Αυτή η Μάσκα Γυμναστικής δεν Κάνει Αυτό που Νομίζεις

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο TONIC

O Marshawn Lynch, θρύλος της ομάδας αμερικανικού ποδοσφαίρου Seahawks, μπορεί να έχει κρεμάσει τα παπούτσια του, όμως η Μάσκα Προσομοίωσης Μεγάλου Υψόμετρου την οποία έκανε διάσημη στο ζέσταμα πριν από τα παιχνίδια –φορώντας τη διακοσμημένη με φύλλα μαριχουάνας και λευκούς διακόπτες– εξακολουθεί να εμπνέει τους αθλητές που πιστεύουν ότι θα τους βοηθήσει να αποκομίσουν τα ίδια καρδιαγγειακά οφέλη που θα είχαν αν έκαναν προπόνηση σε υψόμετρο τεσσάρων χιλιομέτρων - και, εδώ που τα λέμε, δεν τους «χαλάει» που ταυτόχρονα μοιάζουν με συγκεκριμένο έγκλειστο του Arkham Asylum.

«Τους αρέσει το γεγονός ότι τους κάνει να μοιάζουν με τον Bane», λέει ο Shawn Arent, υπεύθυνος των μεταπτυχιακών προγραμμάτων Κινησιολογίας και Εφαρμοσμένης Φυσιολογίας στο πανεπιστήμιο Rutgers, μιλώντας για τους αθλητές που πηγαίνουν στη σχολή φορώντας τη μάσκα.

Ο Alex Viada, ιδιοκτήτης του Complete Human Performance, ενός προπονητικού κέντρου στο Ντάρχαμ της Βόρειας Καρολίνα, βλέπει επίσης να τις φοράνε αρκετοί που προπονούνται εκεί. «Έχουμε μερικούς πελάτες και προπονητές που κάνουν αγώνες δρόμου με εμπόδια, Spartan και άλλα τέτοια και τους βλέπω συχνά να φοράνε τέτοιες μάσκες». Το ίδιο άλλωστε έκανε και ο Michael B. Jordan πέρυσι στην ταινία Creed.

Η παρατεταμένη έκθεση στον αέρα μεγάλου υψόμετρου, ο οποίος έχει μικρότερη συγκέντρωση οξυγόνου σε σύγκριση με τον αέρα που υπάρχει χαμηλότερα, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της Μέγιστης Πρόσληψης Οξυγόνου (VO2 max), της ικανότητας δηλαδή του σώματος να χρησιμοποιεί οξυγόνο. Επηρεάζει, επίσης, την ερυθροποιητίνη (ΕΡΟ για τους φίλους), μια ορμόνη που εκκρίνεται από τα νεφρά και ρυθμίζει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αν έχετε ξανακούσει την «ΕΡΟ» στο παρελθόν, μάλλον θα ήταν στο πλαίσιο της ποδηλασίας και του ντόπινγκ: Οι ενέσεις ΕΡΟ του Lance Armstrong ήταν ένας από τους λόγους που αποκλείστηκε από το άθλημα για πάντα. Όμως αν συχνάζεις σε μεγάλα ύψη, μπορείς να δεις τέτοια αποτελέσματα στα ερυθρά αιμοσφαίρια εντελώς νόμιμα. Περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια σημαίνουν περισσότερο οξυγόνο στους μύες, το οποίο μεταφράζεται σε αυξημένη αντοχή.

Όμως στην πραγματικότητα οι κορυφαίοι αθλητές δεν αυξάνουν την ΕΡΟ κάνοντας προπόνηση σε μεγάλο υψόμετρο. Αντ' αυτού, ζουν σε μεγάλο υψόμετρο ή περνούν μεγάλες περιόδους σε περιβάλλοντα χαμηλού οξυγόνου που προσομοιώνουν το μεγάλο υψόμετρο – όπως ο βρετανός Ολυμπιονίκης Mo Farah, ο οποίος κοιμάται σε σκηνή μειωμένης ποσότητας οξυγόνου. Αν η μάσκα μπορούσε να προσομοιώσει τη χαμηλή συγκέντρωση οξυγόνου που υπάρχει σε μεγάλα υψόμετρα, λέει ο Viada, θα ήταν στην πραγματικότητα καλύτερο να φοριέται στον ύπνο από ό,τι στο γυμναστήριο.

