Σε Ένα Μικρό Χωριό της Πιερίας το Έδαφος Βγάζει Φωτιά

Όταν μπαίνεις στα Αλώνια, ένα χωριό 400 κατοίκων στην Πιερία, καταλαβαίνεις ότι είσαι σ’ ένα προσφυγικό χωριό. Στην πλατεία είναι στημένη -αντί για άγαλμα- μία μεγάλη ποντιακή λύρα (κεμεντζές). Τα Αλώνια το τελευταίο διάστημα βρίσκονται στην επικαιρότητα. Επειδή σ’ ένα χωράφι με σιτάρια αναβλύζει… αέριο. Το οποίο φαίνεται από τη φωτιά που βγαίνει διαρκώς από το έδαφος. Χειμώνα - καλοκαίρι.

Ο πρόεδρος της κοινότητας Αλωνιών, Γιάννης Θεοδωρίδης, είναι ένας πρόσχαρος αγρότης, ο οποίος θέλει το καλό του χωριού του. «Στην προεκλογική μου εκστρατεία, πριν επτά χρόνια, είχα κάνει μια ανάρτηση και για πλάκα υποσχέθηκα ότι θα τους φέρω αέριο. Τελικά δεν είναι καθόλου πλάκα», λέει στο VICE. Μας οδηγεί στο συγκεκριμένο χωράφι, του Γιάννη. Είναι ο αγρότης ο οποίος, σύμφωνα με τον πρόεδρο, το 1996, ξεκίνησε να ανοίξει μία γεώτρηση. Σε βάθος 160 μέτρων, χτύπησε σε βράχο και όταν οι τεχνικοί του γεωτρύπανου έριξαν νερό, αυτό έβγαλε φυσαλίδες. «Έβαλαν σωλήνα και έβγαζε μία νερό, μία αέριο. Άναψαν έναν αναπτήρα και τους πέταξε μακριά, ευτυχώς δεν χτύπησαν», περιγράφει. Τότε τάπωσαν τον σωλήνα, καθώς η γεώτρηση δεν ήταν αποτελεσματική. Απ’ αυτή την τάπα και τις σχισμές της βγαίνει αέριο που διαρκώς καίγεται. Και μυρίζει έντονα. Η φωτιά στη γωνία του σιτοχώραφου έχει γίνει η ατραξιόν του χωριού.

«Από πότε καίει αυτό;», είναι η φυσιολογική ερώτηση. «Από τον Οκτώβριο. Τον χειμώνα το κρατούν οι κυνηγοί αναμμένο για να ζεσταίνονται. Τώρα πρέπει να το σβήσουν, μην αρπάξει φωτιά το χωράφι», απαντάει ο πρόεδρος. Η εικόνα είναι μία μικρογραφία της κορυφής των καμινάδων στις πετρελαιοπηγές και στα διυλιστήρια. Εκεί που η φωτιά καίει μέρα νύχτα. Μόνον που αυτή βγαίνει από τη σωλήνα μίας αποτυχημένης γεώτρησης σε ένα χωράφι με σιτάρια. Δίπλα σε ένα μικρό δάσος από βελανιδιές. Και δεν είναι μόνον η φωτιά στο χωράφι του Γιάννη. Λίγα μέτρα παρακάτω, στο χωράφι με τα δέντρα που καλλιεργεί ο ιερέας του χωριού, στην πομόνα για την άρδευση, βγαίνει κι εκεί αέριο. Μάλιστα μία φορά δοκίμασαν κι εκεί να ανάψουν φωτιά και είχαν τα ίδια, επικίνδυνα αποτελέσματα. Από τη φλόγα αυτός που το άναψε κατέληξε λίγα μέτρα πιο πέρα, χωρίς ευτυχώς να χτυπήσει. «Όλα αυτά είναι σε μία ευθεία. Και σ’ αυτό το χωράφι έχει καθίσει το έδαφος. Φαίνεται ότι από κάτω είναι κούφιο. Μια φορά έπεσε η ρόδα του τρακτέρ». Ο Γιώργος Παρασκευόπουλος είναι μαζί μας στην ξενάγηση στον κάμπο των Αλωνιών. Δείχνει το χωράφι του με καλαμπόκια και εξηγεί ότι βρίσκεται στην ίδια νοητή γραμμή με το σιτοχώραφο της φωτιάς και τα δέντρα του ιερέα. Εκτιμά ότι κάτι συμβαίνει στο υπέδαφος. Και αυτό συμβαίνει και στο γειτονικό χωριό. Τον Κούκο. Πάλι τα ίδια φαινόμενα με γεωτρήσεις.

