Κείμενο: Αστερόπη ΛαζαρίδουΌταν είδα τον Κυνόδοντα, ήθελα να μείνω μόνη για να σκεφτώ ή για να σταματήσω να σκέφτομαι. Οι Άλπεις με μούδιασαν. Ο Αστακός με έκανε να ζητήσω από τον καλύτερό μου φίλο να κοιμηθώ στον καναπέ του, πιθανότατα σε εμβρυακή στάση. Οι ταινίες του Γιώργου Λάνθιμου, μου κάνουν τέτοια πράγματα – ίσως και σε εσένα.Έναν μήνα και κάτι ύστερα από άλλη μία εντυπωσιακή διάκριση στο Φεστιβάλ των Καννών, ο σεναριογράφος των ταινιών του Γιώργου Λάνθιμου, Ευθύμης Φιλίππου, μας μίλησε, ανοίγοντας ένα παράθυρο στο σύμπαν των ταινιών που η Ευρώπη δείχνει να μην χορταίνει, ενώ ταυτόχρονα η Ελλάδα διχάζεται ως συνήθως ανάμεσα στο «μου αρέσει/δεν μου αρέσει». Αυτήν τη φορά, Φιλίππου και Λάνθιμος απέσπασαν (εξ ημισείας με τη Lynne Ramsey για το You Were Never Really Here), το βραβείο σεναρίου για τη νέα τους ταινία The Killing of a Sacred Deer με τη Nicole Kidman και τον Colin Farrell στο πρωταγωνιστικό ζευγάρι. Έχουν προηγηθεί σημαντικές διακρίσεις, επίσης στις Κάννες αλλά και στο Φεστιβάλ Βενετίας και φυσικά, η υποψηφιότητα του Κυνόδοντα για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, καθώς και η περσινή υποψηφιότητα για Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου για τον Αστακό. Στο εύστροφο κουίζ του Αστακού για το τι ζώο είμαι, είχα βγει κάτι πραγματικά σιχαμένο. Μάζεψα όση αξιοπρέπεια μου είχε απομείνει και έκανα στον Ευθύμη Φιλίππου τις ερωτήσεις που ήθελα να του κάνω εδώ και καιρό. Αυτές είναι οι απαντήσεις του.
Ευθύμης Φιλίππου: Οι διακρίσεις φυσικά και είναι ευχάριστα γεγονότα και το ξάφνιασμα δεν σταματάει να είναι το ίδιο μεγάλο κάθε φορά. Όμως, όσον αφορά στην ευτυχία, προσπαθώ ακόμη να αντιλαμβάνομαι το ακριβές μέγεθος της αξίας κάθε φορά και να καταπολεμήσω τη διάθεση που έχω να σκέφτομαι κάθε φορά που συμβαίνει κάτι ευχάριστο πως θα ακολουθήσει κάτι δυσάρεστο.
Τα διεθνή Μέσα εφηύραν τον όρο «Greek weird cinema», χρίζοντας εσάς και τον Γιώργο Λάνθιμο ηθικούς αυτουργούς αυτού του τόσο ενδιαφέροντος κινήματος. Τι σκέψεις κάνετε κάθε φορά που ακούτε αυτόν τον όρο; Θεωρείτε ότι η παγκόσμια απήχηση της δουλειάς σας συνέπεσε χρονικά με μία περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα βρισκόταν στο μικροσκόπιο, λόγω οικονομικής κρίσης και το διεθνές κοινό ήταν σαν να αναζητούσε πόσα «θέματα» έχουν οι Έλληνες;
Είμαι λίγο καχύποπτος απέναντι στους όρους και στους χαρακτηρισμούς, καθώς πολύ συχνά δημιουργούν αυθαίρετα σύνολα, χωρίς καμία ψυχραιμία. Επίσης, διαφωνώ με τον χαρακτηρισμό «weird», επειδή μου φαίνεται αφελής και εύκολος. Τα ελληνικά φιλμ από το 2000 και μετά -που φαντάζομαι ότι σε αυτά αναφέρεται ο όρος- δεν είναι περίεργα. Είναι κανονικότατα και, επίσης, τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, που αν έπρεπε κάποιος να γράψει οπωσδήποτε κάτι στο ταμπελάκι του βέντεο-κλαμπ, ας έγραφε «ελληνικά φιλμ από το 2000 και μετά». Τώρα, αν λόγω της κρίσης κάποιοι ανακάλυψαν ότι η Ελλάδα έχει ενδιαφέρον, ναι, μπορεί και να συνέβη, δεν ξέρω. Αυτό που σίγουρα δεν συνέβη, είναι ότι λόγω της κρίσης οι Έλληνες απέκτησαν ενδιαφέρον. Δεν αντέχω τις θεωρίες που υποστηρίζουν ότι το ζόρι κάνει τους ανθρώπους δημιουργικούς - το ζόρι κάνει τους ανθρώπους να ζορίζονται. Δεν πιστεύω στους καταραμένους, κατατρεγμένους, ταλαιπωρημένους καλλιτέχνες που μεγαλουργούν στα υπόγεια. Αν φάει ο πεινασμένος, καλός καλλιτέχνης, πάλι καλός θα είναι.
