Άσφαλτος, Ράγες, Θάλασσα, Αέρας: Τα Τελευταία 30 Χρόνια Έχει Αφανιστεί μια Μικρή Πόλη στην Ελλάδα

«Δεν είναι λάθος, είναι έγκλημα», «Οι νεκροί των Τεμπών ζητούν απαντήσεις», «Θλίψη και οργή για το προδιαγεγραμμένο έγκλημα», «Πάρε με όταν φτάσεις», «Τι έφταιξε...», είναι μερικά από τα πρωτοσέλιδα εφημερίδων την επόμενη ημέρα. Όλα τους είναι βαμμένα με μαύρο χρώμα, όλα τους αποτυπώνουν την οργή, τη θλίψη, τον πόνο, τις ανθρώπινες ζωές που εξαϋλώθηκαν στα πρώτα βαγόνια. Όλα αναζητούν ευθύνες που κανείς δεν παίρνει. Ένα προαναγγελθέν έγκλημα, για το οποίο οι εργαζόμενοι προειδοποιούσαν, επισημαίνοντας ότι «δεν θα περιμένουμε το ατύχημα που έρχεται για να τους δούμε να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα». Λίγες μέρες μετά, το δυστύχημα ήρθε. Οι άνθρωποι δεν είναι απλά αριθμοί, ούτε σωροί μιας χρόνιας απαξίωσης.

Αποφασίσαμε να γράψουμε αυτές τις γραμμές με αφορμή το πρόσφατο σιδηροδρομικό δυστύχημα και προκειμένου να αναδείξουμε πόσοι άνθρωποι έχουν χαθεί σε δυστυχήματα από το 1990 μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι άνθρωποι που έχουν σκοτωθεί είναι 45.762 συνολικά, εκ των οποίων οι 45.311 ενεπλάκησαν σε τροχαία. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος των αριθμών, οι άνθρωποι που έχουν σκοτωθεί είναι σχεδόν ισάριθμοι με τους κατοίκους του Πύργου Ηλείας, οι οποίοι, στην τελευταία απογραφή του 2021 ήταν 44.482 σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Άρα, είναι σαν να αφανίζεται μια μικρή πόλη.

Το πολύνεκρο δυστύχημα από τη σύγκρουση τρένων στα Τέμπη, ωστόσο, δεν είναι το μοναδικό περιστατικό που έβαψε με μελανά χρώματα τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Αν κάνουμε μια αναδρομή από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα, η χώρα έχει στιγματιστεί από μία σειρά δυστυχημάτων με πολλούς νεκρούς, σε άσφαλτο, ράγες, θάλασσα και αέρα.

5 Φεβρουαρίου 1991. Το πολεμικό αεροσκάφος C-130, απογειώνεται από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας, ενώ 20 λεπτά αργότερα χάνεται από τα ραντάρ και αγνοείται επί τέσσερις ημέρες. Τελικά, τα συντρίμμια του εντοπίζονται στην κορυφή Τσατάλι, στο όρος Όρθυς, με 63 επιβαίνοντες νεκρούς. Το επίσημο πόρισμα του δυστυχήματος δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, λόγω στρατιωτικού απορρήτου.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1994, στο δρομολόγιο Αθήνα-Βόλος, μία αμαξοστοιχία εκτροχιάστηκε, με τραγικό απολογισμό πέντε νεκρούς.

Ήταν 15 Σεπτεμβρίου 1994. Δέκα νέοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, όταν το ελικόπτερο στο οποίο επέβαιναν κατέπεσε στα ορεινά της Δράμας. Επέστρεφαν στη βάση τους, στο στρατιωτικό Αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα, ενώ μερικές ώρες νωρίτερα, επιχειρούσαν στην κατάσβεση μιας δασικής πυρκαγιάς στην περιοχή.

Στις 26 Δεκεμβρίου 1996, το ελληνικό εμπορικό πλοίο «Δύστος» απέπλευσε από τον Βόλο κουβαλώντας περίπου 5.300 τόνους τσιμέντο, με προορισμό τον Πειραιά. Εξαιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν προσέγγισε σε νότιο όρμο της Σκιάθου, παραμένοντας εκεί δύο ημέρες. Ωστόσο, ο Πλοίαρχος αποφάσισε, πιεζόμενος από το πλήρωμα, προκειμένου να γιορτάσουν την Πρωτοχρονιά στα σπίτια τους, να αποπλεύσει και να συνεχίσει το ταξίδι. Το πρωί της επόμενης μέρας εντοπίστηκε να πλέει ανατολικά της Κύμης. Ο τραγικός απολογισμός ήταν 20 νεκροί, ανάμεσά τους και ένα ανήλικο κορίτσι.

