Hoe inwoners van Beiroet de explosie hebben beleefd

Toen ik gisterochtend wakker werd, hoorde ik mijn moeder huilen. Ze keek naar het nieuws. Eigenlijk huilt ze al onophoudelijk sinds dinsdag, toen de Libanese hoofdstad Beiroet werd getroffen door een gigantische explosie die de stad half verwoestte, en een spoor van doden en gewonden achterliet.

Ze huilde om de vernietigde graansilo's in de haven. Daar werd voedsel bewaard voor het hele land, omdat mensen al maanden honger lijden en gebukt gaan onder de economische crisis. Nu zijn de silo's verdwenen. Woensdag zei minister van Economie Raoul Nehme dat er nog een krappe maand aan tarwevoorraden was, maar we geloven niemand meer.

In Beiroet is het nu één grote ellende. Er zijn doden gevallen, veel mensen zijn gewond, de ziekenhuizen zijn overvol, de huizen zijn verwoest en zelfs de tarwe in de haven moest eraan geloven. Alles waar we bang voor waren, voltrok zich in een paar seconden. Ik heb de Israëlisch-Libanese Oorlog van 2006 meegemaakt, toen Israëlische soldaten werden vermoord door Hezbollah, en Israël Libanon bombardeerde en het zuiden van het land binnenviel. Ik heb de revolutie meegemaakt, toen honderdduizenden Libanezen een eerlijkere, minder corrupte regering eisten en gewelddadig werden teruggedrongen met traangas. Maar wat ik nu meemaak is daar niet mee te vergelijken. Ik denk aan de beelden van het vuur, de grote paddenstoelwolk die over de gebouwen trekt, en de mensen met glasscherven en bloed over hun hele lichaam. Mijn hart huilt.

Na de explosie had ik veel pijn in mijn hoofd en mijn nek. We gingen naar het ziekenhuis, maar het zat helemaal vol. Ik wist dat er mensen waren die harder een ziekenhuisbed nodig hadden dan ik, dus ik ging naar huis en probeerde te verwerken wat er was gebeurd. Op woensdag werd aangekondigd dat de explosie was ontstaan doordat er gevaarlijke chemische stoffen waren opgeslagen in de haven en geen juiste veiligheidsmaatregelen waren getroffen. Mijn verdriet zette zich om in woede. Wat deden die daar in een haven vol arbeiders en goederen? Wat deden ze daar zo dicht bij de stad? Wiens schuld was dit alles?

Ik ben niet de enige die denkt dat het niet meer veel erger kan. Er is te veel verloren gegaan, en financiële compensatie is onmogelijk. Veel van mijn vrienden zijn hun huizen verloren, hun auto’s, hun werkplekken. Sommige van hen hebben ernstige verwondingen opgelopen. Juliana (28) bijvoorbeeld, die in de wijk Achrafieh woont – vlakbij waar de explosie plaatsvond. Het is een van de oudste gebieden van de stad, met zijn kronkelende straatjes en prachtige gevels. Maar het zal nooit meer hetzelfde zijn. “Mijn huis is totaal vernietigd,” zegt ze. “De ramen en deuren zijn allemaal kapot.”

In juli 2020 kwam Libanon in een hyperinflatie terecht, met een maandelijkse inflatie van 52,6 procent. De waarde van de Libanese pond kelderde razendsnel, waardoor normale goederen extreem onbetaalbaar werden. Het is het eerste land in het Midden-Oosten en Noord-Afrika waar dit gebeurde. “We hebben simpelweg niet het geld om alles te vervangen,” zei Julia. Renovaties zouden minstens 650 dollar kosten, wat tegen de huidige wisselkoers zou neerkomen op 5,2 miljoen Libanese pond, oftewel zes maanden aan huur.”

