Σακίρ Kατά Ελλάδας: Γιατί Aσχολούμαστε το 2020 με μια Yπόθεση του 2009;

Το VICE Greece δίνει βήμα σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άτομα, με τη δημιουργία της στήλης «Ρισπέκτ», στην οποία κάθε εβδομάδα δημοσιεύονται προσωπικές ιστορίες, άρθρα άποψης, φωτογραφίες, ρεπορτάζ ή άλλες υποθέσεις που ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία. Στόχος μας είναι να ενημερώσουμε το κοινό και να ανοίξουμε διάλογο για ζητήματα με τα οποία καταπιάνονται και αξίζουν την προσοχή όλων.

Tο συγκεκριμένο άρθρο υπογράφει η Ελένη Τάκου, αναπληρώτρια διευθύντρια και υπεύθυνη συνηγορίας της HumanRights360.

Άγιος Παντελεήμονας, Αύγουστος 2009. Ο Σακίρ, μετανάστης από το Αφγανιστάν, δέχεται επίθεση από ομάδα ατόμων που φοράνε κράνη και είναι οπλισμένα με μαχαίρια και σιδερολοστούς. Τον μαχαιρώνουν αρκετές φορές κοντά στην καρδιά και στον αριστερό πνεύμονα. Ο Σακίρ νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Κατά την προανάκριση, ένας συμπατριώτης του που ήταν αυτόπτης μάρτυρας της επίθεσης, κατονομάζει δύο από τους δράστες. Η αστυνομία όχι μόνο δεν διερευνά την υπόθεση ως οφείλει, αλλά κινεί τη διαδικασία απέλασης του Σακίρ και του συμπατριώτη του. Επτά χρόνια αργότερα, η Ελλάδα καταδικάζεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για μη επαρκή διερεύνηση της υπόθεσης αλλά και για τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης του Σακίρ στο Αστυνομικό Τμήμα Αγίου Παντελεήμονα.

Η επίθεση κατά του Σακίρ συμπεριλήφθη ως αυτόνομη ενότητα στον «Μαύρο Χάρτη της Ρατσιστικής Βίας» που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Νοέμβρη. Όπως έγραφε στην εισαγωγή της η Τίνα Σταυρινάκη, μία εκ των «ψυχών» του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας και μέλος της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων (CERD), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) «στάθηκε στο γεγονός ότι η αστυνομία και οι εισαγγελικές Αρχές, παρά την αύξηση των ρατσιστικών επιθέσεων από ακραίες ομάδες στην περιοχή, δεν διερεύνησαν την πιθανή σχέση της επίθεσης κατά του Σακίρ με τις ομάδες αυτές και τη διαχειρίστηκαν ως “μεμονωμένο περιστατικό”». Με άλλα λόγια, η καταδική της Ελλάδας το 2016 για την υπόθεση Σακίρ έρχεται να τεκμηριώσει αναδρομικά το modus operandi των οργανωμένων ομάδων ρατσιστικής βίας εκείνη την περίοδο, για το οποίο η πολιτεία άργησε δυστυχώς πολύ να πάρει μέτρα.

Ωστόσο, μία καταδίκη στο ΕΔΔΑ δεν έχει μόνο τον ατομικό χαρακτήρα δικαίωσης ενός συγκεκριμένου θύματος. Ταυτόχρονα -και ίσως ακόμη περισσότερο- θέτει σε κίνηση μία διαδικασία εκτέλεσης της απόφασης που προϋποθέτει συστημικές αλλαγές από πλευράς της καταδικασθείσας χώρας, ώστε να διορθωθούν τα δομικά αίτια που οδήγησαν στις συγκεκριμένες παραβιάσεις δικαιωμάτων. Δυστυχώς, στο πεδίο της εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΔΑ, η Ελλάδα δεν έχει και τις καλύτερες επιδόσεις: από τις βασικές καταδίκες του Δικαστηρίου την τελευταία δεκαετία, το 42% δεν έχει τύχει ακόμα επαρκούς εκτέλεσης σε ό,τι αφορά τις συστημικές αλλαγές στις οποίες πρέπει να προχωρήσει η Ελληνική Πολιτεία για να εξαλείψει τα αίτια των παραβιάσεων.

