Ο Ομπάμα Κάνει Απελάσεις - Ο Πούτιν Φτιάχνει Meme

Είναι Χριστούγεννα του 1991: ο ηγέτης της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσώφ σηκώνει το ακουστικό και ζητάει να τον συνδέσουν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο. Οι δύο άνδρες δεν μιλούν πλέον ως αντίπαλοι των δύο ψυχροπολεμικών στρατοπέδων. Μιλούν ως πολιτικοί συνεργάτες. Ή, μάλλον, μιλούν ως φίλοι, καθώς εδώ και χρόνια μοιράζονται ένα αμοιβαίο αίσθημα οικειότητας και εμπιστοσύνης.  Ο διάλογός τους είναι σύντομος, όμως ενδεικτικός της σχέσης τους. «Θέλω να σου πω πως εκτιμώ ό,τι καταφέραμε μαζί… τη συνεργασία και τη φιλία μας. Οι ρόλοι μας μπορεί να αλλάξουν, όμως μπορώ να σε διαβεβαιώσω ότι αυτό που χτίσαμε δεν θα αλλάξει. Η Ραΐσα και εγώ στέλνουμε σε σένα και την Μπάρμπαρα τις καλύτερες ευχές μας», είπε ο Γκορμπατσώφ, ευχόμενος στον Αμερικανό ομόλογό του καλά Χριστούγεννα. Ο τελευταίος από την πλευρά του απάντησε: «Παρατήρησα τις πολύ όμορφες δηλώσεις σου για τη φιλική μας σχέση. Τις εκτιμώ βαθύτατα καθώς αντικατοπτρίζουν το πώς νιώθω και εγώ. Ελπίζω οι δρόμοι μας να συμπέσουν ξανά. Η φιλία μας είναι πιο δυνατή από ποτέ και θα συνεχίσει έτσι όσο προχωρούν οι εξελίξεις. Δεν υπάρχει αμφιβολία».

Δύο ώρες αργότερα, ο Γκορμπατσώφ παραιτούνταν από την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης, η κόκκινη σημαία της συμμαχίας εργατών και αγροτών θα κατέβαινε για τελευταία φορά από το Κρεμλίνο και τη θέση της θα έπαιρνε η τρίχρωμη σημαία της Ρωσίας. Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν παρελθόν. Οι ΗΠΑ είχαν κερδίσει.

Την Πέμπτη, 25 χρόνια και κάτι μετά το παραπάνω τηλεφώνημα, ο Μπαράκ Ομπάμα πήρε την απόφαση να αποπέμψει 35 Ρώσους διπλωμάτες από τις ΗΠΑ, καθώς σύμφωνα με την έκθεση του FBI, η Ρωσία επιχείρησε να επηρεάσει το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών του 2016 με τη χρήση υπολογιστικών συστημάτων - κοινώς έπαιξε χακάρισμα. Δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι, που επικαλείται το Reuters, ανέφεραν επίσης ότι η απόφαση σχετίζεται με τη διαρροή πληροφοριών, με τις οποίες η Μόσχα βοήθησε στην εκλογή του νέου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και άλλων ρεπουμπλικάνων υποψηφίων. Οι Ρώσοι διπλωμάτες θα έχουν 72 ώρες για να εγκαταλείψουν τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Κρεμλίνο έσπευσε να απαντήσει ότι η Ρωσία θα λάβει «ισοδύναμα» μέτρα ως αντίποινα απέναντι στις ενέργειες της κυβέρνησης Ομπάμα, αν και ο Βλάντιμιρ Πούτιν αποφάσισε να απορρίψει την πρόταση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Λαβρόφ για απέλαση 35 Αμερικανών αξιωματούχων, πετώντας το μπαλάκι στην επικείμενη ηγεσία Τραμπ. Η Ρωσική Πρεσβεία στη Βρετανία απάντησε με meme (!), δίνοντας ένα νέο νόημα στην εξωτερική πολιτική.

Τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ από τα Χριστούγεννα του 1991. Καταρχάς, οι Ομπάμα και Πούτιν αντιπαθούν αλλήλους ανοιχτά και η σχέση τους δεν θυμίζει σε τίποτα εκείνη των Μπους και Γκορμπατσώφ. Όμως η «χημεία» μεταξύ των δύο statesman λίγη σημασία έχει στην πολιτική. Πιο σημαντική φαίνεται η διαπίστωση ότι η Ρωσία δεν είναι πια ο ηττημένος της ιστορίας που κάθεται σε μία γωνία και δεν μιλάει. Το ρωσικό χακάρισμα ήταν ουσιαστικά μία cyber κατασκοπία και δολιοφθορά άνευ προηγουμένου, που o Στάλιν δεν θα μπορούσε να συλλάβει στα πιο τρελά του όνειρα.

Αν εξαιρέσει κάποιος τη γεωγραφική της έκταση, η Ρωσία δεν θυμίζει σε τίποτα υπερδύναμη. Πρώτον, ο πληθυσμός της δεν ξεπερνά τα 150 εκατομμύρια κατοίκους. Υστερεί δηλαδή σημαντικά σε σχέση με τις ΗΠΑ (325 εκατομμύρια), την ΕΕ (743 εκατομμύρια) και την Κίνα (1,3 δις). Δεύτερον, τα πράγματα είναι ζόρικα και στα οικονομικά, αφού η ρωσική οικονομία έρχεται παγκοσμίως 12η και καταϊδρωμένη, πολύ πίσω από τις πρώτες ΗΠΑ, τη δεύτερη ΕΕ και την τρίτη Κίνα.  Πώς λοιπόν κατάφερε η Ρωσία να μπει ξανά στο παιχνίδι της διεθνούς πολιτικής; Μάλλον επειδή οι κανόνες του παιχνιδιού άλλαξαν. Σύμφωνα με την Κάθριν Στόουνερ, επιστημονική συνεργάτη του Freeman Spogli Institute και επικεφαλής διεθνών σπουδών του πανεπιστημίου Stanford, οι σταθερές που κατά τον Ψυχρό Πόλεμο καθόριζαν ποια χώρα είναι υπερδύναμη έχουν αλλάξει οριστικά. Η ικανότητα μίας χώρας να επηρεάσει τα εσωτερικά θέματα μίας άλλης δεν είναι πια συνισταμένη του ΑΕΠ, του στρατού και του μεγέθους του πληθυσμού της. Αν αυτά είχαν μείνει αμετάβλητα, η Ρωσία δεν θα μετρούσε σήμερα.

Όμως η Ρωσία μετράει. Και αυτό μάλλον γιατί ο Πούτιν κατάλαβε σε ποιον τομέα θα μπορούσε να κάνει τη Ρωσία «great again». Όχι στον στρατιωτικό ή εκείνον της οικονομίας, αλλά στον τομέα του κυβερνοπολέμου, που φαίνεται ότι έχει αλλάξει ριζικά τους ανταγωνισμούς μεταξύ των κρατών. Αυτή η μεταβολή επέτρεψε σε μία χώρα με μόλις το 3% του παγκόσμιου ΑΕΠ να προκαλέσει ένα μοναδικό χτύπημα στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα και τα εσωτερικά θέματα των ΗΠΑ. Χωρίς να ακολουθήσει μάλιστα πολεμική σύρραξη. επειδή

Βέβαια τα πράγματα αλλάζουν μέσα στο 2017. Ο Ντόναλντ Τραμπ αναλαμβάνει. Και όπως έχει πει ο Βλάντιμιρ Πούτιν, δεν τον ενοχλεί καθόλου.

Περισσότερα από το VICE

Αυτά Είναι τα Αγαπημένα Ελληνικά Τραγούδια του 2016

Γιατί η Πάολα Είναι Καλή Τραγουδίστρια - Και Όσοι την Κατηγορούν Είναι Υποκριτές

Χρήστες Ηρωίνης που Έχουν Πάρει Υπερβολική Δόση Μιλούν για το πώς τους Έφεραν Πίσω στη Ζωή