότι έγινε θυσία. Σε τρώει μέσα σου όλο αυτό. Όπως δεν πρέπει να ξεχαστεί το έγκλημα στα Τέμπη, έτσι δεν πρέπει να ξεχαστεί και η δολοφονία του Φύσσα, του Σαχζάτ Λουκμάν και πολλών ανθρώπων που μπορεί να μην έχουμε μάθει. Τα λέμε όλα και δεν ξεχνάμε τίποτα.

Το πιο ξεχωριστό live που έχετε συμμετάσχει;
Μητσοφού: Ξεχωριστά είναι όσα αλληλέγγυα live έχουμε παίξει για ιατρικά ή δικαστικά έξοδα ή για στήριξη κάποιου σημαντικού λόγου, όπως το live στο Ρεξ.

Αντώνης: Για μένα, το πιο ξεχωριστό συμβάν ήταν όταν ανέβηκαν στο τέλος της συναυλίας στο Τρίτση μικρά παιδιά στο stage και τραγουδήσαμε όλοι μαζί το «Του Κόσμου οι Λαοί». Και ένα από τα πρώτα live που είχαμε κάνει έξω από το Υπουργείο Υγείας το 2017, όπου οι νοσοκομειακοί γιατροί έκαναν σειρά δράσεων για να στηριχθεί το δημόσιο σύστημα υγείας. Το χειρότερο είναι πως μετά ήρθε η πανδημία και αν είχαν υλοποιηθεί τα αιτήματά τους, μπορεί να είχαμε σώσει πολλές ζωές. Κάποιοι μας ρωτάνε γιατί παίζουμε σε πολιτικά φεστιβάλ και γιατί πηγαίνουμε στα σωματεία. Αυτή είναι η απάντηση.

Έχει τύχει να σας στείλουν κάποιο μήνυμα που σας άγγιξε;
ΚΘ: Η αδερφή ενός παιδιού που δολοφονήθηκε στα Τέμπη, έγραψε κάτω από το κομμάτι που γράψαμε τώρα «ο αδερφός μου που δολοφονήθηκε στα Τέμπη σας άκουγε πολύ. Δικαιοσύνη μέχρι το τέλος. Για τον μικρό μας και για όλες τις ψυχές που χάθηκαν στον βωμό του κέρδους και της απληστίας». Αυτό μας σόκαρε. Πολύ περίεργη στιγμή, δεν ξέρεις τι να νιώσεις.

Ποια είναι η άποψή σας για τους δημιουργούς οι οποίοι παραμένουν απαθείς μπροστά σε όσα συμβαίνουν; Πώς μεταφράζεται η κοινωνική αποστασιοποίηση – ακόμη και στην τέχνη;
Αντώνης: Υπάρχουν καλλιτέχνες που τους νοιάζει μόνο να βγαίνουν στη σκηνή, να πληρώνονται και να φεύγουν. Αλλά δεν μετράει τι λες στα social media ή σε μια δήλωσή σου, το θέμα είναι τι κάνεις στη ζωή σου. Αυτό το κάνουν λίγοι. Εμείς είμαστε με τους λίγους και κάνουμε ό,τι μπορούμε. Ένας άνθρωπος που φοβάται να πάρει θέση, έχει ένα ελαφρυντικό, όταν όμως είσαι καλλιτέχνης και δημόσιο πρόσωπο, έχεις μια παραπάνω ευθύνη γιατί διαμορφώνεις πολύ καθοριστικά τον κόσμο, ειδικά άμα το κοινό σου είναι κυρίως μαθητές και νέοι άνθρωποι.

Μητσοφού: Πολλοί ράπερ πιάνουν ένα μικρόφωνο και λένε πολλά, αλλά στην πραγματικότητα δεν τους αντιπροσωπεύει τίποτα και παίρνουν στον λαιμό τους νέα παιδιά. Εμείς είμαστε ο εαυτός μας ως προς το κοινό μας.

Θεωρείτε ότι η νέα γενιά σήμερα είναι πολιτικοποιημένη ή έχει λούμπεν χαρακτηριστικά;
Αντώνης: Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια, η στάση των μαθητών είναι αξιοθαύμαστη. Έχουν βάλει τα γυαλιά στις προηγούμενες γενιές και αυτό είναι πολύ καλό. Και το φοιτητικό κίνημα κατήργησε την πανεπιστημιακή αστυνομία στην πράξη. Έχει περάσει ο νόμος, αλλά δεν έχει υλοποιηθεί. Αυτή είναι η μοναδική δύναμη του κόσμου, γιατί η πλειοψηφία στη Βουλή περνάει ό,τι θέλει. Το θέμα είναι κατά πόσο αυτοί οι νόμοι δεν θα έπρεπε να εφαρμοστούν. Από εκεί και πέρα είναι κι άλλα παραδείγματα όπως οι πλειστηριασμοί που έχουν ψηφιστεί, αλλά όταν πάνε να υλοποιηθούν, ο κόσμος από τη γειτονιά μπαίνει μπροστά και σώζει τα σπίτια.

Μητσοφού: Ακριβώς. Η στάση των νέων είναι αξιόλογη και πολύ καλύτερη από άλλες γενιές. Πριν δεκαπέντε χρόνια το αφήγημα ήταν «τι θέλει ένας 16χρονος στα Εξάρχεια;» - πλέον δεν υπάρχει αυτό. Τα παιδιά είναι πιο πολιτικοποιημένα από άλλες εποχές, είναι μάχιμα, διεκδικούν τα δικαιώματά τους και ως έναν βαθμό, νικάνε. Και συμμετέχουμε κι εμείς μέσα σε αυτά τα κινήματα μέσω της μουσικής και της παρουσίας μας.

Υπάρχει κάτι που έχετε στα σκαριά;
ΚΘ: Έχουμε πολύ υλικό έτοιμο. Τρέχει ένα project όπου κάνουμε επανεκτέλεση παλιότερων κομματιών μας από την αρχή, γράφουμε ξανά όργανα και φωνές. Ελπίζουμε να βγει μέσα στον Απρίλη. Όμως δεν βιαζόμαστε, στα επτά χρόνια έχουμε βγάλει έξι δίσκους. Καίγεσαι κιόλας, δεν γίνεται να έχεις συνέχεια οίστρο να γράφεις στίχους και μουσική.

* Στην μπάντα συμμετέχουν ο Μητσοφού (ραπ, στίχοι), ο Αντώνης (μουσική, παραγωγή, mix, mastering) και ο Τάσος Μεϊμάρης (στίχοι, όργανα, ραπ, scratch) και ο Βασίλης Φωτιάς που μένει μόνιμα Αυστραλία (στίχοι, μουσική, τραγούδι, κιθάρα). Επίσης, το full band συμπληρώνεται από τον Παναγιώτη Μπαρόλα (ηλεκτρική κιθάρα), Στέλιο Γκίνη (τύμπανα), Κων/νο Μαργαρίτη (πλήκτρα) και Κων/νο Γιαννόπουλο (ηχοληψία).

Ακολουθήστε την Άντυ στο Instagram.

Περισσότερα από το VICE

Ο Αγώνας Δρόμου του Παναγιώτη από την Ηρωίνη στον Μαραθώνιο

«Δούλεψα σε Studio με Μεξικανούς Gangster» - Ο Joza Είναι Νομάς Tattoo Artist

Γιατί Αποκαλούμε «Μαϊμού» τις Απομιμήσεις Γνωστών Προϊόντων;

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.