Το "Debate" για τα Δικαιώματα των Γυναικών στην 80's Ελλάδα Δεν Πήγε Πολύ Καλά

Υπάρχει ένα κανάλι στο YouTube που «ξετρυπώνει» απίστευτα σπάνιο υλικό από τη ρετρό πλευρά της ελληνικής τηλεόρασης και το μοιράζεται με τους χιλιάδες subscribers του. Ο λόγος για το Lumpen Retrolletarios, έναν online cult «θησαυρό».

Συνήθως, σε αυτό το κανάλι -που κάποια στιγμή «έπεσε», αλλά ευτυχώς επέστρεψε με λίγο διαφορετικό όνομα- θα βρεις βίντεο που θα σε κάνουν να γελάσεις ή ακόμη και να νοσταλγήσεις σημεία των παλιών καιρών που δεν θα ξανάρθουν.

Ωστόσο, σε ένα βίντεο που έπεσε πρόσφατα στην αντίληψή μου, αν και είναι ανεβασμένο από το 2019, τα πράγματα είναι πιο σκοτεινά. Ή, για να το θέσω καλύτερα, σκοταδιστικά.

Πρόκειται για μέρος ενός ρεπορτάζ που έγινε για λογαριασμό μιας εκπομπής της ΕΡΤ 2 με τίτλο «Οι Σχέσεις Σήμερα». Προέρχεται από το μακρινό 1983, όταν και θεσπίστηκε το Άρθρο 15 - του Νόμου 1329/1983, που έδινε στις γυναίκες κάποια παραπάνω δικαιώματα, όπως το να διατηρούν το επίθετό τους, αν το επιθυμούν, μετά τον γάμο τους. 

Μέχρι τότε, οι γυναίκες έπαιρναν αναγκαστικά το επίθετο του συζύγου τους. Με την καταπιεστική επταετία της Χούντας να βρίσκεται μόλις εννέα χρόνια πίσω, οι πρώτες αλλαγές που έφερναν τη χώρα πιο κοντά στην Ευρώπη και ένα βήμα μακριά από την Ανατολή, έκαναν την εμφάνισή τους.

Η Μαρία Καρύδη βγήκε στον δρόμο για να μιλήσει με ανθρώπους γύρω από την Πλατεία Ομόνοιας -και όχι μόνο- με σκοπό να πιάσει τον παλμό της κοινωνίας.

Η αλήθεια είναι πως κάποιες ατάκες που ακούγονται στο εν λόγω ρεπορτάζ είναι σοκαριστικές με τα σημερινά δεδομένα, όμως αντιπροσώπευαν ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινής γνώμης. Τρέμω στην ιδέα ότι ακόμα και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που τις αντιλαμβάνονται ως «κανονικότητα».

«Όταν δουλεύει η γυναίκα, δουλεύω κι εγώ, αυτόν τον γέρο πατέρα ποιος θα τον κοιτάξει στο σπίτι;», αναρωτιόταν on camera ένας άνθρωπος μεγαλύτερης ηλικίας, ο οποίος νωρίτερα είχε πει πως όταν παντρεύεται ένας άνδρας η γυναίκα του ανήκει και γι’ αυτό πρέπει να πάρει το επίθετό του. Γενικά, φαινόταν να θέλει περισσότερο υπηρετικό προσωπικό και όχι μια σύντροφο.

Άδικα ένας δεύτερος κύριος παρόμοιας ηλικίας προσπαθούσε να τον πείσει για το αντίθετο. Η συνδρομή του στην κουβέντα έκλεισε με την πεποίθηση πως αν η γυναίκα δουλεύει και βγάζει τα δικά της χρήματα, τότε αυτός θα αναγκαστεί να φάει τα δικά του με κάποια άλλη.

«Η γυναίκα πρέπει να είναι κατώτερη γιατί ο άντρας έχει το φορτίο των παιδιών», αναφέρει άνδρας νεότερης ηλικίας καθώς το ρεπορτάζ προχωράει, με κάποιες από τις γυναίκες που μιλάνε στη δημοσιογράφο να συμφωνούν μαζί του.

Ανατριχιαστική ήταν η στιγμή που μια εργαζόμενη γυναίκα απάντησε στην ερώτηση σχετικά με το πώς έχει πάρει ο άντρας της το γεγονός ότι έχει δουλειά, με την ατάκα «Θεωρητικά, πολύ καλά».

Στη Βαρβάκειο αγορά, από την άλλη, τα πράγματα ήταν καλύτερα, αφού εργαζόμενοι και πελάτες που ερωτήθηκαν, μίλησαν θετικά για το νέο άρθρο του νόμου. Είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι όλος αυτός ο χαμός ξέσπασε επειδή οι γυναίκες θα είχαν την επιλογή να κρατήσουν το επίθετό τους - σε μια εποχή που σε ολόκληρη την Ευρώπη εργάζονταν κανονικά σε κάθε πιθανό τομέα.

Μπορεί σήμερα να μας φαίνονται μακρινά όλα αυτά, όμως καλό είναι να μην ξεχνάμε το πόσο δύσκολο μπορεί να ήταν για τις μητέρες ή τις γιαγιάδες μας, δηλαδή ανθρώπους που έχουμε σήμερα στις ζωές μας, όχι μόνο να εκφραστούν, αλλά να έχουν κάποια βασικά δικαιώματα.

Και μπορεί με κάποιες νομικές παρεμβάσεις η πολιτεία να άνοιξε τον δρόμο προς την ισότητα, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι τηρήθηκαν από το πατριαρχικό «εσωτερικό δίκαιο» των οικογενειών της εποχής.

Δεν μπορώ ούτε να φανταστώ πόσες γυναίκες εγκλωβίστηκαν μέσα σε αυτήν τη «φούσκα» και δεν έζησαν τις ζωές τους όπως θα ήθελαν. Όπως τους άξιζε.

Καλό είναι, λοιπόν, καθώς προχωράμε μπροστά σαν κοινωνία, να μην ξεχνάμε.

Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο Ιnstagram.

Περισσότερα από το VICE

Ο Αγώνας Δρόμου του Παναγιώτη από την Ηρωίνη στον Μαραθώνιο

«Δούλεψα σε Studio με Μεξικανούς Gangster» - Ο Joza Είναι Νομάς Tattoo Artist

Γιατί Αποκαλούμε «Μαϊμού» τις Απομιμήσεις Γνωστών Προϊόντων;

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.