17 Δεκέμβρη 1997. Ένα αεροσκάφος ουκρανικής αεροπορικής εταιρίας αναχωρεί από το Κίεβο με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Μετά από λίγο, χάνεται το ίχνος του από τα ραντάρ και συνετρίβεται στα Πιέρια όρη, παρασύροντας μαζί του 70 ανθρώπους, ανάμεσα στους οποίους οι 34 είναι ελληνικής καταγωγής. Λίγο αργότερα, ένα C-130 με πενταμελές πλήρωμα που συνεισφέρει στην αναζήτηση του αεροσκάφους, συντρίβεται στη γύρω περιοχή.

Τρεις ημέρες αργότερα (20 Δεκεμβρίου 1997), το Lockheed Hercules C-130 της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας συνετρίβη στο όρος Πάστρα στη δυτική Αττική, κοντά στη Τανάγρα, εξαιτίας δυσμενών καιρικών συνθηκών. Πέντε άνθρωποι σκοτώθηκαν. Το στρατιωτικό αεροσκάφος επρόκειτο να μεταφέρει στρατιώτες από την Τανάγρα στην Πιερία προκειμένου να συμμετάσχουν στις επιχειρήσεις για την εύρεση του ουκρανικού αεροσκάφους που είχε πέσει μόλις τρεις ημέρες πριν.

Ήταν 4 Οκτωβρίου 1999, γύρω στις 4.30 τα ξημερώματα, όταν έξι οπαδοί του ΠΑΟΚ έχασαν τη ζωή τους στα Τέμπη επιστρέφοντας από το παιχνίδι με τον Παναθηναϊκό, καθώς το τουριστικό λεωφορείο, που μετέφερε τους 77 οπαδούς συγκρούστηκε με διερχόμενο φορτηγάκι στην προσπάθειά του να κάνει προσπέραση και ανατράπηκε πέφτοντας σε χαντάκι.

Είναι 18 Μαΐου 2000 και ώρα 10.35 το πρωί. Το μαχητικό αεροσκάφος τύπου Phantom F4 πραγματοποιεί ασκήσεις χαμηλής πτήσης. Κατά τη διάρκεια τνός ελιγμού δίπλα στο δεύτερο αεροσκάφος που συμμετείχε στην άσκηση, οι χειριστές έχασαν τη στήριξη του αεροσκάφους, με αποτέλεσμα τη συντριβή του πάνω σε ένα διώροφο σπίτι στην Αντίκυρα. Μέσα στο σπίτι βρίσκονταν δύο κορίτσια, 17 και 19 ετών, τα οποία βρήκαν τραγικό θάνατο, ενώ νεκροί βρέθηκαν και οι χειριστές του F4.

Το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου 2000, το «Εξπρές Σάμινα» αναχωρεί από το λιμάνι του Πειραιά με συνολικά 533 άτομα. Όταν προσεγγίζει τον λιμένα της Πάρου, λίγο μετά τις 22.00, εν μέσω ανέμων οκτώ μποφόρ, προσκρούει στις νησίδες Πόρτες. Το πλοίο έπαθε ρήγμα στα δεξιά ύφαλά του και το νερό κατέκλυσε το μηχανοστάσιο, με το πλοίο να παίρνει κλίση προς τα δεξιά και να βυθίζεται μέσα σε 25 λεπτά. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες στην Ελλάδα, στην οποία έχασαν τη ζωή τους 81 άνθρωποι.