Οι εκτιμήσεις στο χωριό πάνε κι έρχονται, όμως ελάχιστοι, απ’ όσους συναντήσαμε, δείχνουν να ελπίζουν στην αποκάλυψη ενός κοιτάσματος αερίου. Το ζήτημα είναι πως μέχρι τώρα και τη δημοσιοποίηση του θέματος, δεν είχε κινητοποιηθεί κανείς, ούτε έγινε οποιαδήποτε έρευνα. Γεωλόγοι, με τους οποίους μίλησε το VICE, είπαν πως συνήθως πρόκειται για μεθάνιο που αναδύεται από ελώδεις αποθέσεις και συνήθως δεν κρύβει σημαντικά αξιοποιήσιμα κοιτάσματα. Όμως τονίζουν την ανάγκη έρευνας για να σχηματιστεί πραγματική εικόνα.

«Αυτό είναι μεθάνιο. Το αέριο στη περιοχή αυτή εκλύεται απ’ ότι έχω συμπεράνει, καθώς φαίνεται ότι υπήρχε λίμνη πριν από κάτι εκατομμύρια χρόνια, από την οποία αποτέθηκαν ιζήματα και μετά οργανισμοί». Η εξήγηση ανήκει στον Ακίνδυνο Κελεπερτζή, ομότιμο καθηγητή περιβαλλοντικής Γεωχημείας στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Στον μοναδικό επιστήμονα που ασχολήθηκε με τη φωτιά των Αλωνιών. «Αν υπάρχουν μεγάλες ποσότητες είναι αξιοποιήσιμες. Γι’ αυτό πρέπει να γίνουν έρευνες.  Με μια βαθιά γεώτρηση πρέπει τουλάχιστον να ερευνηθεί η κατάσταση στα 1000 μέτρα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή να γίνουν μελέτες αν επεκτείνεται και υπάρχουν αποθέματα», αναφέρει στο VICE.

Ο καθηγητής με έγγραφο – γνωμάτευση προς τον δήμο Πύδνας Κολινδρού, κάνει μία πρώτη προσέγγιση τί μπορεί να συμβαίνει. «Η έκλυση μεθανίου σε γεωτρήσεις ύδρευσης της κοινότητας Αλωνιών και Kούκου Πιερίας ως γεωχημικού δείκτη για τον εντοπισμό αποταμιευτήρων φυσικού αερίου στα ιζήματα της περιοχής», τιτλοφορείται η γνωμάτευση, «παρουσίαση» την αναφέρει ο κ. Κελεπερτζής. Μεταξύ άλλων τονίζεται η ανάγκη μελέτης της επικινδυνότητας του φαινομένου, αλλά και η μελέτη της περιεκτικότητας και των αποθεμάτων αερίου στην περιοχή. Στο ίδιο έγγραφο γίνονται δύο εκτιμήσεις για την προέλευση του αερίου. Η πρώτη αναφέρεται σε «συγκέντρωση οργανικών ενώσεων αποτελούμενων από λιγνίτη, υδρογονάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη στον πυθμένα της λεκάνης», που οδηγεί στον σχηματισμό πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η δεύτερη σε «συγκέντρωση οργανικής ύλης λιμναίας έως υφάλμυρης φάσης εντός της λεκάνης ιζηματογένεσης» που οδηγεί σε σχηματισμό αερίου. Ο καθηγητής δεν διστάζει να κάνει λόγο για «αναμονή μεγάλων αποθεμάτων αερίου «λόγω της μεγάλης επιφανειακής εμφάνισης του φορέα ιζήματος».

