Jonge molenaars over hun eeuwenoude ambacht

Een verdwaalde molen in een of ander veld kan veel dingen oproepen (van wandeling tot rave), maar niet veel mensen zien een werkplek wanneer ze naar een molen kijken - laat staan een mogelijke job of carrièreswitch. Eigenlijk hebben we totaal geen idee wie die molens godganse dagen doet draaien, of wel? 

Koen, Yana en Louwis besloten een opleiding tot molenaar te volgen en er hun beroep van te maken. Voor hen is een molen geen tierlantijntje langs de snelweg, maar gewoon hun dagelijkse werkplek. We spraken hen over hun passie, ambities en hun poging om het imago van hun job te verjongen. 

VICE: Hey Koen. Waar komt je passie voor molens vandaan?
Koen: Hey! Ik ben afkomstig uit Zaandam en daar staan er een heleboel. Ik herinner me nog goed dat ik op m’n vierde samen met mijn vader meel ging halen bij de plaatselijke molen om brood te bakken. Toen was ik al volledig gefascineerd door die machine. Een molen is oud en krachtig en je moet hem op de juiste manier besturen. Als er ’s avonds laat een onweer staat vanuit het zuidwesten, dan moet je op dat moment nog naar de molen om hem in de juiste positie te plaatsen. 

Molenaar zijn is dus geen 9-tot-5-job?
Nee, het is eerder een way of life. Je moet dag en nacht klaar staan om op de molen te werken. Binnenkort word ik beroepsmolenaar op de Vantienhovenmolen in Bemelen, maar eigenlijk zie ik het niet echt als werk. Voor mij voelt het als vakantie, ‘t is meer een hobby. 

Je zat nog in het middelbaar toen je aan de molenaarsopleiding begon. Wat vinden je leeftijdsgenoten van je passie?
Op de middelbare school werden daar regelmatig grappen over gemaakt. Maar nu ze weten wat het precies inhoudt, hebben ze wel respect. Ik heb zelfs Koningin Maxima ontmoet dankzij mijn job - molens maken deel uit van het Nederlandse erfgoed. Zonder molens en hun molenaars had West-Europa nooit de welvaart gekend die er nu is. 

Probeer je molens ook populair te maken bij andere jongeren?
Samen met een paar bevriende jonge molenaars heb ik ‘Molenjongeren’ opgericht. Via Facebook en Instagram proberen we te laten zien wat het werk van een molenaar precies inhoudt. Hopelijk kunnen we zo andere jongeren overtuigen om ook ooit molenaar te worden. Het is leuk om samen te werken met leeftijdsgenoten. Naast het werk op de molen komen we regelmatig bijeen om te vergaderen of wat te babbelen met een drankje erbij.

VICE: Hey Yana. Hoe ben je ooit op het idee gekomen om molenaar te worden?
Yana: Mijn opa was vrijwillig molenaar op de Knokmolen in Ruiselede, naast het huis van mijn ouders. Als kind hielp ik hem, of speelde ik met het meel in de molen terwijl hij aan het werk was. In november is hij gestorven door corona en ik wil zijn werk graag verderzetten. 

Lukt het om de opleiding tot molenaar te combineren met je studentenleven?
Op m’n achttiende ben ik begonnen aan de opleiding, maar momenteel ligt dat even stil omdat ik aan het studeren ben voor mijn examens - ik zit in mijn laatste jaar orthopedagogie. Maar ik ben wel van plan om de opleiding na mijn bachelor verder te zetten.

Gebruik je sociale media om uit te pakken met de molen?
Nee, de molen is eigenlijk m’n thuis dus doe ik dat heel bewust niet. Maar ik ben altijd blij als ik mensen die geïnteresseerd zijn een rondleiding kan geven.

VICE: Hey Louwis. Jij bent vrijwillig molenaar op de Oostmolen in Gistel. Vanwaar die passie?
Louwis: Ik ben altijd al gefascineerd geweest door dingen die ronddraaien. Als kleuter zat ik constant in het washok gefascineerd te kijken naar de draaiende wasmachine. Als m’n moeder de was durfde doen als ik niet thuis was, werd ik kwaad. Toen ik vier was heb ik voor het eerst De Oostmolen in Gistel bezocht. Dat heeft toen zo’n indruk nagelaten dat ik er sindsdien elke zondag naartoe ga.

Wat maakt een windmolen voor jou zo interessant?
De tandwielen die zo mooi ineen draaien, maar ook de dingen die je ermee kunt maken. Naast graan malen kan je ook bijvoorbeeld olie uit lijnzaad halen. Er zijn zelfs molens waarmee je kunt zagen of papier mee kunt maken. Een molen heeft een ziel, je hoort hem kraken terwijl hij draait en hij leeft mee met de wind.

Is het een zware opleiding?
In België is de theorie een pak gemakkelijker dan in Nederland. Wij hebben tien lesdagen en veel praktijk. Eens die tien dagen zijn afgerond, moet je honderd uur stage lopen - waarvan je 25 uur moet werken. Als dat erop zit, moet je een examen afleggen. 

Wil je met je werk als molenaar terug in de tijd?
Nee, we proberen niet in de oude tijd te blijven hangen met oude kleren en een sjaaltje. Dat trekt niet aan. We proberen het imago te verjongen en dat lijkt te lukken. Als vrienden eindelijk eens meekomen om de molen te bezoeken, krijg ik alleen maar positieve reacties. 

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.