Ένα ακόμη τροχαίο δυστύχημα στα Τέμπη συνέβη στις 13 Απρίλη 2003. Ήταν γύρω στις 19.30 όταν 21 μαθητές από το Μακροχώρι Ημαθίας που επέστρεφαν από τριήμερη εκδρομή στην Αθήνα, έχασαν τη ζωή τους, καθώς ο οδηγός μιας νταλίκας που μετέφερε νοβοπάν έχασε τον έλεγχο του οχήματος και συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με το λεωφορείο τους, ενώ οι σανίδες το «έκοψαν» στα δύο.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2004, το στρατιωτικό ελικόπτερο τύπου Σινούκ που μετέφερε τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Πέτρο και τη συνοδεία του στο Άγιο Όρος, κατέπεσε λίγο πριν προσγειωθεί, στα ανοιχτά του όρους Άθω, με τον αριθμό των νεκρών να φτάνει στους 17.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 27 Σεπτεμβρίου 2004, λίγο πριν τις 10 το πρωί, ανετράπη ένα σχολικό λεωφορείο που μετέφερε 37 μαθητές και τέσσερις καθηγητές του Λυκείου Φαρκαδόνας Τρικάλων στην Αθήνα προκειμένου να παρακολουθήσουν τους Παραολυμπιακούς Αγώνες. Το συμβάν έγινε στο πέταλο του Μαλιακού, όταν ο οδηγός νταλίκας με υαλοπίνακες έχασε τον έλεγχο του οχήματος λόγω μετατόπισης του φορτίου, πέρασε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας και συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με το λεωφορείο. Επτά μαθητές βρήκαν ακαριαίο θάνατο, ενώ ένας ακρωτηριάστηκε.

Είναι 14 Αυγούστου 2005, όταν το Boeing 737 των κυπριακών αερογραμμών Helios Airways συνετρίβεται στο Γραμματικό, κατά τη διάρκεια πτήσης από την Λάρνακα στην Πράγα με απολογισμό 121 νεκρούς. Αρχικά χάθηκε η επαφή με τον πύργο ελέγχου και δύο F-16 έσπευσαν να εντοπίσουν το αεροπλάνο, το οποίο τελικά άλλαξε πορεία και αφού του τελείωσαν τα καύσιμα, συνετρίβη στο Γραμματικό. Το πρόβλημα ξεκίνησε καθώς ο διακόπτης συμπίεσης ήταν στο manual, ενώ αργότερα διακόπηκε η λειτουργία των κινητήρων λόγω έλλειψης καυσίμων με αποτέλεσμα την συντριβή του αεροσκάφους. Μετά την ιατροδικαστική εξέταση αποδείχθηκε ότι τα θύματα ήταν όλα ζωντανά μέχρι την πρόσκρουση, αλλά το πιθανότερο είναι κάποιοι να ήταν σε κατάσταση υποξίας.

Είναι Μεγάλη Πέμπτη, 5 Απριλίου 2007, όταν το κρουαζιερόπλοιο “Sea Diamond” απέπλευσε από το λιμάνι του Ηρακλείου με προορισμό τη Σαντορίνη. Μία ώρα μετά την αναχώρηση παρουσίασε μηχανική βλάβη και μπαίνοντας στον κόλπο της Σαντορίνης, παρέκκλινε της πορείας πρόσδεσης, με αποτέλεσμα να προσκρούσει με την δεξιά πλευρά της πλώρης σε ξέρα και να αρχίσει να παίρνει νερά. Δύο από τους επιβάτες δεν βρέθηκαν ποτέ.

Στις 27 Σεπτεβρίου 2010, προκαλείται νέο τροχαίο δυστύχημα στη Φαρκαδόνα. Μία οικογένεια με δύο παιδιά, ηλικίας δύο και τριών ετών, σκοτώνονται σε τροχαίο, αφού συγκρούστηκαν μετωπικά με ένα άλλο ΙΧ και στη συνέχεια καρφώθηκαν πάνω σε μια νταλίκα, με συνέπεια να βγουν εκτός δρόμου. Νεκροί ανασύρθηκαν κι άλλοι τρεις άνθρωποι, οι οποίοι επέβαιναν στο ΙΧ.

Στις 22 Ιανουαρίου 2013 στην Εγνατία οδό Βέροιας–Θεσσαλονίκης σημειώθηκε διπλή καραμπόλα, με απολογισμό μια νεκρή γυναίκα και μία έγκυο τραυματία, στην οποία ενεπλάκησαν 19 οχήματα, όταν οδηγός φορτηγού, έχασε τον έλεγχο του οχήματός του. Μισό χιλιόμετρο μακριά, σημειώθηκε και δεύτερη καραμπόλα, στην οποία ενεπλάκησαν οκτώ αυτοκίνητα μεταξύ των οποίων και ασθενοφόρο που μετέφερε έγκυο για να γεννήσει δίδυμα.