Το έγγραφο αυτό χρησιμοποιήθηκε από τον δήμαρχο Πύδνας – Κολινδρού Αναστάσιο Μανώλα σε επιστολή του προς το υπουργείο Περιβάλλοντος, στην οποία αναφέρει την ανάγκη άμεσης μελέτης του φαινομένου. Σημειώνεται η εκτίμηση για μεγάλα αποθέματα αερίου, που κάνει ο καθηγητής και τονίζεται ότι «εάν αυτό επαληθευτεί θα είναι πάρα πολύ σημαντικό όχι μόνον για την περιοχή, αλλά και για τη χώρα μας». Η επιστολή καταλήγει ότι ο δήμος δεν έχει δυνατότητα να διενεργήσει τέτοια μελέτη. Και αναμένει απάντηση. «Το θέμα υπάρχει πολλά χρόνια, απλώς κατά καιρούς βγαίνει στην επιφάνεια», λέει ο δήμαρχος στο VICE. Δείχνει συγκρατημένος για την αποτελεσματικότητα της κίνησής του να ζητήσει τη συμβολή του υπουργείου. Σαν να μην ελπίζει σε πολλά.

Ο Άγγελος Μαυροματίδης, ειδικός γεωλόγος και στέλεχος εταιρίας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δείχνει αισιόδοξος όταν τον ενημερώνουμε για αυτό που συμβαίνει. Βλέπει εικόνες στο YouTube. «Το γεγονός ότι “καίει” εδώ και χρόνια και ότι λίγο πιο πέρα, σε άλλη απόσταση, ένας άλλος αγρότης βρήκε πάλι αέριο, είναι ενθαρρυντικά σημάδια», απαντά. Προτείνει να μπει και αυτή η περιοχή στα blocks που θα δοθούν για έρευνα στην Ελλάδα, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός. «Είναι απαραίτητο να γίνει ανάλυση του αερίου, σεισμικές μελέτες και ερευνητική γεώτρηση. Ο δήμος δεν μπορεί να τα κάνει αυτά», είπε.

Για την περιοχή είχε δείξει ενδιαφέρον εταιρία αερίου. «Φοβήθηκαν μήπως είναι διαρροή από τον αγωγό, όμως είναι μακριά», λένε οι ντόπιοι. Έκαναν μετρήσεις, όμως δεν ενημέρωσαν κανέναν. Στο χωριό κυκλοφορεί έντονα ότι και τη δεκαετία του ’70 Πολωνοί έκαναν έρευνες για κοιτάσματα στο υπέδαφος. Άλλοι έλεγαν ότι στο κοντινό Αιγίνιο βρήκαν πετρέλαιο.

Στην ταβέρνα – καφενείο στα Αλώνια, κάτω από τα άγαλμα του κεμεντζέ, ο Βασίλης μας ρωτάει αν είμαστε κι εμείς Πόντιοι. Όταν λαμβάνει αρνητική απάντηση σχολιάζει μέσα από τα δόντια του ότι «δεν είναι όλοι τέλειοι». Μόλις μας είδε, το πρώτο που ρώτησε ήταν «κι εσείς για το αέριο», καθώς τα μέσα ενημέρωσης ενδιαφέρονται αρκετά για την περιοχή το τελευταίο διάστημα. Οι κάτοικοι αστειευόμενοι μας λένε ότι μπορούμε να κάνουμε αιτήσεις για να έχουμε κι εμείς παροχή. Ο πρόεδρος όμως επιμένει ότι δεν θα σταματήσει να ενδιαφέρεται. «Ακόμη και λίγο να είναι, μπορεί να κάνουμε θερμοκήπια, να βοηθήσουμε κάπως το χωριό. Αυτό που καίει τόσα χρόνια σκεφτείτε ότι θα μπορούσε να δώσει ρεύμα σε όλη την Κατερίνη».

Το Animation που Αποτυπώνει την Κινηματογραφικότητα του Ελληναριού

Σταμάτα το Doomscrolling και Δες Αυτές τις Φωτογραφίες του Γαλαξία

Την Αστρολογία μου Μέσα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.