Hoe het is om te drinken tot je niets meer weet

Handen omhoog als je wel eens wakker bent geworden na een avond vol shotjes, en geen flauw idee meer hebt hoe je thuis bent gekomen, of waarom er een stuk camembert met een hap eruit op je kussen ligt. Wie heeft niet weleens een zondag lang zwetend op de bank gelegen, de hersens krakend over wat er de avond daarvoor nou precies gebeurd is (je vrienden durf je het niet te vragen, uit angst voor de antwoorden).

Als dit je herkenbaar voorkomt, neem dan even diep adem, want het is goed mogelijk dat je veel van jezelf gaat herkennen in Sarah Hepola's autobiografie Black-out, een boek over hoe het is om dronken te worden op een nogal heftige manier, zonder iets te herinneren.

Ik bel Hepola – een redactrice voor Salon die in Dallas in Texas woont – om over haar gedurfde en grappige boek te praten. Ik vertel dat het me zo aangreep dat ik het af en toe even weg moest leggen om m'n klamme handen te drogen. "Er zijn meerdere mensen naar me toegekomen die zeiden hoe pijnlijk het was om te lezen," zegt Hepola. "Ik heb daar een beetje gemengde gevoelens over, want ik wil mensen geen pijn bezorgen, maar het is wel goed te weten dat je niet de enige bent die uitgeteld is op zondag. Als ik mijn inbox zie, dan krijg ik het gevoel dat Engeland een klein black-outprobleem heeft."

Als een bepaalde hoeveelheid alcohol in je bloed zit, slaan je hersenen geen herinneringen meer op. Hepola legt het in haar boek uit: "Het bloed bereikt op een gegeven moment een verzadigingspunt en blokkeert de hippocampus – het deel van je hersenen dat herinneringen op de lange termijn produceert. Dus je kunt nog zo goed je best doen alles te herinneren, maar dat heeft geen zin.

"Het is simpel: het opnameapparaat in je brein is afgeslagen," vertelt Hepola me.

"Black-outs zijn de engste, gekste onderdelen van mijn drinkgedrag, en in al die jaren wist ik nooit wat er gebeurde. Dat zwarte gat is op zichzelf opzienbarend vind ik. En het verbaast me hoeveel mensen – waarvan ik er veel als slimme, hoogopgeleide vrienden beschouw – het verschil niet wisten tussen een black-out en bewusteloosheid. Ze dachten dat een black-out betekent dat je niet bij je bewustzijn bent en op de bank slaapt, in plaats van dat je gewoon beweegt en functioneert."

Vanaf het eerste moment dat ze dronken werd toen ze dertien was (al wist ze op haar elfde al dat ze bier lekker vond), tot het moment dat ze besloot te stoppen met drinken, 25 jaar later, waren black-outs een soort specialiteit van Hepola. Net als de meeste mensen zocht ze het dronkenschap mét black-outs niet bewust op. Ze nam een paar drankjes, dan nog een paar en voor ze het wist… alles vergeten, tot de volgende morgen, waarop de zoektocht begint zonder dat je veel aanknopingspunten hebt – bonnetjes, sms'jes, de persoon die naast je ligt – om te ontcijferen wat je gedaan of gezegd hebt. En als er geen aanwijzingen zijn, tja, dan is het behelpen met je paranoia.

"Ik denk dat het niet weten wat er gebeurd is het ergste gevolg van een black-out is," zegt Hepola. "Maar toen ik begin twintig was had ik altijd wel ongeveer een idee hoe ik me had gedragen. Ik weet dat ik de neiging heb mijn kleren uit te trekken – en niet op een sexy manier, maar ongemakkelijk exhibitionistisch, waardoor mensen een stapje naar achter zetten als ze me zien. Iets anders waarvan ik weet dat ik het vaak doe, is oncontroleerbaar huilen omdat ik denk dat niemand van me houdt. En ik kan ook erg agressief met mannen doen, op een seksuele manier. En omdat ik weet dat ik dat soort dingen doe, word ik de volgende morgen of middag trillend van angst wakker."