Μία τέτοια υπόθεση είναι και η υπόθεση Σακίρ κατά Ελλάδας. Η Ελλάδα έχει κάνει αρκετά βήματα, ωστόσο έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει για την επαρκή διερεύνηση του ρατσιστικού χαρακτήρα των εγκλημάτων μίσους. Όπως το έθεσε πολύ χαρακτηριστικά ο Θανάσης Καμπαγιάννης, δικηγόρος και μέλος της Πολιτικής Αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής, «η νομική θωράκιση δεν έχει να κάνει μόνο με τη νομοθεσία, αλλά και με την εφαρμογή της, δηλαδή την ύπαρξη καταδικαστικών αποφάσεων που στέλνουν μήνυμα καταδίκης της ρατσιστικής βίας με ειδικοπροληπτικές και γενικοπροληπτικές συνέπειες».

Mία Αρτίστα της Queer Σκηνής

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Ακόμη περισσότερο, έχει να κάνει με την έλλειψη διερεύνησης του ρατσιστικού χαρακτήρα ενός εγκλήματος από τα αρχικά στάδια, δηλαδή από τη φάση της αστυνομικής έρευνας. Ένα επίμονο δεδομένο που έρχεται από τη δουλειά μας στο πεδίο είναι η ύπαρξη ενός βαθιά εμπεδωμένου θεσμικού ρατσισμού καταρχήν στις διωκτικές και δευτερευόντως στις εισαγγελικές και δικαστικές Αρχές, με αποτέλεσμα η πλειονότητα των ρατσιστικών εγκλημάτων είτε να μην καταγράφεται είτε να μην καταγράφεται ως ρατσιστική. Κοινώς, πρόκειται για το κλασσικό μοτίβο «η αστυνομία δεν κάνει τη δουλειά της, άρα δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία, άρα δεν εισάγονται στη διαδικασία, άρα οι εισαγγελίες και οι δικαστές μπορούν να κάνουν τα στραβά μάτια, άρα δεν τρέχει τίποτα».

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι έχουν γίνει βήματα για την αντιμετώπιση των ρατσιστικών εγκλημάτων, όμως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει και ότι υπάρχουν ακόμη πολλά, πάρα πολλά που πρέπει να γίνουν. Η ετήσια έκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, τεκμηριώνει τον οργανωμένο χαρακτήρα πολλών επιθέσεων, την ανησυχητικά αυξανόμενη στοχοποίηση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και τα πλείστα δομικά ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά για την επαρκή αντιμετώπιση του ζητήματος.

Συνεπώς, η συνεχής προσπάθεια της κυβέρνησης να υποβαθμίσει την υπόθεση Σακίρ κατά Ελλάδας, παρόλο που ακόμα εκκρεμεί η ολοκλήρωση ενός συγκροτημένου και συνεκτικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά του Ρατσισμού από τις αρμόδιες Αρχές, δείχνει πως η οργανωμένη Πολιτεία δεν έχει ακόμα αντιληφθεί τη σοβαρότητα της κατάστασης. Γι’ αυτό και μέσα στο επόμενο διάστημα, το Δίκτυο, κατόπιν πρωτοβουλίας της HIAS Greece και της HumanRights360, θα καταθέσει αναλυτικό υπόμνημα ενώπιον της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την πορεία εκτέλεσης της συγκεκριμένης απόφασης.

Κλείνοντας και πάλι με τα λόγια του Θανάση Καμπαγιάννη, «δεν γίνεται στα σοβαρά η Ελληνική Δημοκρατία σε διεθνή φόρα να χρησιμοποιεί τη μάχη που δίνουν οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα σε ένα πολυ αρνητικό πεδίο, για να πει “αντιμετωπίζουμε τη ρατσιστική βία”. Αυτό είναι έως και τραγελαφικό. Δεν θέλουμε λοιπόν λόγια, ούτε θέλουμε να μετατραπούμε σε προσχήματα. Θέλουμε πράξεις».

Περισσότερα από το VICE

Τίμιοι Παράνομοι: Ένα Παράθυρο Επικοινωνίας των Φυλακών με τον Έξω Κόσμο

Το Σκάνδαλο Novartis στα Ελληνικά Νοσοκομεία: Influencers Φαρμάκων και «Άμυνα Μπάσκετ» Από Γιατρούς

Ένα Πρόγραμμα στην Καβάλα Θέλει να «Αναμορφώσει» τους Δράστες Ενδοοικογενειακής Βίας