Το θέμα, όμως, είναι το εξής: «Η προσαρμογή του οργανισμού σε μεγάλο υψόμετρο δεν είναι η ίδια με αυτή που σου προσφέρει η μάσκα», λέει ο Arent. «Δεν αυξάνει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Δεν αυξάνει την ικανότητα πρόσληψης οξυγόνου». Η μάσκα, στην πραγματικότητα, δεν μειώνει τη συγκέντρωση του οξυγόνου στον αέρα, όπως γίνεται σε υψόμετρο. Απλώς ελαττώνει την ποσότητα αέρα που εισπνέεις. Με τη μάσκα νιώθεις περίπου όπως όταν προπονείσαι σε υψόμετρο: Ελαττώνοντας την ποσότητα του εισπνεόμενου αέρα και κάνοντάς σε να αναπνεύσεις και πάλι τον εκπνεόμενο αέρα, ο οποίος είναι πλούσιος σε διοξείδιο του άνθρακα, κάνει την προπόνηση δυσκολότερη. Η μάσκα «δεν φαίνεται να δρα ως προσομοιωτής υψομέτρου, αλλά ως συσκευή αναπνευστικής άσκησης των μυών», σύμφωνα με έρευνα του 2016.

Η Training Mask, μία από τους κορυφαίες εταιρείες παραγωγής αυτών των αξεσουάρ, λέει ότι δεν ισχυρίζεται πως θα αποκομίσεις τα οφέλη για τον οργανισμό που προσφέρει το υψόμετρο, χρησιμοποιώντας το προϊόν. Η μάσκα κάνει τους πνεύμονες δυνατότερους και έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει το λεγόμενο «αναπνευστικό κατώφλι», το σημείο που η αναπνοή σου γίνεται πολύ γρήγορη για να μπορέσει το σώμα σου να χρησιμοποιήσει το οξυγόνο που εισπνέεις και εκπνέεις.

«Το βασικό είναι ότι πιστεύουμε πως η σημασία της αναπνευστικής προπόνησης παραβλέπεται σημαντικά στην επιστήμη της άσκησης σήμερα», έγραψε σε email της η εταιρεία. «Η αντοχή και η φυσική κατάσταση είναι στενά συνδεδεμένες με το πόσο καλά μπορούμε να επεξεργαστούμε το οξυγόνο στη διάρκεια μιας δραστηριότητας. Ο καλύτερος τρόπος για να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα του οξυγόνου, είναι να μπορείς να αναπνέεις με μεγαλύτερη δύναμη και πιο αποτελεσματικά».

Οι έρευνες πάνω στις μάσκες έχουν δείξει ότι το προϊόν δυναμώνει πράγματι τους μύες των πνευμόνων. Όμως μία από τις έρευνες, η οποία δημοσιεύτηκε στο Journal of Strength and Conditioning Research και την οποία παρέθεσε η εταιρεία για να τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς της, καταλήγει λέγοντας: «Μόνο και μόνο επειδή κάτι μπορεί να χρησιμοποιηθεί, δεν σημαίνει ότι πρέπει να το χρησιμοποιούμε… Είναι σαφές ότι η μάσκα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται όλες τις ώρες. Μείωση στην αντοχή για άσκηση και στη μέγιστη ικανότητα για άσκηση, θα μειώσει την ποιότητα της προπόνησης και θα επηρεάσει αρνητικά την απόδοση σε ασκήσεις αντοχής». Ναι, αυτό που καταλάβατε. Η χρήση της μάσκας κατά την άσκηση μπορεί να ρίξει την απόδοσή σας κατά τη διάρκεια της προπόνησης – κατά 20%, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις.

Οι συντάκτες της έρευνας προτείνουν τη χρήση της μάσκας «μερικές φορές» στα πλαίσια προπόνησης χαμηλής έντασης για όσους κάνουν δρόμους αντοχής και τρέχουν για 10-15 ώρες την εβδομάδα – παραπάνω από τους περισσότερους που ασχολούνται με τη σωματική άσκηση για λόγους αναψυχής. Σε άλλες περιπτώσεις, λέει ο Viada και ο Arent, η μείωση στην ποιότητα και την απόδοση της προπόνησης, μπορεί να έχει μειονεκτήματα που ξεπερνούν τα οφέλη της ενδυνάμωσης των πνευμόνων.

Προς το παρόν δεν έχει αποδειχθεί κατά πόσο η αύξηση της πίεσης στο αναπνευστικό σύστημα είναι κάτι καλό. Ίσως, μακροπρόθεσμα, να αποδειχθεί επιζήμια – όσο περισσότερο αίμα προωθείται στο πνευμονικό μυϊκό σύστημα, τόσο λιγότερο αίμα πηγαίνει στους σκελετικούς μύες που μας βοηθούν να κινούμαστε. «Το κατά πόσο (η ενδυνάμωση του διαφράγματος και των πνευμονικών μυών) είναι κάτι καλό ή όχι είναι ένα μεγάλο ερώτημα, καθώς το αναπνευστικό σύστημα είναι σπάνια ένας περιοριστικός παράγοντας», λέει ο Arent. «Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τείνουμε να αναπνέουμε περισσότερο από όσο θα έπρεπε, όταν βρισκόμαστε σε υψηλή ένταση. Έχουμε αναπνευστικό απόθεμα».