Έχω μια περίεργη σχέση με τις Άλπεις. Είναι η ταινία που σκέφτομαι πιο συχνά σε σχέση με τις άλλες, νομίζω. Παρόλα αυτά, θα ευχόμουν ο ιστορικός του μέλλοντος να βρει κάτι πιο ουσιαστικό να σώσει. Από άποψη υλοποίησης, νομίζω ότι θα πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια, για να μπορέσω να τις κρίνω και πάλι δεν είμαι σίγουρος, εάν θα είναι ποτέ εφικτό.Τα σενάριά σας πραγματεύονται τις ανθρώπινες σχέσεις ή την απώλειά τους. Είμαστε τελικά παιδιά που δεν θα μεγαλώσουν ποτέ -ή δεν μεγάλωσαν σωστά- σε ό,τι αφορά την αγάπη, τον έρωτα και τη συνύπαρξη;
Όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά που δεν μεγάλωσαν σωστά και κάποια από αυτά τα παιδιά έγιναν γονείς, που πλέον δεν μεγαλώνουν σωστά τα δικά τους παιδιά - και αυτό είναι ανθρώπινο, είναι η μοίρα του είδους. Δεν ξέρω τι πραγματεύονται τα σενάριά μου. Εγώ προσπαθώ να πω μια ιστορία και να περιγράψω κάτι που φαντάζομαι. Έτσι και μπω στη διαδικασία να πω κάτι σημαντικό, νομίζω ότι θα γελάσουν και αυτοί που θα διαβάσουν το γραπτό και εγώ -ελπίζω- μαζί τους.
Το να μην αρέσει κάτι σε κάποιον, είναι απόλυτα φυσιολογικό. Δεν με ενοχλεί καθόλου και δεν με τρομάζει. Ξέρω από τον εαυτό μου πόσο σκληρός μπορεί να έχω φανεί και εγώ απέναντι σε κάτι που είναι αποδεκτό από άλλους αλλά δεν αρέσει σ' εμένα. Αλλά όχι, δεν είναι κάτι που θα με απασχολήσει, έχω άλλα θέματα που με ταλαιπωρούν πιο πολύ από αυτό. Όσον αφορά τις ταινίες, με ενδιαφέρει η γνώμη συγκεκριμένων ανθρώπων, με ενδιαφέρει να γίνεται η δουλειά σωστά, με ενδιαφέρει να πληρώνονται αυτοί που δουλεύουν, με ενδιαφέρει να μπορώ να συνεννοηθώ με τους συνεργάτες μου. Επίσης, θεωρώ πως ο «ενδοοικογενειακός» θαυμασμός μπορεί να είναι εξίσου κουραστικός με την «ενδοοικογενειακή» ζήλια - και πιο ψυχοφθόρος.Τη στιγμή που στην Ελλάδα ο κινηματογράφος θεωρείται ως ένα ακριβό χόμπι, πώς είναι να κάνεις σινεμά με budget και διεθνούς φήμης πρωταγωνιστές;
Παντού το χόμπι αυτό είναι ακριβό. Η διαφορά είναι ότι έξω δεν αντιμετωπίζεται ακριβώς σαν χόμπι, αλλά σαν δουλειά και αυτό, κάνει τη διαφορά μετά σε πάρα πολλούς τομείς. Κατά τ' άλλα, όταν γίνεται μια ταινία, με κάποιον τρόπο η ταλαιπωρία, η φρίκη, η κούραση, η απογοήτευση, ο εκνευρισμός, τα λάθη, όλα είναι τα ίδια παντού. Είτε ήμασταν στην Αγία Μαρίνα και κάναμε τον Κυνόδοντα είτε στο Σινσινάτι για το The Killing of a sacred deer.
VICE Video: Σε Αυτήν την Πόλη Παράγονται τα Περισσότερα Ηλεκτρονικά Τσιγάρα στον Κόσμο
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Νιώθετε αμηχανία στο κόκκινο χαλί ή είναι κάτι που, όπως όλα, συνηθίζεται;
Νιώθω αμηχανία και στο κόκκινο χαλί και όταν πρέπει να μιλάω γι' αυτό.Το χιούμορ υπάρχει και είναι σωτήριο σε όλες τις δημιουργίες σας. Πιστεύετε ότι πίσω ακόμη και από τη μεγαλύτερη συμφορά κρύβεται ένας καλός λόγος για να γελάσεις;
Όπως και πίσω από τη μεγαλύτερη χαρά, κρύβεται ένας καλός λόγος για να κλάψεις. Δεν ξέρω παρόλα αυτά, αν είναι πιο αστείο το να χρησιμοποιεί κανείς χιούμορ ή το να είναι απολύτως σοβαρός.Η επιτυχημένη πορεία σας στον χώρο της διαφήμισης σάς έχει βοηθήσει στο σύμπαν του σινεμά; Τα έξυπνα concept, τα αντανακλαστικά απέναντι στις ανάγκες της εποχής, ακόμη και τα ασφυκτικά deadlines , ήταν εφόδια που πήρατε μαζί σας;
Ο χώρος της διαφήμισης με βοήθησε να συνειδητοποιήσω την έννοια του εφήμερου στη δημιουργία, με τον πιο σκληρό τρόπο, αλλά σχετικά γρήγορα. Αυτό είναι σωτήριο.
Δεν θυμάμαι, κάτι όχι συμπαθητικό. Δεν ξέρω τι θα διάλεγα. Είναι πολύ απάνθρωπο να σου ζητάνε να επιλέξεις το ζώο που θα ήθελες να γίνεις.Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το ωραιότερο σενάριο ταινίας που έχει γραφτεί ποτέ;
Το σενάριο της Φωτογραφίας του Νίκου Παπατάκη.Αν ξαφνικά αποκαλυπτόταν ότι η ζωή δεν είναι τίποτα άλλο από μία ταινία αέναου μήκους, τι τίτλο θα δίνατε στη δική σας εκδοχή;
Δεν ξέρω. Δύσκολο είναι αυτό.Περισσότερα από το VICEΟ Στηβ Ντούζος Διηγείται τη Ζωή του, από τον «Μπίλια» Μέχρι την Εντατική και τη ΦυλακήΗ Υπέροχη Ζωή του Επαναστάτη Δημάρχου της Τήλου που Άλλαξε την Ιστορία του ΝησιούΑυτή η Φωτογραφία Είναι Αληθινή ή Ψεύτικη;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
VICE: Ύστερα από μια ακόμα βράβευσή σας σε ένα τόσο σημαντικό διεθνές φεστιβάλ, τι θα λέγατε ότι βρίσκεται πιο κοντά στην προσωπική ευτυχία: το ξάφνιασμα της πρώτης βράβευσης ή το γεγονός ότι υπάρχει συνέχεια σε όλο αυτό;Δεν αντέχω τις θεωρίες που υποστηρίζουν ότι το ζόρι κάνει τους ανθρώπους δημιουργικούς - το ζόρι κάνει τους ανθρώπους να ζορίζονται. Αν φάει ο πεινασμένος, καλός καλλιτέχνης, πάλι καλός θα είναι.
Ευθύμης Φιλίππου: Οι διακρίσεις φυσικά και είναι ευχάριστα γεγονότα και το ξάφνιασμα δεν σταματάει να είναι το ίδιο μεγάλο κάθε φορά. Όμως, όσον αφορά στην ευτυχία, προσπαθώ ακόμη να αντιλαμβάνομαι το ακριβές μέγεθος της αξίας κάθε φορά και να καταπολεμήσω τη διάθεση που έχω να σκέφτομαι κάθε φορά που συμβαίνει κάτι ευχάριστο πως θα ακολουθήσει κάτι δυσάρεστο.
Είμαι λίγο καχύποπτος απέναντι στους όρους και στους χαρακτηρισμούς, καθώς πολύ συχνά δημιουργούν αυθαίρετα σύνολα, χωρίς καμία ψυχραιμία. Επίσης, διαφωνώ με τον χαρακτηρισμό «weird», επειδή μου φαίνεται αφελής και εύκολος. Τα ελληνικά φιλμ από το 2000 και μετά -που φαντάζομαι ότι σε αυτά αναφέρεται ο όρος- δεν είναι περίεργα. Είναι κανονικότατα και, επίσης, τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, που αν έπρεπε κάποιος να γράψει οπωσδήποτε κάτι στο ταμπελάκι του βέντεο-κλαμπ, ας έγραφε «ελληνικά φιλμ από το 2000 και μετά». Τώρα, αν λόγω της κρίσης κάποιοι ανακάλυψαν ότι η Ελλάδα έχει ενδιαφέρον, ναι, μπορεί και να συνέβη, δεν ξέρω. Αυτό που σίγουρα δεν συνέβη, είναι ότι λόγω της κρίσης οι Έλληνες απέκτησαν ενδιαφέρον. Δεν αντέχω τις θεωρίες που υποστηρίζουν ότι το ζόρι κάνει τους ανθρώπους δημιουργικούς - το ζόρι κάνει τους ανθρώπους να ζορίζονται. Δεν πιστεύω στους καταραμένους, κατατρεγμένους, ταλαιπωρημένους καλλιτέχνες που μεγαλουργούν στα υπόγεια. Αν φάει ο πεινασμένος, καλός καλλιτέχνης, πάλι καλός θα είναι.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Κυνόδοντας, Άλπεις, Αστακός: Αν ο ιστορικός του μέλλοντος μπορούσε να σώσει μόνο ένα από αυτά τα σενάρια, ποιο θα επιλέγατε και γιατί; Από άποψη υλοποίησης, ποια είναι η πιο αγαπημένη σας ταινία από τις τρεις;Νιώθω αμηχανία και στο κόκκινο χαλί και όταν πρέπει να μιλάω γι' αυτό.
Έχω μια περίεργη σχέση με τις Άλπεις. Είναι η ταινία που σκέφτομαι πιο συχνά σε σχέση με τις άλλες, νομίζω. Παρόλα αυτά, θα ευχόμουν ο ιστορικός του μέλλοντος να βρει κάτι πιο ουσιαστικό να σώσει. Από άποψη υλοποίησης, νομίζω ότι θα πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια, για να μπορέσω να τις κρίνω και πάλι δεν είμαι σίγουρος, εάν θα είναι ποτέ εφικτό.Τα σενάριά σας πραγματεύονται τις ανθρώπινες σχέσεις ή την απώλειά τους. Είμαστε τελικά παιδιά που δεν θα μεγαλώσουν ποτέ -ή δεν μεγάλωσαν σωστά- σε ό,τι αφορά την αγάπη, τον έρωτα και τη συνύπαρξη;
Όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά που δεν μεγάλωσαν σωστά και κάποια από αυτά τα παιδιά έγιναν γονείς, που πλέον δεν μεγαλώνουν σωστά τα δικά τους παιδιά - και αυτό είναι ανθρώπινο, είναι η μοίρα του είδους. Δεν ξέρω τι πραγματεύονται τα σενάριά μου. Εγώ προσπαθώ να πω μια ιστορία και να περιγράψω κάτι που φαντάζομαι. Έτσι και μπω στη διαδικασία να πω κάτι σημαντικό, νομίζω ότι θα γελάσουν και αυτοί που θα διαβάσουν το γραπτό και εγώ -ελπίζω- μαζί τους.
Με τα χρόνια, πώς αντιμετωπίζετε την «ενδοοικογενειακή» ζήλια, κάθε φορά που μια δουλειά σας αναγνωρίζεται στο εξωτερικό, ενώ στην Ελλάδα μια μερίδα ανθρώπων, που μπορεί να μην έχουν δει καν την ταινία, καταφεύγουν σε πικρόχολα σχόλια; Είναι τελικά μια γερή ανάσα να δουλεύεις ως Έλληνας με συνθήκες εξωτερικού, χαμογελώντας από μακριά στη γνωστή ρήση, «Η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της»;Ο χώρος της διαφήμισης με βοήθησε να συνειδητοποιήσω την έννοια του εφήμερου στη δημιουργία, με τον πιο σκληρό τρόπο.
