We vroegen milieubewuste ouders waarom ze tóch kinderen namen

Mijn zoon Bruno is laatst vier geworden. Hij is enorm belangrijk voor me, maar zijn moeder en ik twijfelden in eerste instantie of we überhaupt wel kinderen wilden. Los van praktische bezwaren rondom geld en kinderopvang vroegen we ons ook af of het ergens op sloeg om een gezin te stichten, nu we weten dat hun toekomst er vanwege de klimaatcrisis misschien niet al te best uitziet.

Ik heb een kinderboek geschreven over het milieu en op scholen over klimaatactivisme gesproken. Maar tegelijkertijd ben ik ook bang dat de toekomst een grote hel wordt. Mensen zeggen dat onze kinderen de wereld zullen veranderen (wat onze eigen generatie niet lukte), maar zelfs als de meest pessimistische inschattingen kloppen, zal het te laat zijn om de wereld te redden als Bruno dezelfde leeftijd heeft als Greta Thunberg. Ik besloot andere milieubewuste stellen met kinderen te vragen hoe zij hun ouderschap voor zichzelf verantwoorden.

Leonardo Caffo is hoogleraar filosofie aan de Nieuwe Academie voor Schone Kunsten in Milaan, tv-deskundige en auteur. Hij stelt dat de mens alleen gered kan worden door radicaal af te stappen van de kapitalistische samenleving. “Soms worden je overtuigingen verstoord door het echte leven,” zegt hij. “Dat gebeurt meestal met slechte dingen, maar dit keer was het mijn dochter.” Morgana is in 2020 geboren, toen in Italië de sterftecijfers van COVID-19 een grote piek beleefden. “Ze was er ineens. Ze heeft ons gevonden, en daar zijn we blij mee.”

Als een diersoort wordt bedreigd door veranderingen in zijn omgeving, verandert ook zijn gedrag, schrijft Caffo in zijn boek Fragile umanità (‘fragiele mensheid’). Die diersoort ziet er dan misschien nog hetzelfde uit, maar ondertussen wordt-ie biologisch gezien langzamerhand een andere soort.

Caffo gelooft dat dit nu al met de Homo sapiens gebeurt. Mensen die overgaan op plantaardige diëten en het leven op het platteland omarmen, uiten niet alleen nieuwe culturele waarden, maar verschuiven ook in de richting een nieuwe soort mens, die hij de ‘hedendaagse post-mens’ noemt.

“We zien nu hoe de Homo sapiens met deze nieuwe soort samenleeft,” zegt Caffo. “In de toekomst zullen ze langzamerhand van elkaar vandaan bewegen.” Het idee dat het gedrag van een soort kan veranderen door diens omgeving wordt wetenschappelijke ondersteund, maar er is geen bewijs dat dit nu ook met mensen aan de hand is. Desondanks zoekt Caffo nu voor zijn dochter een kleuterschool waar ze kan leren hoe ze eetbare planten kan verbouwen en herkennen.

Francesca Mapleston en Giovanni Montagnani zijn milieuactivisten. Hun dochter heet Nora. Giovanni is ingenieur en lid van CrowdForest, een organisatie die informatie verstrekt over klimaatverandering. Francesca, vroedvrouw van beroep, zegt dat ze altijd al kinderen heeft gewild, maar pas echt de drang kreeg om moeder te worden toen ze 25 werd. Een jaar nadat ze afstudeerde van de universiteit beviel ze van haar dochter. “Ik weet dat de wereld waarin ze opgroeit er niet erg veelbelovend uitziet, maar ik vind dat de wens om kinderen te krijgen sowieso al egocentrisch is,” zegt ze. “Ze is alleen geboren omdat ik die wens had, maar sinds ze er is heb ik elke dag mijn best gedaan om haar gelukkig te maken.”

Giovanni en Francesca zijn optimistisch over de toekomst. Ze hebben voor een leefstijl gekozen waarvan ze denken dat die bestand is tegen de instorting van het klimaat. In tegenstelling tot veel andere jonge Italianen besloten ze om niet naar het buitenland te verhuizen om daar hun geluk te zoeken, en hebben ze zich op het platteland in het noordwesten van Italië gevestigd. Hun huis draait op zonne-energie en ze hebben een grote moestuin, een kippenhok en bijenkorven. Ze zeggen dat ze hun broeikasgasuitstoot over twee jaar met 70 procent willen hebben teruggedrongen. Giovanni is hoopvol gestemd dat er over de hele wereld minder koolstof zal worden uitgestoten als thuiswerken normaler wordt.

Muzikant Lorenzo en Lucia, een vertaler en blogger over zero waste, komen uit Ligurië. In 2018 adopteerde het stel, dat alleen met hun voornamen in dit stuk wilde, een jongen die inmiddels twee jaar oud is, en ze overwegen om nog een tweede te nemen. Lucia probeert om niet toe te geven aan het nihilisme. “De scenario’s die worden geschetst door wetenschappers zijn niet onvermijdelijk,” zegt ze. “Het zal afhangen van de beslissingen die we de komende tien jaar nemen of ze uitkomen of niet.”

Ik neig ernaar om haar gelijk te geven. Zoals de Australische psychoanalyticus Anouchka Grose zegt zijn zowel overdreven negatieve als overdreven positieve inschattingen van de toekomst van het klimaat uiteindelijk slechts pogingen tot zelfbehoud. Maar wel op hun eigen manier, met hun eigen voor- en nadelen.

Als je besluit om een kind minder te nemen dan aanvankelijk had gepland, is dat de individuele levenskeuze die de meeste impact heeft op je koolstofuitstoot. Dat blijkt althans uit een onderzoek uit 2017. Dit idee is echter ook gekaapt door stemmen uit de extreemrechtse hoek, die ontwikkelingslanden ervan beschuldigen dat ze met hun hoge geboortecijfers bijdragen aan overbevolking en de klimaatcrisis.

In werkelijkheid hebben Europese landen in 2018 samen 564 miljard ton CO2 uitgestoten, wat vijf keer zoveel is als Zuid-Amerika en vier keer zoveel als Afrika. Hoewel de EU heeft beloofd om in 2050 klimaatneutraal te zijn, lijdt het dus geen twijfel dat met name rijke, westerse landen verantwoordelijk zijn voor de klimaatverandering.

Of je nou wel of geen kinderen neemt vanwege de klimaatcrisis, het zijn beide even drastische als valide beslissingen. Eigenlijk gaat deze discussie ook over een veel groter probleem: klimaatactivisme heeft weinig zin als het puur gebaseerd is op individuele keuzes. Als overheden en internationale instituten er niet in slagen om met grootschalige oplossingen te komen, dan zullen meer en meer mensen het lot van de planeet in eigen hand nemen, omdat ze het als hun plicht zien om er wat aan te doen. Tot hun gezinsplanning aan toe.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Italië

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram