Αυτός Είναι ο Πιο Μισητός Άνθρωπος στην Ελλάδα

«Οικονομικός δολοφόνος», ο «κακός του ΔΝΤ», «νερόβραστος σοσιαλιστής». Αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους χαρακτηρισμούς, τους οποίους ελληνικά και ξένα μίντια έχουν κατά καιρούς προσάψει στον Πολ Τόμσεν, διευθυντή σήμερα των Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του ΔΝΤ, ο οποίος έγινε γνωστός στην Ελλάδα τα τελευταία έξι χρόνια ως επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου και βέβαια μέλος της τρόικας στην Ελλάδα.

Το όνομα του Τόμσεν ήρθε για ακόμη μια φορά στο προσκήνιο το Σαββατοκύριακο με αρνητική αφορμή. Τα Wikileaks δημοσιοποίησαν τηλεφωνική συνομιλία του Δανού με τη σημερινή επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στην Ελλάδα, Ντέλια Βελκουλέσκου. Οι δύο άνθρωποι-κλειδιά της διαπραγμάτευσης για την αξιολόγηση συζητούν για το ελληνικό πρόγραμμα με τον Τόμσεν να λέει ότι «δεν πρόκειται να δεχτώ ένα πακέτο μικρών μέτρων, δεν πρόκειται». Από τον ίδιο διάλογο φαίνεται να προκύπτει ένα σενάριο εκβιασμού της Ελλάδας, αλλά και της Ε.Ε. «Τι θα χρειαστεί για να φτάσουμε σε σημείο αποφάσεων; Στο παρελθόν, μόνο μία φορά ελήφθησαν αποφάσεις και ήταν όταν οι Έλληνες επρόκειτο να ξεμείνουν σοβαρά από χρήματα και να χρεοκοπήσουν. Πιθανόν αυτό θα συμβεί ξανά», λέει ο Τόμσεν, υπονοώντας την πρόκληση πιστωτικού γεγονότος, στην ουσία ένα «σχέδιο χρεοκοπίας» ώστε να βρεθεί η χώρα ξανά σε οριακό σημείο.

Ποιος είναι, λοιπόν, «ο πιο μισητός άνθρωπος στην Ελλάδα», όπως χαρακτήρισε το Bloomberg τον Δανό;

Ο Πολ Ματίας Τόμσεν γεννήθηκε τον Μάιο 1955 στην Αμπέρνα, κωμόπολη 16.000 κατοίκων στον δανέζικο νότο, κοντά στα σύνορα με τη Γερμανία, γνωστή εδώ και αιώνες για την αλιεία, την παραγωγή λυκίσκου και τα ναυπηγεία της. Ο πατέρας του ήταν μπακάλης και η μητέρα του δεν εργαζόταν, καθώς έπρεπε να μεγαλώσει τους πέντε αδελφούς και αδελφές του. Ο Τόμσεν δεν υπήρξε ποτέ δημοφιλής στην πατρίδα του - ακόμη και σήμερα ελάχιστα πράγματα γνωρίζουν γι' αυτόν ακόμη και οι άνθρωποι που μεγάλωσαν μαζί του.

Ο «κακός του ΔΝΤ» πρέπει να έμεινε στην Αμπέρνα ως τα 18 του χρόνια, προτού εγκατασταθεί στην Κοπεγχάγη για σπουδές στην Οικονομία. Έκανε διπλωματική μελέτη στην κεϊνσιανή σχολή και προτίμησε τον σκληρό κόσμο των «λύκων» των αγορών από μια εξασφαλισμένη ακαδημαϊκή καριέρα. Ο Νιλς Τίγκεσεν, καθηγητής Μακροοικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, ήταν ο άνθρωπος που συνέστησε τον Τόμσεν στο ΔΝΤ το 1982. Τον προσέλαβαν αν και δεν είχε διδακτορικό, όπως συνηθίζεται. Το 1982, την ημέρα που το Μεξικό χρεοκοπούσε, ο 27χρονος τότε Πολ Τόμσεν πέρασε για πρώτη φορά το κατώφλι του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον.

Ανελίχθηκε γρήγορα και στα τέλη της δεκαετίας του '80 βρέθηκε ως εκπρόσωπος του Ταμείου στο Βελιγράδι, σε μια πύρινη περίοδο φοβερών ανακατατάξεων στα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη. Εργάστηκε για δύο χρόνια ως σύμβουλος στο πλευρό του τελευταίου πρωθυπουργού της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, Άντε Μάρκοβιτς. Στο Βελιγράδι γνώρισε και τη Σέρβα σύζυγό του.

Επόμενος σταθμός η FYROM, από το 1992 έως το 1996, ένα κράτος στα σπάργανα, με υποτυπώδεις κρατικές δομές και μηδενική παραγωγή. Σε ένα παλιότερο ταξίδι μου στα Σκόπια άκουσα τον Λιούμπε Τρπέσκι, πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης στα Σκόπια και τον άνθρωπο που πέρασε τις περισσότερες ώρες στην άλλη άκρη ενός τραπεζιού με τον Τόμσεν, να τον περιγράφει ως «πλεονέκτη», «σκληρό καρύδι» και «αμείλικτο». Σε μια από τις πολλές συνεδριάσεις, ο ψιλόλιγνος τεχνοκράτης ζητούσε επίμονα να εγκριθούν τρεις ρυθμίσεις της τελευταίας στιγμής. Ο Τρπέσκι τότε σηκώθηκε όρθιος και αντί απάντησης αφηγήθηκε στον Δανό μια παραβολή. Του είπε για έναν αλκοολικό άντρα που είχε πιάσει στο καλάμι του ένα χρυσόψαρο, ψαρεύοντας από τη γέφυρα του Βαρδάρη στα Σκόπια. Το χρυσόψαρο παρακάλεσε τον ψαρά να το ρίξει πίσω στο νερό, κι εκείνο για αντάλλαγμα θα του πραγματοποιούσε τρεις ευχές. Ο αλκοολικός δέχτηκε. Πρώτον, είπε, θέλω το νερό του Βαρδάρη να γίνει ρακή, δεύτερον θέλω το νερό της λίμνης Οχρίδας να γίνει ρακή και τρίτον θα ήθελα επιπλέον ένα μπουκάλι ρακή… «Οι πρόσθετες απαιτήσεις σας, κύριε Τόμσεν, θυμίζουν την πλεονεξία του ψαρά», είπε ο Τρπέσκι.