Στις 22 Ιουνίου 2013, ένα ακόμη αιματηρό περιστατικό σημειώθηκε στην άσφαλτο, όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε μία 41χρονη, με τέσσερις 16χρονες στον Άγιο Στέφανο, προσέκρουσε αρχικά σε σταθμευμένο αυτοκίνητο, στη συνέχεια σε τοίχο και ανατράπηκε, με αποτέλεσμα τον χαμό τους.

Είναι μεσημέρι της 13ης Αυγούστου 2013, όταν στην Εθνική Οδό Άρτας-Αντιρρίου ένα αυτοκίνητο με οδηγό έναν 40χρονο και δύο ακόμη επιβάτες, συγκρούστηκε μετωπικά με ένα αυτοκίνητο που οδηγούσε μία 43χρονη και στο οποίο επέβαιναν μία 31χρονη και τέσσερα ανήλικα παιδιά ηλικίας 16, 15, 13 και 3 ετών. Από τη σφοδρή σύγκρουση σκοτώθηκαν η 43χρονη, η 31χρονη, το 13χρονο παιδί, ο 84χρονος συνοδηγός και μία ακόμη γυναίκα, ενώ στη λίστα των θυμάτων προστίθεται και η 15χρονη τραυματίας που μετά από πολυήμερη μάχη στην εντατική, υπέκυψε στα τραύματα της.

Είναι 5 Οκτωβρίου 2014, όταν μια νταλίκα προσκρούει πάνω σε 40 αυτοκίνητα στην Εγνατία οδό, στο ύψος του χωριού Μέση, 500 μέτρα από τον κόμβο της Βέροιας. Ο θλιβερός απολογισμός της φονικής καραμπόλας είναι πέντε νεκροί και πάνω από 20 τραυματίες.

Στις 11 Φεβρουαρίου 2016, ένα ελικόπτερο Bell 212 του Ελληνικού Ναυτικού συνετρίβη κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικής άσκησης στη νήσο Κίναρο κοντά στην Αμοργό. Τρεις αξιωματικοί έχασαν τη ζωή τους.

Στις 3 Ιανουαρίου 2018, σοβαρό τροχαίο δυστύχημα σημειώθηκε στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) όταν ένα αυτοκίνητο που κινούνταν από Ρέθυμνο προς Ηράκλειο, για άγνωστους λόγους, εξετράπη της πορείας του και συγκρούστηκε μετωπικά με διερχόμενο όχημα. Από τα συντρίμμια του ενός αυτοκινήτου ανασύρθηκαν νεκροί το νεαρό ζευγάρι αρραβωνιασμένων φοιτητών, ηλικίας 22 και 24 ετών, καθώς και η 45χρονη μητέρα της κοπέλας.

Είναι 8 Ιουνίου 2018, όταν συνέβη το πολύνεκρο δυστύχημα στην Εγνατία Οδό, στο ύψος της Νέας Καρβάλης, με θλιβερό απολογισμό επτά νεκρούς, εκ των οποίων τρία παιδιά. Συγκεκριμένα, ένα μικρό βαν που μετέφερε παράτυπους μετανάστες ιρανικής καταγωγής εξετράπη της πορείας του, πέρασε το διαχωριστικό τοιχίο των δύο ρευμάτων κυκλοφορίας και έπεσε με σφοδρότητα πάνω στα βράχια.

Τα ξημερώματα της Κυριακής 13 Σεπτέμβρη 2020, στην Επαρχιακή Οδό Πρέβεζας- Ηγουμενίτσας στο ύψος της Καστροσυκιάς, έπειτα από μετωπική σύγκρουση δύο Ι.Χ. αυτοκινήτων, θανάσιμα τραυματίστηκαν και οι τέσσερις επιβαίνοντες.

Στις 13 Αυγούστου 2021, τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους έπειτα από σύγκρουση δύο οχημάτων στον επαρχιακό δρόμο Ηλιωκόμης–Νέας Μπράφας του Δήμου Σερρών.

Ένα ακόμη πολύνεκρο τροχαίο δυστύχημα σημειώθηκε τα μεσάνυχτα της Παρασκευής 19 Νοέμβρη 2021 κοντά στον Ίασμο Ροδόπης και στο οποίο ενεπλάκη αυτοκίνητο που μετέφερε παράνομα 14 μετανάστες προς την ενδοχώρα. Επτά από τους επιβάτες σκοτώθηκαν και ακόμα επτά τραυματίστηκαν.

