Ένα Σόλο Ορειβατικό Ταξίδι σε 12 Καταφύγια του Ολύμπου - Όσα και οι Θεοί του

Ο Λορέντζο Νεράντζης είναι μέλος της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης (ΕΟΔ) από το 2006. Ως αδειούχος ραδιοερασιτέχνης, είναι εκπαιδευτής στο Τμήμα Έρευνας Τεχνολογίας και Τηλεπικοινωνιών της ΕΟΔ. Ουσιαστικά, είναι μέλος στην ομάδα που στήνει τους διάφορους ραδιοσταθμούς, σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, που προσφέρουν τηλεπικοινωνιακή κάλυψη στη συχνότητα 146.500 MHz σε περίπτωση εκτάκτων αναγκών (σε θάλασσα, βουνό, φυσικές καταστροφές). Με άλλα λόγια, ασχολείται με ασυρμάτους, βραχέα κύματα κ.λπ. - τέτοιου είδους δραστηριότητες. Τέλος, παίρνει μέρος σε επιχειρήσεις διάσωσης κατά καιρούς στον Όλυμπο.

Το 2005 συμμετείχε ως βιντεογράφος της ΕΟΔ σε μια κοινή, ελληνοτουρκική άσκηση στην Αδριανούπολη. Όπως λέει, έψαχναν άτομα για να καλύπτουν τις διάφορες δραστηριότητές τους. Εκεί ο Λορέντζο πήγε για τρεις ημέρες και γνώρισε την ομάδα, είδε το κλίμα που επικρατεί και πως αποτελεί μια σοβαρή και πλήρως ενεργή εθελοντική οργάνωση. Φοιτητής οικονομολόγος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τότε, ο Λορέντζο παρακολούθησε το σχολείο βασικών γνώσεων της ΕΟΔ για τρεις μήνες. Τελικά, το 2007 έγινε ενεργό μέλος της ομάδας, έχοντας περάσει τις σχετικές εξετάσεις. Έλειπε εκτός Ελλάδας για αρκετά χρόνια -σε Ουγγαρία, Ιταλία, Εκουαδόρ, Μαλάουι και Βραζιλία- καθώς ασχολείται με το κομμάτι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τώρα ασχολείται και πάλι ενεργά με την ΕΟΔ.

Κάπως έτσι πήρε μια απόφαση: Να ενώσει 12 καταφύγια του Ολύμπου, του ψηλότερου βουνού της χώρας. Μετά από 14 ημέρες μοναχικής πορείας στο βουνό των θεών, ο Λορέντζο ολοκλήρωσε ένα εγχείρημα που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Στόχος ήταν να ευαισθητοποιήσει όσους ασχολούνται με την ορειβασία, για τη σημασία της πρόληψης και της σωστής προετοιμασίας, αλλά ταυτόχρονα να αναδείξει τον ρόλο της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης, στην ορεινή διάσωση στην Ελλάδα. Στόχος, επίσης, ήταν η ενίσχυση της ΕΟΔ μέσω μιας καμπάνιας crowdfunding.

Σχεδόν σε όλη την πορεία ήμουν μόνος, πέρα από κάποια μικρά κομμάτια της διαδρομής που έκανα μαζί με τον συνάδελφο Γιώργο Λάκια. Ωστόσο, δεν αισθάνθηκα καθόλου μοναξιά, καθώς συνάντησα αρκετούς φίλους στα περισσότερα καταφύγια που επισκέφθηκα.

Το μεγαλύτερο μέρος της πορείας θα το χαρακτήριζα μέτριας δυσκολίας, αλλά υπήρξαν δύσκολες στιγμές και απαιτητικές διαδρομές. Άλλωστε, η βασική συμβουλή σε όποιον θέλει να ανέβει στο βουνό είναι να μην πάει μόνος του. Για μένα, όμως, υπήρχε η σιγουριά του ασυρμάτου που είχα μαζί μου - η σημασία του οποίου ήταν, εξάλλου, ένα από τα πράγματα που ήθελα να αναδείξω. Το ραδιοδίκτυο που έχει στηθεί από την ΕΟΔ στον Όλυμπο, μου επέτρεψε να κάνω αυτό το ταξίδι γνωρίζοντας ότι οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιοδήποτε σημείο, θα μπορούσα να είμαι σε επαφή με κάποιον συνάδελφο στη Θεσσαλονίκη. Επίσης, ήξεραν κάθε στιγμή πού βρίσκομαι καθώς ο ασύρματός μου είχε GPS και αναμετέδιδε το στίγμα μου, ανά δέκα λεπτά. Τέλος, πήγα επίτηδες την περίοδο με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στο βουνό (Σεπτέμβρης). Όλα αυτά τα στοιχεία με έκαναν να νιώθω άνετα, αν και μόνος.