Het gedrag dat Hepola beschrijft is niet exclusief voorbehouden aan de vrouwelijke black-outervaring – mannen huilen en ontkleden zich ook – maar ik durf m'n hand er voor in het vuur te steken dat zij daar levendig over praten. Ook als je zelf nooit een black-out hebt gehad, zal Hepola's beschrijving van drinksessies met haar vriendinnen – met een fles wijn op tafel als "een synoniem voor 'laten we een moeilijk gesprek hebben'" – je bekend in de oren klinken.

Als ik suggereer dat vrouwen makkelijker dan mannen een hele nacht rond een tafel zitten en fles na fles wegzetten, zegt Hepola enthousiast dat ze het daar mee eens is. "Je kunt de zon zien ondergaan, en de enige tijdsreferentie zijn de lege flessen die zich in de hoek opstapelen. Dat is letterlijk je enige meeteenheid, want je hebt je dan al zes uur niet bewogen. We denken dan: we gaan tot de bodem, we gaan het allemaal opdrinken."

Het is duidelijk dat alcoholconsumptie – vooral onder vrouwen met een universitaire opleiding – dramatisch veranderd is in de afgelopen dertig jaar. Een onderzoek over gevaarlijk drinken, uitgevoerd door de Organisation for Economic Co-Operation and Development, wees uit dat hoogopgeleide Britse vrouwen meer drinken dan welke groep dan ook in de Westerse wereld. Dat fenomeen wordt door sommige "de donkere kant van de emancipatie" genoemd: nu vrouwen meer werk vinden in van oorsprong door mannen geregeerde sectoren, financieel onafhankelijker worden en minder vroeg kinderen krijgen, gaan ze ook als mannen drinken.

Maar ik denk niet dat daarmee alles gezegd is. Niet alle vrouwen drinken om net als mannen te zijn, of omdat ze op gelijke voet willen staat. Vooral ook omdat de statistieken uitwezen dat de zwaarste drinkers binnen de groep dat vooral in hun eentje doen, thuis.

Hepola's drinkgedrag piekte rond de tijd dat Sex and the City net begon. Die show was zoals ze zelf zegt: "een viering van vrouwelijke vriendschap – vriendschap ervaren door de opluchting van een gedeelde cocktail".

Het beeld van Carrie en co die een beetje aangeschoten worden kennen we nu wel, maar in die tijd was de show een goed voorbeeld van hoe alcohol steeds meer verbonden werd aan girlpower.

Voor elk tienermeisje dat naar SATC keek, werd drinken en roken in een grote stad met vriendinnen ineens het coolste ter wereld. En dat is het ook wel een beetje.

"We maken van drinken iets glamoureus. We doen alsof het iets is dat ons het gevoel geeft dat we sexy zijn. 'Ik ben knap! Ik ben grappig! Proost' – maar we laten zelden zien hoe het er echt uit ziet."

En hoe het er echt uitziet, of hoe het er in ieder geval uitzag voor Hepola: vallen van trappen, je eigen huis bijna in de fik steken, overgewicht krijgen en vrienden die je niet meer aanspreken.

"Je relativeert dingen door erom te lachen – zo lang iedereen lacht over het feit dat je van de trap bent gevallen, is het niet zo erg. Maar mijn gedrag werd steeds minder vermakelijk, en op dat punt begin je in de gaten te krijgen dat je een probleem hebt."

Hoe voelde je je, vroeg ik, toen deze mensen het er met je over moesten hebben.

"Ik was kapot. Ik schaamde me vooral heel erg. En ik voelde me alsof iedereen een sociaal contract had verbroken – dat ze al die tijd hadden gezegd dat het oké was, en nu opeens niet meer."

"Ik bleef denken dat iets me zou doen stoppen. Dat er iets langs zou komen dat het wijnglas uit mijn hand zou rukken – dat ik zwanger zou worden, of verliefd – maar ik bleef me aan m'n glas vastklampen, wat er ook gebeurde."

Hepola probeerde vaak te stoppen met drinken, en uiteindelijk was het niet een catastrofale ervaring die haar uit de fles haalde, maar het besef dat ze haar leven anders misschien nooit meer zou kunnen veranderen.

"Eén van de redenen dat je blijft drinken is omdat je jezelf verschrikkelijk voelt. Nu voel ik me goed omdat ik mijn ervaringen kan gebruiken om anderen te helpen. 'Ik heb het ook meegemaakt' is een belangrijke zin. Je realiseert daardoor dat je niet alleen bent."