17 Ιουλίου 2022. Ένα αεροπορικό δυστύχημα σημειώθηκε λίγο μετά τις 23:00, όταν μεταγωγικό αεροσκάφος τύπου Antonov-12, συνετρίβη στους πρόποδες του όρους Παγγαίου, οδηγώντας σε θάνατο το οκταμελές πλήρωμά του.

Με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, προκύπτει πως υπάρχει μια αποκλιμάκωση του αριθμού των τροχαίων ατυχημάτων σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1990. Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο 1991-2000 είχαμε κάθε χρόνο γύρω στα 30.000-35.000 τροχαία ατυχήματα, με τον ετήσιο αριθμό των νεκρών να κυμαίνεται μεταξύ 1.700 και 2.100. Κατά τη δεκαετία 2001-2010 ο αριθμός των ατυχημάτων υποχώρησε σταδιακά, καθώς είχαμε κάθε χρόνο από 20.000-28.000 τροχαία ατυχήματα, με τον αριθμό των νεκρών ετησίως να κυμαίνεται μεταξύ 1.200-1.800. Παράλληλα, από το 2011-2020 είχαμε από 11.000-18.000 ατυχήματα ανά έτος, με το 2020 να παρουσιάζει τον μικρότερο αριθμό ατυχημάτων εξαιτίας της πανδημίας, ενώ οι νεκροί ήταν μεταξύ 500- 1.100 κάθε χρόνο.

Από την άλλη, το 2021 σημειώθηκαν 10.554 τροχαία με 621 νεκρούς, ενώ μέχρι τον Νοέμβρη του 2022 είχαμε 10.324 ατυχήματα με 584 νεκρούς, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία του μήνα είναι προσωρινά μέχρι την οριστικοποίησή τους, η οποία γίνεται δέκα μήνες από τη λήξη του έτους αναφοράς.

Όπως έχει αναφέρει σε πρόσφατη συνέντευξή του ο οδηγός αγώνων αυτοκινήτου Τάσος Μαρκουίζος, γνωστός ως Ιαβέρης, «το 85% των δυστυχημάτων συντελείται με ταχύτητες κάτω από 40 χιλιόμετρα την ώρα σε γειτονιές και κατοικημένες περιοχές».

«Δεν υπάρχει καμία ανησυχία στη χώρα, ούτε στους πολίτες, ούτε από τους πολιτικούς. Το σύνολο δεν ανησυχεί στον δρόμο, θεωρούν την οδήγηση ως κάτι απλό, ασήμαντο, ανώδυνο, ακίνδυνο ακόμα και διασκεδαστικό», είχε τονίσει ο ίδιος.

Ωστόσο το πολύ κρίσιμο θέμα των τροχαίων δυστυχημάτων δεν καλύπτεται όσο θα έπρεπε και δεν του δίνεται η απαραίτητη σημασία, παρά το γεγονός ότι διαχρονικά η συντριπτική πλειοψηφία των νεκρών προέρχεται από τροχαία δυστυχήματα. Υπεύθυνοι για όλα τα δυστυχήματα είμαστε όσοι κυκλοφορούμε στον δρόμο, είτε από τη θέση του οδηγού, είτε από τη θέση του συνεπιβάτη, του πεζού, του ποδηλάτη ή του δικυκλιστή. Όπως ευθύνη για τις ασφαλείς μετακινήσεις μας με τα μέσα μεταφοράς, έχουν οι εκάστοτε αρμόδιοι που είναι στην εξουσία και σε επιτελικές θέσεις. Και δεν πρέπει να περιμένουμε το επόμενο πολύνεκρο δυστύχημα στην άσφαλτο, σε σιδηροδρομικά δίκτυα, στη θάλασσα και τον αέρα, για να θυμόμαστε αυτά τα λόγια.

Ακολουθήστε την Άντυ στο Instagram.

Περισσότερα από το VICE

Ο Αγώνας Δρόμου του Παναγιώτη από την Ηρωίνη στον Μαραθώνιο

«Δούλεψα σε Studio με Μεξικανούς Gangster» - Ο Joza Είναι Νομάς Tattoo Artist

Γιατί Αποκαλούμε «Μαϊμού» τις Απομιμήσεις Γνωστών Προϊόντων;

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.