Αν χρειαστεί να αγωνιστείς σε υψόμετρο αυτού του είδους η προπόνηση σου δίνει πλεονέκτημα. Με τον ίδιο τρόπο, αν πρέπει να αποδόσεις σε καταστάσεις που υπάρχει έλλειψη αέρα, είναι επωφελής. Μια έρευνα σε πυροσβέστες διαπίστωσε ότι η εκπαίδευση με τη μάσκα τους βοήθησε όταν φόρεσαν full face προστατευτικές μάσκες για τη φωτιά, γιατί και αυτές εμποδίζουν την ικανότητα εισπνοής αρκετού αέρα. Αν όμως δεν είσαι όμως μέλος του Πυροσβεστικού Σώματος ή αθλητής που αγωνίζεται σε μεγάλο υψόμετρο, απλώς θα δυσκολέψει την προπόνησή σου. Και, όπως λέει ο Varda, απλά και μόνο επειδή κάτι είναι πιο δύσκολο, δεν σημαίνει ότι είναι και καλύτερο.

«Ουσιαστικά είναι σαν να λες ότι θέλεις να βάλεις πρόκες στα πόδια σου όταν κάνεις βαθιά καθίσματα. Ούτως ή άλλως τα βαθιά καθίσματα πονάνε, όμως το να κάνεις μια άσκηση πιο δύσκολη μόνο και μόνο για να είναι πιο δύσκολη δεν σημαίνει ότι θα βελτιωθούν απαραίτητα και οι επιδόσεις σου», λέει ο Viada. «Στο 99% των αθλητικών δραστηριοτήτων, το αίσθημα δύσπνοιας δεν προκύπτει λόγω έλλειψης αέρα στους πνεύμονες. Απλώς το αίμα σου δεν μεταφέρει αρκετό οξυγόνο στους μύες σου που δουλεύουν στο φουλ και έτσι αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να πάρεις ανάσα. Δεν έχει να κάνει με την αναπνοή σου, όμως».

Η χρήση της μάσκας εκπαίδευσης, με άλλα λόγια, θα ελαττώσει τη μέγιστη ένταση της άσκησης. «Θα ρίξει τους ρυθμούς σου. Θα μειώσει τον χρόνο που μπορείς να κάνεις προπόνηση. Θα λειτουργήσει ανασταλτικά σε όλους τους παράγοντες που συντελούν στο να γίνεις καλός αθλητής», λέει ο Viada.

Αν ο στόχος σου είναι να αυξήσεις την ποσότητα οξυγόνου με την οποία εφοδιάζει το αίμα τους μύες, αλλά δεν είσαι σε θέση να επενδύσεις σε έναν θάλαμο υψόμετρου και – υποθέτουμε – δεν θέλεις να ντοπαριστείς με ΕΡΟ, ο Arent προτείνει να κάνεις εξετάσεις για ανεπάρκεια σιδήρου: Στις έρευνές του πάνω στους παίκτες αμερικάνικου ποδοσφαίρου κολεγιακού επιπέδου, η ποσότητα του σιδήρου στο αίμα φάνηκε να μειώνεται κατά τη διάρκεια της σεζόν. Η συμπληρωματική λήψη σιδήρου, ο οποίος είναι βασικό συστατικό της αιμοσφαιρίνης, μπορεί να βοηθήσει το αίμα να μεταφέρει περισσότερο οξυγόνο, πράγμα που μπορεί να έχει παρόμοιο αποτέλεσμα με το να έχεις περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Όμως οι επιστήμονές του Rutgers λένε επίσης, ότι οι περισσότεροι μη επαγγελματίες αθλητές αντί να ανησυχούν για τα επίπεδα ερυθροποιητίνης, την αναπνοή και το υψόμετρο, «θα επωφελούνταν περισσότερο αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα του μυοσκελετικού τους συστήματος, ούτως ώστε να προσλαμβάνει περισσότερο οξυγόνο από τον αέρα που αναπνέει».

Με άλλα λόγια, αποκτήστε καλύτερη φυσική κατάσταση.

Περισσότερα από το VICE

Όλοι οι Πελάτες που Συνάντησα στα 12 Χρόνια μου ως Συνοδός Ανδρών

Συνέντευξη με Έναν Τύπο που Αναγνωρίζει Πτώματα Μετά από Καταστροφές

Η Ζωή των Gangsta του Μπρούκλιν σε Εικόνες από τη Δεκαετία του 2000