Maya (30) woont in Al Hamra, een buurt in het westen van de stad. Zij was thuis met haar moeder toen ze de ontploffing hoorde. De ramen sprongen kapot en ze werden allebei geraakt. “We konden niemand vinden die ons kon helpen,” zegt ze. Ze probeerden het Rode Kruis te bellen, maar tevergeefs. Een paar uur later probeerde haar man ze naar drie ziekenhuizen te rijden, dwars door de verkeersdrukte heen. Maar de ziekenhuizen zaten vol en ze mochten niet naar binnen. “Toen gingen we maar weer terug naar ons verwoeste huis,” vertelt Maya. “We bloedden nog steeds en zaten onder de glasscherven.”

Nadat ze hoorden dat ze misschien terecht konden bij ziekenhuizen buiten Beiroet, reden ze in een half uur naar de stad Sidon, waar ze na lang wachten behandeld konden worden. “Dit was de engste ervaring die ik ooit heb gehad, en een trauma dat ik niet snel zal vergeten,” zegt ze.

Kevin (31) woont in Geitawi, ook dicht bij de haven. Hij was thuis toen de explosie plaatsvond. Alles om hem heen was vernietigd – hij heeft het geluk dat alleen een stuk glas zijn benen heeft geraakt. “Als ik denk aan alles wat ik kwijt ben en al het geld dat ik nodig heb om alles te repareren, dan wil ik huilen,” zegt hij. “Maar het lukt me niet om te huilen.”

De 33-jarige Chris komt uit Mar Mikhael, een buurt die beroemd is om zijn nachtleven en vlak naast de plek van de explosie zit. Dinsdag was hij in het huis van zijn vriendin in dezelfde buurt, om haar te helpen verhuizen. “We zaten op haar balkon te roken toen we de geluiden van de explosie in de verte hoorden,” zegt hij. “We gingen bang naar binnen, we wisten niet wat er aan de hand was.” Eerst dachten ze dat de oorlog met Israël weer was begonnen, aangezien er nog altijd spanningen tussen de twee landen zijn en er veel confrontaties aan de grens plaatsvinden – op 27 juli nog bijvoorbeeld.

“We dachten dat we voor de bombardementen moesten schuilen. Het geluid werd harder en harder, totdat de grootste explosie kwam en we allebei op de grond vielen,” zegt Chris. Het huis was helemaal verwoest. Met veel moeite konden ze naar buiten komen. Overal lag puin en klonk geschreeuw. Het was een apocalyptisch tafereel. “Er lagen gewonde mensen op straat, overal was bloed, gebouwen waren ingestort, auto’s vernield,” zegt Chris. “Ik ben mijn auto kwijt, maar ik ben dankbaar dat ik nog leef.”

Twee weken geleden kwam de 31-jarige Saeb terug van Dubai, waar hij werkt, om het Offerfeest te vieren met zijn familie en vrienden. Toen de explosie plaatsvond waren zijn vrienden hem op aan het wachten bij het vakantiehuis dat ze hadden gehuurd – hij moest zich nog even klaarmaken. “Ineens was alles om me heen vernietigd,” zegt Saeb. Ik weet niet meer hoe ik eruit ben gekomen. Ik maakte me erg zorgen over mijn vrienden en familie. Godzijdank is er niks met ze gebeurd.” Nadat hij over de shock heen was, begonnen ze de gewonden te helpen. “Het was een overweldigende angst die ik nog nooit eerder heb ervaren.”

De explosie heeft niet alleen veel gebouwen, maar ook de haven verwoest – de voornaamste plek waar Libanon zijn goederen importeert en exporteert. Het is dus ook de vraag hoe het al schaarse voedsel, belangrijke goederen en bouwmaterialen het land zullen binnenkomen. Het kleine beetje vertrouwen dat we nog hadden in de regering om ons uit de crisis te halen is nu helemaal weg. Beiroet heeft al veel doorstaan: oorlog en vernietiging, armoede en revoluties, verdeeldheid en solidariteit. Maar het is lastig om de energie te vinden om na dit alles weer opnieuw te beginnen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Arabië.