Ο απόμακρος Δανός κυκλοφορούσε χωρίς αστυνομική συνοδεία στα Σκόπια. Η μοναδική φορά που τον θυμούνται να εκδηλώνεται ήταν σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου μεταξύ της ΠΓΔΜ και της πατρίδας του Δανίας, το 1994.

Η φυγή του από την ΠΓΔΜ, το 1996, συνέπεσε με την έλευση των πρώτων ελληνικών επενδύσεων (Βερόπουλος, ΤΙΤΑΝ, Εθνική Τράπεζα). Ο ίδιος συνέχισε στη Ρουμανία, όπου προώθησε μείωση μισθών 25% και απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, στη Μόσχα, την Αθήνα. Παρεμπιπτόντως, τα Σκόπια βυθίζονται σήμερα στη φτώχεια και την ανεργία, ο φόβος για την οικονομική κρίση και η διαφθορά δηλητηριάζουν την πολιτική ζωή. Σήμερα είναι επικεφαλής των αποστολών του Ταμείου που διαπραγματεύτηκαν τις συμφωνίες με την Ισλανδία και την Ελλάδα, ενώ επιβλέπει το έργο των αποστολών στην Ισλανδία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία και την Ουκρανία (είναι υπεύθυνος για τον πρόσφατο δανεισμό 17,5 δισ. δολαρίων από το Κίεβο).

Ο Τόμσεν στοιχειώνει την Ελλάδα μετά το 2010. Οι τηλεοπτικές ειδήσεις μετέδιδαν πλάνα του ίδιου και των υπόλοιπων στελεχών της τρόικας να μπαινοβγαίνουν στο Χίλτον. Ο ίδιος σχεδόν πάντα με γκρίζο κοστούμι και μια πέτσινη τσάντα στο χέρι. Τον πρώτο καιρό κυκλοφορούσαν φωτογραφίες από εξόδους του σε εστιατόρια της Κηφισιάς, ωστόσο γρήγορα κλείστηκε πάλι στο καβούκι του, επιλέγοντας για εκτόνωση τον διάδρομο του γυμναστηρίου στο υπόγειο του Χίλτον.

Έλληνες αξιωματούχοι τον περιγράφουν σταθερά ως τον κακό της διαπραγμάτευσης και «άνθρωπο που σκοτώνει τη συζήτηση». Στα ελληνικά ΜΜΕ μνημονεύονται «φοβεροί καβγάδες» του με τον Βενιζέλο, αλλά και γεύματα με τον Στουρνάρα στο GB Corner στο Σύνταγμα. Κι έκτοτε, ενσαρκώνει το απόλυτο κακό, την πολιτική της ακραίας λιτότητας και των καταστροφικών μνημονίων. Υπήρξαν προσπάθειες να παρουσιαστεί ότι πίσω από το παγωμένο βλέμμα κρύβεται η κοινωνική ευαισθησία του Δανού, όμως χωρίς αποτέλεσμα. Το 2013 ένας άντρας πέταξε εναντίον του αντικείμενα ενώ προσερχόταν στο υπουργείο Οικονομικών, και έκτοτε η παρουσία αστυνομικού φρουρού στο πλευρό του έγινε αισθητή. Τον Δεκέμβριο του 2014, πριν από την εκλογή ΣΥΡΙΖΑ, ο Τόμσεν είχε αποκρούσει το αίτημα της τότε κυβέρνησης για διάθεση περισσότερων κονδυλίων διάσωσης.

Ο Έρικ Νίλσεν, στέλεχος της UniCredit Bank, ο οποίος τον γνωρίζει από τα φοιτητικά χρόνια, έχει πει για τον Τόμσεν πως «έχει αναπτύξει αυτήν τη διάθεση, να πυροβολείται μέσα στη θύελλα». Σήμερα, ο 61χρονος πια Δανός οικονομολόγος αντιτίθεται σθεναρά στο οικονομικό πλάνο του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν πληροί τα κριτήρια του ΔΝΤ για τη δρομολόγηση του χρέους της Ελλάδας σε βιώσιμη πορεία. Δουλεύει 34 χρόνια για τον ίδιο εργοδότη, το Ταμείο. Ο ίδιος φέρεται να δηλώνει αυτάρεσκα: «Είμαι πολλά χρόνια σε αυτήν τη δουλειά για να περιμένω εκπλήξεις».

Περισσότερα από το VICE

«Ο Παπάς της Οικογένειάς μου με Έκανε να Νιώθω Δαιμονισμένος Επειδή Είμαι Γκέι»

Σεξ, Ποίηση και Σχέσεις στις Γυναικείες Φυλακές στην Ελλάδα

Ένα Θαύμα Αλληλεγγύης στη Νοτιοανατολική Άκρη της Ελλάδας