Το να μην αρέσει κάτι σε κάποιον, είναι απόλυτα φυσιολογικό. Δεν με ενοχλεί καθόλου και δεν με τρομάζει. Ξέρω από τον εαυτό μου πόσο σκληρός μπορεί να έχω φανεί και εγώ απέναντι σε κάτι που είναι αποδεκτό από άλλους αλλά δεν αρέσει σ' εμένα. Αλλά όχι, δεν είναι κάτι που θα με απασχολήσει, έχω άλλα θέματα που με ταλαιπωρούν πιο πολύ από αυτό. Όσον αφορά τις ταινίες, με ενδιαφέρει η γνώμη συγκεκριμένων ανθρώπων, με ενδιαφέρει να γίνεται η δουλειά σωστά, με ενδιαφέρει να πληρώνονται αυτοί που δουλεύουν, με ενδιαφέρει να μπορώ να συνεννοηθώ με τους συνεργάτες μου. Επίσης, θεωρώ πως ο «ενδοοικογενειακός» θαυμασμός μπορεί να είναι εξίσου κουραστικός με την «ενδοοικογενειακή» ζήλια - και πιο ψυχοφθόρος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Παντού το χόμπι αυτό είναι ακριβό. Η διαφορά είναι ότι έξω δεν αντιμετωπίζεται ακριβώς σαν χόμπι, αλλά σαν δουλειά και αυτό, κάνει τη διαφορά μετά σε πάρα πολλούς τομείς. Κατά τ' άλλα, όταν γίνεται μια ταινία, με κάποιον τρόπο η ταλαιπωρία, η φρίκη, η κούραση, η απογοήτευση, ο εκνευρισμός, τα λάθη, όλα είναι τα ίδια παντού. Είτε ήμασταν στην Αγία Μαρίνα και κάναμε τον Κυνόδοντα είτε στο Σινσινάτι για το The Killing of a sacred deer.
VICE Video: Σε Αυτήν την Πόλη Παράγονται τα Περισσότερα Ηλεκτρονικά Τσιγάρα στον Κόσμο
Νιώθετε αμηχανία στο κόκκινο χαλί ή είναι κάτι που, όπως όλα, συνηθίζεται;
Νιώθω αμηχανία και στο κόκκινο χαλί και όταν πρέπει να μιλάω γι' αυτό.Το χιούμορ υπάρχει και είναι σωτήριο σε όλες τις δημιουργίες σας. Πιστεύετε ότι πίσω ακόμη και από τη μεγαλύτερη συμφορά κρύβεται ένας καλός λόγος για να γελάσεις;
Όπως και πίσω από τη μεγαλύτερη χαρά, κρύβεται ένας καλός λόγος για να κλάψεις. Δεν ξέρω παρόλα αυτά, αν είναι πιο αστείο το να χρησιμοποιεί κανείς χιούμορ ή το να είναι απολύτως σοβαρός.Η επιτυχημένη πορεία σας στον χώρο της διαφήμισης σάς έχει βοηθήσει στο σύμπαν του σινεμά; Τα έξυπνα concept, τα αντανακλαστικά απέναντι στις ανάγκες της εποχής, ακόμη και τα ασφυκτικά deadlines , ήταν εφόδια που πήρατε μαζί σας;
Ο χώρος της διαφήμισης με βοήθησε να συνειδητοποιήσω την έννοια του εφήμερου στη δημιουργία, με τον πιο σκληρό τρόπο, αλλά σχετικά γρήγορα. Αυτό είναι σωτήριο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι ζώο έχετε βγει στο τεστ του Αστακού; Σε τι ζώο θα επιλέγατε να μεταμορφωθείτε και γιατί;Παντού το χόμπι του σινεμά είναι ακριβό. Η διαφορά είναι ότι έξω δεν αντιμετωπίζεται ακριβώς σαν χόμπι, αλλά σαν δουλειά .
Δεν θυμάμαι, κάτι όχι συμπαθητικό. Δεν ξέρω τι θα διάλεγα. Είναι πολύ απάνθρωπο να σου ζητάνε να επιλέξεις το ζώο που θα ήθελες να γίνεις.Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το ωραιότερο σενάριο ταινίας που έχει γραφτεί ποτέ;
Το σενάριο της Φωτογραφίας του Νίκου Παπατάκη.Αν ξαφνικά αποκαλυπτόταν ότι η ζωή δεν είναι τίποτα άλλο από μία ταινία αέναου μήκους, τι τίτλο θα δίνατε στη δική σας εκδοχή;
Δεν ξέρω. Δύσκολο είναι αυτό.Περισσότερα από το VICEΟ Στηβ Ντούζος Διηγείται τη Ζωή του, από τον «Μπίλια» Μέχρι την Εντατική και τη ΦυλακήΗ Υπέροχη Ζωή του Επαναστάτη Δημάρχου της Τήλου που Άλλαξε την Ιστορία του ΝησιούΑυτή η Φωτογραφία Είναι Αληθινή ή Ψεύτικη;