Η Εμπορευματοποίηση της Θλίψης

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE France.

Λίγο καιρό μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ, αποκαλύφθηκε μια περίεργη πλευρά της καπιταλιστικής μας κοινωνίας: η εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου, με ανθρώπους και εταιρίες να πουλάνε από μαγνητάκια με τους Δίδυμους Πύργους μέχρι παιχνίδια για να εξοντώσεις τον Osama bin Laden. Βέβαια από το 2001 έχουν περάσει χρόνια και πλέον, χάρη στην αύξηση των online καταστημάτων και της τεχνολογίας, αυτά τα προϊόντα εμφανίζονται στην αγορά λίγες ώρες μετά από μια καταστοφή. Ο καθένας με έναν υπολογιστή, μια ιδέα και μερικές εκατοντάδες ευρώ μπορεί να γίνει επιχειρηματίας.

Τον Ιανουάριο, λίγο μετά τις επιθέσεις στο περιοδικό Charlie Hebdo, το σλόγκαν «Je Suis Charlie» του Joachim Roncin πήγε παντού – ακόμα και πάνω στα ρούχα ως στάμπα. Μπροστά στον κίνδυνο της εμπορευματοποίησης του σλόγκαν του, ο Roncin δήλωσε «τρομοκρατημένος».

Λίγο μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου, η «εμπορευματοποίηση της θλίψης» έκανε και πάλι την εμφάνισή της. Το βράδυ των επιθέσεων ο γάλλος εικονογράφος Jean Jullien πόσταρε μια εικόνα του πύργου του Άιφελ ως σύμβολο της ειρήνης, προτού εξηγήσει στο WIRED ότι με το σχέδιό του ήθελε απλά να περάσει το μήνυμα της ειρήνης και δεν προσπαθούσε να εκμεταλλευτεί την τραγωδία. Όμως διάφορα sites, όπως το Zazzle ήδη προσφέρουν θήκες κινητών, μπλούζες και κονκάρδες με το σχέδιο του Jullien ή τη φράση «Pray for Paris». Το ίδιο ισχύει και για το Etsy, όπου μπορείς να παραγγείλεις ασορτί κολιέ και σκουλαρίκια. Βέβαια πολλά από τα αυτά τα sites λένε ότι ένα μέρος από τα έσοδα (ή και ολόκληρο το ποσό) πάνε σε φιλανθρωπικούς σκοπούς μέσω οργανώσεων όπως ο Ερυθρός Σταυρός, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο αν επιβεβαιωθεί.

Οι Έφηβες Βρετανίδες Μαθήτριες που Θέλουν να Γίνουν Μέλη του Ισλαμικού Κράτους

Δείτε ακόμα: Οι Λύκοι της Συρίας

Όταν επικοινωνήσαμε με το γραφείο τύπου του Zazzle προκειμένου να τους ρωτήσουμε αν σκέφτονταν να αποσύρουν τα προϊόντα ώστε να μην εκμεταλεύονται την τραγωδία, πήραμε αυτή την απάντηση: «Πολλοί σχεδιαστές που συνεργάζονται με το Zazzle δείχνουν τη στήριξή τους στη Γαλλία σε αυτό το δύσκολο καιρό. Όσο τα σχέδιά τους είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές μας, το Zazzle θα συνεχίζει να τα πουλάει στο site του».

Με λίγα λόγια το site συνεχίζει την κλασική πολιτική του και δεν θα αφαιρέσει κανένα αντικείμενο, έστω κι αν σχετίζεται με τις επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου. Σε ένα ρεπορτάζ, σχετικά με τις μπλούζες που είχαν πάνω τους τη στάμπα «Je Suis Charlie» τον Ιανουάριο, το CNN Money ρώτησε διάφορους προμηθευτές αν αυτή η κίνησή τους είναι κάπως «αναίσθητη», προκειμένου να λάβει την παρακάτω απάντηση; «Είναι ένα μήνυμα που θα βγει παραέξω. Αν δεν το κάνουμε εμείς, κάποιος άλλος θα το κάνει».

Στο μεταξύ, οι διαφημίσεις για είδη τόσο αθώα όσο τα εορταστικά πανό με την επιγραφή «Peace» μετονομάστηκαν προσθέτοντας το «Pray for Paris». Άλλα προϊόντα «παίζουν» με τον θυμό, όπως αυτή η μπλούζα που λέει ότι «Όλες οι ζωές μετράνε. Εκτός από του ISIS», που έκανε sold out μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο. Πρέπει να σημειωθεί ότι το κατάστημα ρούχων «Pray for Paris» είναι μια ειδική περίπτωση, διότι έχει αυτό το όνομα από το άνοιγμά του, το 2011. Μάλιστα, οι διαχειριστές της ιστοσελίδας επέλεξαν να σταματήσουν οποιεσδήποτε πωλήσεις στις 14 Νοεμβρίου, λόγω των γεγονότων - και τώρα, το 20% του συνόλου των κερδών θα διατεθούν στον Ερυθρό Σταυρό.

Σε δελτίο Τύπου που εκδόθηκε τη Δευτέρα 16 Νοεμβρίου, το eBay ανακοίνωσε ότι προτίθεται να δωρίσει το 5% των ευρωπαϊκών εσόδων που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 14ης και 15ης Νοεμβρίου, στα θύματα και τις οικογένειές τους, ίσως σε μια προσπάθεια να καθαρίσει το όνομά του από τα οφέλη που προκύπτουν από την εμπορική πίστωση κάποιων πωλητών. Ένας εκπρόσωπος του eBay δήλωσε ότι «είχαν ληφθεί μέτρα για να εξασφαλιστεί η απουσία ακατάλληλων ή παράνομων διαφημίσεων που επιδιώκουν να επωφεληθούν από αυτή την τραγωδία».

Από την πλευρά της, η ιστοσελίδα Amazon.fr «από το πρωί του Σαββάτου, 14 Νοεμβρίου, έχει ως στόχο να εμποδίσει την εκμετάλλευση των τραγικών γεγονότων στο Παρίσι. Για παν ενδεχόμενο, η Amazon έχει αφαιρέσει όλα τα προϊόντα από "τρίτους" εμπόρους», είπε η υπηρεσία Τύπου της. Μέχρι το βράδυ της Δευτέρας 16 Νοεμβρίου, καμία τέτοια ανακοίνωση δεν είχε βγει από τις υπηρεσίες τους πάντως.

Περισσότερα από το VICE

Ο Βαρόνος των Ναρκωτικών που Έκανε Κουμάντο στην Μεγαλύτερη Φτωχογειτονιά του Ρίο

Δέκα Άλμπουμ που Δεν Έχουν Τόσο Βαθύ Νόημα όσο Νόμιζες

Περάσαμε 48 Ώρες Παρέα με τους πιο Γνωστούς Ήρωες Κόμικς στην Αθήνα

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.