Δεν υπήρξε στιγμή που να είπα ότι τα παρατάω. Γενικά, εκεί που αναρωτιέσαι πώς θα τα καταφέρεις, κάνεις ένα διάλειμμα: Πίνεις λίγο νερό, τρως κάτι και αφήνεις τις σκέψεις σου να χαθούν μέσα στο μαγευτικό τοπίο. Μετά από πέντε λεπτά, σηκώνεσαι και εντυπωσιάζεσαι με την ενέργεια που έχεις αναπληρώσει. Τόσο απλά. Ωστόσο, πάνω στο βουνό, μπορεί να νιώσεις έντονα πράγματα. Ειδικά στο μονοπάτι στην Κόψη Μπαρμπαλά, όπου στο τελευταίο κομμάτι καλύπτεις μια υψομετρική διαφορά χιλίων μέτρων μέσα σε λιγότερο από δύο χιλιόμετρα πορείας, ενώ δίπλα σου έχεις τον γκρεμό, εκεί νιώθεις τα εντονότερα συναισθήματα. Εκεί, όμως, παίρνεις κι ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα από το βουνό: Ότι είσαι πολύ πιο δυνατός από αυτό που νομίζεις.

Για δύο μέρες, σε κάποια φάση, δεν μπορούσα να μετακινηθώ καν. Ειδικά τη μία μέρα, στο Οροπέδιο των Μουσών, είχε ριπές ανέμου 120 χλμ/ώρα. Ήταν πλήρως απαγορευτικό για οποιαδήποτε πορεία και έτσι πέρασα μια μέρα ξεκούρασης στο καταφύγιο του Κάκκαλου. Ωστόσο, περισσότερο δυσκολεύτηκα τρεις μέρες αργότερα, πάνω στην κορυφογραμμή του Κίτρος, όπου ήρθα αντιμέτωπος με πολύ δυνατές ριπές αέρα, σε συνδυασμό με ένα βαρύ σακίδιο στην πλάτη. Αναγκάστηκα να εγκαταλείψω αυτή την κορυφογραμμή, κάνοντας μια τραβέρσα (σ.σ. πέρασμα μιας περιοχής με πλάγια ή σχεδόν διαγώνια πορεία.). Αυτό, δυστυχώς, μου δημιούργησε πρόβλημα στα γόνατα. Οπότε, στο καταφύγιο ανάγκης της Σαλατούρας έκανα άλλο ένα διάλειμμα δύο ημερών, ώστε να ξεκουραστώ. Ευτυχώς, εκεί βρήκα τον καλό συνάδελφο και δάσκαλο στην ΕΟΔ, Ζαφείρη Τρόμπακα, που μου έφερε προμήθειες.

Τα τελευταία κομμάτια της διαδρομής ήταν ιδιαίτερα επίπονα, σωματικά. Είχε κατηφόρα και σε συνδυασμό με τα ταλαιπωρημένα γόνατα, δημιουργήθηκε μια κατάσταση που με δυσκόλεψε. Αλλά ένα από τα βασικά πράγματα που οφείλεις να κάνεις όταν είσαι στο βουνό, είναι να λαμβάνεις υπόψη τη σωματική σου κατάσταση και τον καιρό, και να αναπροσαρμόζεις το πρόγραμμα της πορείας.

Για να είμαι ειλικρινής, αρχικά είχα σκεφτεί να ενώσω λιγότερα καταφύγια: Οκτώ. Στα έξι από αυτά είχα πάει ήδη, τουλάχιστον μία φορά. Είδα, όμως, ότι αν αλλάξω κάπως τη διαδρομή μου, μπορώ να συνδυάσω κι άλλα καταφύγια. Μαζί με τη βοήθεια του Νεκτάριου Παρμάκη, καταφυγιάρχη της Πετρόστρουγκας και του Ηλία Γερμαντζίδη, χαρτογράφου της εταιρίας ROUTE, γράψαμε, σβήσαμε και σημειώσαμε πολλές φορές πάνω σε έναν χάρτη, χαράσσοντας πορείες. Κάπως έτσι, καταλήξαμε στα 12 καταφύγια. Δεν ήταν εύκολο, αλλά κατορθώσαμε να ενώσουμε τα περισσότερα καταφύγια του Ολύμπου, στη βέλτιστη δυνατή διαδρομή.

Όλα κι όλα τα καταφύγια του Ολύμπου, μαζί με τα καταφύγια ανάγκης, είναι 14. Έβγαλα εκτός πλάνου το στρατιωτικό καταφύγιο του ΚΕΟΑΧ (Κέντρο Εκπαίδευσης Ορεινού Αγώνα Χιονοδρόμων) που δεν μπορούσα να δεσμεύσω με συγκεκριμένη ημερομηνία -έπρεπε να κάνω κράτηση- και ένα ακόμη, το Άνω Πηγάδι, το οποίο απαιτούσε να κατέβω από τα 2.000 μέτρα στα 1.000 και έπειτα να ανέβω πάλι στα 2.000. Έτσι έμειναν 12 καταφύγια, που ως αριθμός είναι σημαδιακός - 12 κι οι θεοί του Ολύμπου.

Από τα οργανωμένα καταφύγια του Ολύμπου ξεχωρίζω την Πετρόστρουγκα, που τη διαχειρίζεται η ΕΟΔ. Είναι το καταφύγιο με το οποίο είχα την πρώτη επαφή στον Όλυμπο, το 2007. Μάλιστα, πέρασα δύο μήνες εκεί το περασμένο καλοκαίρι βοηθώντας τους διαχειριστές. Αυτό μου έδωσε τη δυνατότητα να εγκλιματιστώ στο υψόμετρο και να προετοιμαστώ σωματικά για το εγχείρημα. Ως καταφύγιο είναι μεγάλο και άνετο, με απίστευτη θέα ως τον Θερμαϊκό Κόλπο κι έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου.

Για τα καταφύγια ανάγκης, ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει καν ότι υπάρχουν. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι παραγκωνισμένα. «Φωτεινή» εξαίρεση το καταφύγιο της Λάκκας Χριστάκη, που είναι περιποιημένο και άνετο. Το συστήνω ανεπιφύλακτα σε κόσμο που πηγαίνει για πρώτη φορά σε καταφύγιο ανάγκης στον Όλυμπο. Σε ύψος 2.600 μέτρων, είναι προσβάσιμο με αυτοκίνητο 4x4, τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από όλες τις μεγάλες κορυφές (Σχολιό, Μύτικα, Χρηστάκη, Άγιο Αντώνη). Το άλλο καταφύγιο ανάγκης που αγαπώ πολύ είναι εκείνο της Σαλατούρας. Απίστευτο σημείο, μέσα στα δέντρα - έχει την πιο όμορφη θέα. Είναι στη βόρεια πλευρά του Ολύμπου και βλέπεις όλες τις κορυφές. Οι δύο μέρες που έμεινα εκεί, λόγω του προβλήματος με τα γόνατά μου, ήταν απίστευτα αναζωογονητικές. 

Η ανάδειξη των καταφυγίων ανάγκης ήταν ένας ακόμη σκοπός αυτής της διαδρομής, όπως και των κρυφών ομορφιών του Ολύμπου. Ειδικά η νότια πλευρά του βουνού είναι σχεδόν απάτητη, με πανέμορφα λιβάδια, άγρια άλογα και πολλές κορυφές. Παρόλα αυτά, σε ένα σαββατοκύριακο με τους περισσότερους επισκέπτες φέτος στον Όλυμπο, σε όλη τη διαδρομή 11 χιλιομέτρων από το καταφύγιο ανάγκης Μιγκοτζίδης μέχρι το Λιβαδάκι, συνάντησα έναν μόνο άνθρωπο (δρομέα), με τον οποίο χαιρετηθήκαμε από μακριά κιόλας. Ο Όλυμπος είναι ένα βουνό με 55 κορυφές και περίμετρο 150 χιλιόμετρα. Είναι απίστευτο πόσο γνωστή είναι η μία μόνο πλευρά του.

Ο κόσμος έχει αρχίσει να ανακαλύπτει το βουνό, τα τελευταία χρόνια. Ειδικά στον Όλυμπο έχει αυξηθεί σημαντικά η επισκεψιμότητα, από Έλληνες άλλα και ξένους επισκέπτες. Δυστυχώς όμως, αν και είμαστε η τρίτη πιο ορεινή χώρα της Ευρώπης, είμαστε γνωστοί μόνο για τις παραλίες μας - που φυσικά είναι πανέμορφες, αλλά είναι κρίμα να μην αναδεικνύεται και το κομμάτι του βουνού. Ο Όλυμπος, επίσης, έχει τεράστια φήμη. Είναι ένα από τα πιο μυθικά βουνά στον πλανήτη - αν όχι το πιο μυθικό. Θυμάμαι, όταν ήμουν στη Λατινική Αμερική, ο κόσμος νόμιζε πως ο Όλυμπος δεν υπήρχε, ότι ήταν απλώς στη φαντασία των αρχαίων Ελλήνων.

Πίσω στη διαδρομή μου, το πιο όμορφο κομμάτι νομίζω ότι ήταν το μονοπάτι που ξεκινάει από την Πετρόστρουγκα για την Αγία Κόρη. Το πρώτο σκέλος του πηγαίνει σχεδόν παράλληλα με το μονοπάτι για τη Σκούρτα, πριν μπει σε ένα πανέμορφο δάσος με πυκνή πράσινη βλάστηση, εντυπωσιακά δέντρα και πολύ καλή σηματοδότηση. Η πηγή στο Μαστορούλι είναι, επίσης, ένα ωραίο σημείο για ξεκούραση και ανεφοδιασμό με νερό.

Από αυτή την εμπειρία μου, θα κρατούσα ότι τελικά έχουμε μεγαλύτερη δύναμη από αυτήν που νομίζουμε. Είναι το σημαντικότερο μάθημα που πήρα. Λειτουργεί και σαν παραλληλισμός, με τα διάφορα προβλήματα στη ζωή μας: Στην αρχή μάς φαίνονται τεράστια. Λύνοντάς τα βήμα-βήμα, όμως, τα ξεπερνάς. Όπως και η Κόψη Μπαρμπαλά, που στην αρχή φαινόταν απροσπέλαστη από μακριά, αλλά όταν έφτασα κοντά βρήκα τα πατήματα για να την ανέβω.

Η πιο όμορφη στιγμή ήταν το τέλος της διαδρομής μου, φθάνοντας στο καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός». Η χαρά όταν το είδα από μακριά, ήταν μοναδική. Κι αυτό, διότι κάθε μέρα είχα στόχο να φθάσω στο επόμενο καταφύγιο. Στο δωδέκατο, όμως, συνειδητοποίησα ότι δεν ήταν απλώς το επόμενο. Ήταν η εκπλήρωση του στόχου μου. Όλη η κούραση και οι -όποιες- αρνητικές σκέψεις είχαν συσσωρευτεί, έφυγαν μπρος τη θέα του καταφυγίου. Μόνο τότε ένωσα νοητικά, σαν παζλ, τα κομμάτια της διαδρομής και αντιλήφθηκα για πρώτη φορά τι είχα καταφέρει. Παρά την κούραση, μετά από 14 μέρες στο βουνό, το τελευταίο χιλιόμετρο το έκανα σχεδόν τρέχοντας.

Αυτό που μου κρατώ πιο πολύ είναι ότι παρόλο που υπήρξε μια επίπονη διαδικασία, στο τέλος κέρδισα πολύ έντονα συναισθήματα και εικόνες. Ήταν μια εμπειρία που θέλω να ζήσω ξανά. Η ιδέα να ενώνω πεζοπορικά ορεινά καταφύγια είναι κάτι που θέλω να επιχειρήσω και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως την Εύβοια, την Πίνδο και την Κρήτη. Πρότυπό μου είναι το φημισμένο Santiago de Compostable στην Ισπανία, που ενώνει όλη την Ιβηρική χερσόνησο μέσα από μονοπάτια. Έχουμε κι εμείς ορεινά τόπια απίστευτης φυσικής ομορφιάς, πλούσια σε παραδόσεις, ιστορία και μύθους. Γιατί να μην τα αναδείξουμε, μέσα από πεζοπορικές διαδρομές, για όσους/ες θέλουν να τα γνωρίσουν;

Μόλις πριν από λίγες μέρες έληξε κι η καμπάνια crowdfudning για την ΕΟΔ, που είχε πολλούς υποστηρικτές. Μαζεύτηκε ένα σεβαστό ποσό για να καλύψουμε άμεσες ανάγκες αγοράς διασωστικού εξοπλισμού, για τους εθελοντές της ομάδας. Στο μεταξύ, έχω κρατήσει ημερολόγιο από αυτές τις 14 μέρες και μαζί με πολλές φωτογραφίες, τις δημοσιεύσω τις τελευταίες εβδομάδες στη σελίδα του εγχειρήματος στο Facebook και το Instagram.

Ακολουθήστε τον Παύλο Τουμπέκη στο Instagram.

Περισσότερα από το VICE

Τα Όνειρα των Ελλήνων Κατά την Περίοδο της Καραντίνας Χαρτογραφούνται

Κάνε Βόλτα σαν Συνοδηγός στους Δρόμους Μεγάλων Πόλεων

Δύο Γυναίκες Επισκέπτονται το Μέρος Όπου Αυτοκτόνησαν Αγαπημένα τους Πρόσωπα

Ακολουθήστε το VICE σε Twitter, Facebook και Instagram.